Του Δημοσθένη Αναγνωστόπουλου*
Η παιδεία αποτελεί χώρο προνομιακό για την εθνική μας συνείδηση και την επίτευξη συναίνεσης. Σήμερα περισσότερο, για την αποκατάσταση της απήχησης της εθνικής μας ταυτότητας και την αναγέννηση της οικονομίας, καθώς η παιδεία διαχρονικά αποτέλεσε βασικό άξονα αντιμετώπισης των κρίσεων που βιώσαμε.
Είναι περιττό να θυμίσουμε ότι οι Έλληνες χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε εθνικές απειλές για να ομονοήσουμε. Και ότι τα τελευταία χρόνια δεν έχει υπάρξει καμία πραγματική προσπάθεια διαλόγου και συναίνεσης.
Και ενώ γύρω μας συντελούνται κοσμογονικές αλλαγές στο χώρο της παιδείας. Το 2017, το πλήθος των φοιτητών που σπουδάζουν εκτός συνόρων διεθνώς υπερέβη τα 5 εκατομμύρια. Το όφελος για το Ηνωμένο Βασίλειο από αλλοδαπούς φοιτητές εκτιμάται σε τουλάχιστον 8 δις λίρες ετησίως. Για τις ΗΠΑ, 27 δις δολάρια.
Στην χώρα μας, αντίθετα, δεν υφίσταται ακόμα κανένα προπτυχιακό αγγλόφωνο πρόγραμμα, ομοίως κανένα σε συνεργασία με ίδρυμα της αλλοδαπής, παρά ελάχιστα μεταπτυχιακά.
Σε μελέτη της η Εθνική Τράπεζα εκτιμά ότι η χώρα μας θα μπορούσε να αποκτήσει 110.000 φοιτητές και, με συνέργειες και βελτίωση της ποιότητας του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, με επίδραση στο ΑΕΠ έως και 2,6 μονάδες. Η πρόβλεψη φαίνεται να είναι εξαιρετικά αισιόδοξη αλλά καταδεικνύει τα προφανή.
Είναι απαραίτητο πλέον να αφήσουμε τις δημιουργικές δυνάμεις στα Πανεπιστήμια ελεύθερες να εκφραστούν. Για την επίτευξη εξωστρέφειας, ο εθνικός στόχος που τίθεται είναι η ανάδειξη της Ελλάδας σε κέντρο Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στη ΝΑ Ευρώπη. Με σαφώς ορισμένο πλάνο και συνέπεια στην εκτέλεση από αυτούς που πιστεύουν πραγματικά στο άνοιγμα των Πανεπιστημίων στην διεθνή ακαδημαϊκή κοινότητα, αλλά και στην αγορά εργασίας. Και ειδικότερα:
- διασφάλιση κοινών προτύπων ποιότητας της εκπαίδευσης και της έρευνας, με συνεχή αξιολόγηση που προσιδιάζει στο ΗΒ Quality Assurance Agency.
- διαμόρφωση στρατηγικής για τη προσέλκυση φοιτητών από τη Μέση Ανατολή και Ασία
εργασιακές προοπτικές μετά τις σπουδές, με δυνατότητα μεσοπρόθεσμης παραμονής στη χώρα μας
ανάπτυξη συνεργειών με τη πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση
- φορολογικά και επενδυτικά κίνητρα
Ένα μακροπρόθεσμο όραμα για την παιδεία και την επίτευξη του στόχου αυτού, θα περιλάμβανε:
- τη διάθεση κατάλληλων χώρων για την θεσμοθέτησης νέων πανεπιστημιουπόλεων, ενδεχομένως και την ανέγερση κτιριακών υποδομών.
- συνεργασία με Πανεπιστήμια του εξωτερικού, που διαθέτουν τη σχετική εμπειρία και υψηλή διεθνή αναγνωρισιμότητα.
δημόσια Πανεπιστήμια, με ίδρυση αγγλόφωνων προγραμμάτων και φοίτηση με δίδακτρα.
- ιδιωτικά, μη κερδοσκοπικά Πανεπιστήμια που θα ιδρυθούν προκειμένου να ενισχυθεί η ακαδημαϊκή άμιλλα και να δοθεί στους φοιτητές η δυνατότητα επιλογής, όπως ισχύει διεθνώς
- πρόσθετο αριθμό εισακτέων από τον υφιστάμενο αριθμό, οι οποίοι, αντί να μεταβαίνουν στο εξωτερικό, μπορούν να παραμείνουν και να σπουδάζουν σε αγγλόφωνα προγράμματα, όπως ακριβώς σε οποιοδήποτε διεθνές Ίδρυμα.
Θα αναδείκνυε επίσης τη στόχευση σε συγκεκριμένα ακαδημαϊκά προγράμματα, στο πλαίσιο μιας εθνικής στρατηγικής.
- Σε προγράμματα ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών, κατά προτεραιότητα, λόγω της πολιτισμικής μας κληρονομιάς.
- Σε προγράμματα που αξιοποιούν την ψηφιακή τεχνολογία, όπως digital humanities, λόγω του εξαιρετικού επιπέδου των STEM αποφοίτων μας.
Ιδιαίτερα όμως, στη χώρα μας, στοχεύοντας σε θέματα δημοκρατίας και τεχνολογικής ανάπτυξης.
Η τεχνολογία προσφέρει πλέον τη δυνατότητα κάποιος να γνωρίζει με μεγάλη πιθανότητα τα συναισθήματα, τη καθημερινή δραστηριότητα και τις αντιλήψεις μας. Ώστε να αποτελεί πλέον ένα εργαλείο για την προσπάθεια παραβίασης ατομικών δικαιωμάτων και την ποδηγέτηση πολιτών, ατομικά και μαζικά, όπως προσφάτως με το FB. Παρεμβαίνοντας στον πυρήνα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του δημοκρατικού πολιτεύματος. Τα ζητήματα αυτά είναι εξαιρετικής σημασίας.
Και δεν μπορώ να σκεφτώ παρά τη χώρα μας, ως κοιτίδα της δημοκρατίας, για την ανάδειξη και ακαδημαϊκή καλλιέργεια των ζητημάτων αυτών.
*Ο κ. Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος είναι Καθηγητής και τ. Πρύτανης Χαροκοπείου Πανεπιστημίου.
