Η έκθεση της Κομισιόν ξεμπροστιάζει την κυβέρνηση Τσίπρα, και το αφήγημα «υπέρ των πολλών και των αδυνάτων», με το οποίο αυτός πορεύεται προς τις εκλογές, δηλώνει στο liberal.gr o πρώην υπ. Οικονομικών, Γκίκας Χαρδούβελης.
Και εξηγεί ότι η κριτική της Κομισιόν πως οι παροχές του Μαΐου ούτε αναπτυξιακές είναι, ούτε συμβάλλουν στη μείωση της φτώχειας και των κοινωνικών ανισοτήτων, παρά είναι απλά παυσίπονα, που απλώς αγοράζουν χρόνο, αναιρεί, όπως ο ίδιος λέει, αυτό ακριβώς που η κυβέρνηση θεωρεί ως το συγκριτικό της πλεονέκτημα, ότι νοιάζεται για την ελάφρυνση της πλειοψηφίας.
Σχολιάζοντας την έκθεση, ο κ.Χαρδούβελης, βλέπει ότι η Κομισιόν μας «σφάζει με το βαμβάκι», δηλαδή χωρίς σκληρά λόγια αλλά με τεχνοκρατικό ύφος, παίρνει αποστάσεις από το αφήγημα Τσίπρα για επιτυχία στην οικονομία, αφού κρούει τον κώδωνα κινδύνου σε όλους σχεδόν τους τομείς: Από το υψηλό δημόσιο χρέος που το βλέπει υψηλότερο του 100% του ΑΕΠ για τις επόμενες δεκαετίες, έως τα υψηλά ποσοστά των μη εξυπηρετούμενων δανείων στις τράπεζες, και από την ανεργία που αντέχει, έως τον ρυθμό εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων που έχει μειωθεί σημαντικά και καμία από τις 15 επιμέρους δεσμεύσεις δεν θα εκπληρωθεί στην ώρα της.
Εκτιμά πάντως ότι οι παροχές του πακέτου Τσίπρα δεν θα εγκλωβίσουν την επόμενη κυβέρνηση να ξεκινήσει τη θητεία της με άδεια ταμεία, εφόσον τις πρώτες 100 μέρες μπει δυναμικά και πείσει με το πρόγραμμά της, κάτι που έχουν ήδη προεξοφλήσει οι αγορές. Δεν είναι τυχαίο, όπως λέει, ότι η έκθεση αποφεύγει να κάνει πρόβλεψη για το τι θα συμβεί αν η σημερινή κυβέρνηση αλλάξει, παρά εστιάζει σε μια κριτική για την παρούσα εικόνα της οικονομίας, αποστειρωμένη από τις πολιτικές εξελίξεις.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Κάντε μας ένα πρώτο γενικό σχόλιο για την 3η έκθεση ενισχυμένης εποπτείας της Ελλάδας, και το σαφές καμπανάκι ότι υπάρχει κίνδυνος να μην επιτευχθεί φέτος αλλά και τα επόμενα χρόνια ο στόχος για πλεόνασμα 3,5% εξαιτίας των κυβερνητικών επιλογών…
Νομίζω είναι η πρώτη φορά που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και όχι απλώς το ΔΝΤ – που το έχουμε πλέον συνηθίσει - μας «σφάζει με το βαμβάκι», χωρίς σκληρά λόγια αλλά με τεχνοκρατικό ύφος και τεκμηριωμένες απόψεις.
Το γενικό της συμπέρασμα είναι ότι τους τελευταίους μήνες ο ρυθμός εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων – που έχουν συμφωνηθεί και είναι αναγκαίες για να πάει μπροστά η χώρα - έχει μειωθεί σημαντικά και καμία από τις 15 επιμέρους δεσμεύσεις της κυβέρνησης δεν θα εκπληρωθεί στην ώρα της.
Μάλιστα κρούει τον κώδωνα κινδύνου για το υψηλό δημόσιο χρέος που το βλέπει υψηλότερο του 100% του ΑΕΠ για τις επόμενες δεκαετίες, τα υψηλά ποσοστά των μη εξυπηρετούμενων δανείων στις τράπεζες και την ανεργία, που παραμένει κολλημένη στην περιοχή του 18,6% για πολλούς μήνες, χωρίς περαιτέρω τάση μείωσης.
Στο δημοσιονομικό, η κριτική της ΕΕ είναι ιδιαίτερα έντονη, αφού αναφέρεται όχι μόνον σε λάθος παροχές που καθιστούν ανέφικτους τους συμφωνημένους στόχους για πρωτογενή πλεονάσματα, αλλά και στο γεγονός ότι οι παροχές του Μαΐου ούτε αναπτυξιακές είναι, ούτε συμβάλλουν στη μείωση της φτώχειας και των κοινωνικών ανισοτήτων.
- Πού εστιάζεται κατά την γνώμη σας περισσότερο η κριτική της Κομισιόν;
Εστιάζεται ακριβώς στο ζήτημα των κοινωνικών ανισοτήτων. Με εντυπωσίασε η τελευταία αυτή αρνητική παρατήρηση διότι φαίνεται να αναιρεί αυτό που η κυβέρνηση θεωρεί ως το συγκριτικό της πλεονέκτημα, ότι δηλαδή αυτή είναι που ενδιαφέρεται για το πώς μοιράζεται η πίτα στην οικονομία. Στην ουσία, η έκθεση της Κομισιόν ξεμπροστιάζει την κυβέρνηση Τσίπρα, και το αφήγημα “υπέρ των πολλών και των αδυνάτων”, με το οποίο πορεύεται προς τις εκλογές.
- Μήπως η επόμενη κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με τον κίνδυνο να παραλάβει άδεια ταμεία, και άρα να χρειαστεί να επιβάλει νέα μέτρα; Το ρωτώ γιατί η έκθεση αποτιμά το πακέτο παροχών Τσίπρα ακόμη και σε πάνω από 5 δισ. για την διετία 2019-2020, δηλαδή το υπολογίζει μεταξύ 1,1%-1,4% του ΑΕΠ για το 2019, και μεταξύ 1,2%-1,6% του ΑΕΠ για το 2020, όταν η κυβέρνηση το αποτιμούσε μόνο 0,6% του ΑΕΠ.
Οι αριθμοί που αναφέρετε είναι σωστοί. Τα φιλοδωρήματα του Μαΐου – δεν τα αποκαλεί έτσι η έκθεση αλλά τα υπονοεί ποικιλοτρόπως- έχουν μεγάλο κόστος και δεν παράγουν ούτε αναπτυξιακό ούτε κοινωνικό αποτέλεσμα. Διότι δεν αντιμετωπίζουν τη νόσο της χαμένης ανταγωνιστικότητας, των μειωμένων προσδοκιών και της απο-επένδυσης. Είναι απλά παυσίπονα. Σπρώχνουν τη φτώχεια λίγο ακόμα παραπέρα. Αγοράζουν χρόνο ώστε στο μεσοδιάστημα να ισοπεδωθούν ακόμα περισσότεροι πολίτες προς τα κάτω.
Στο ερώτημά σας αν οι παροχές εγκλωβίζουν την επόμενη κυβέρνηση να ξεκινήσει τη θητεία της με άδεια ταμεία, η απάντηση είναι μάλλον όχι, εφόσον τις πρώτες 100 μέρες ξεκινήσει δυναμικά και πείσει με το πρόγραμμά της. Αν η αξιοπιστία επανέλθει στη χώρα μας, η οικονομία θα έχει μια μεγάλη ώθηση προς το εμπρός, η αισιοδοξια θα επανέλθει, οι επενδύσεις θα γίνουν θετικές και τα κρατικά ταμεία θα αρχίσουν να πλουτίζουν. Αυτό ήδη φάνηκε αμέσως μετά τις Ευρωεκλογές. Οι αγορές προεξοφλούν μια νέα και ικανότερη κυβέρνηση και έτσι το κόστος δανεισμού του Δημοσίου μειώνεται ενώ το χρηματιστήριο εκτινάσσεται.
- Εκείνο το μέτρο που τινάζει τη μπάνκα στον αέρα, αφορά την ρύθμιση οφειλών σε 120 δόσεις, όπου οι μεν θεσμοί "βλέπουν" τρύπα εσόδων μεταξύ 0,3%-0,6% του ΑΕΠ, τόσο φέτος, όσο και του χρόνου, όταν αντίθετα η κυβέρνηση προβλέπει αύξηση εσόδων 0,2%-0,3%. Τι δείχνει αυτό το χάσμα;
Ούτε η κυβέρνηση αλλά ούτε και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν παρουσιάσει τη μεθοδολογία με την οποία καταλήγουν στις εκτιμήσεις του κόστους των 120 δόσεων. Η μεν Ευρωπαϊκή Επιτροπή βλέπει τον βραχυπρόθεσμο αρνητικό αντίκτυπο από τις ρυθμίσεις στα έσοδα του κράτους, η δε κυβέρνηση, χωρίς να αγνοεί τα αρχικά αρνητικά αποτελέσματα, προφανώς θεωρεί ότι περισσότεροι πολίτες θα τρέξουν να ρυθμίσουν τα χρέη τους με αποτέλεσμα μεσοπρόθεσμα να ωφεληθεί συνολικά η οικονομία και επομένως τα ταμεία του κράτους. Για να βρούμε ποιος έχει περισσότερο δίκιο, πρέπει να μας δείξουν τις υποθέσεις των υποδειγμάτων που χρησιμοποιούν. Βέβαια το φορτίο της απόδειξης είναι μεγαλύτερο στη μεριά της κυβέρνησης, αφού η συλλογιστική της είναι πολύ πιο μπερδεμένη.
Επίσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μιλάει και για τον λεγόμενο «ηθικό κίνδυνο». Ότι δηλαδή αφού η κυβέρνηση διέβη τον Ρουβίκωνα, δηλαδή άλλαξε τον νόμο του 2013 με τις 12 δόσεις και τις έκανε 120, οι πολίτες μπορεί να θεωρήσουν ότι μια επόμενη κυβέρνηση πιθανόν να κάνει και αυτή το ίδιο, δηλαδή να είναι ακόμα περισσότερο ευνοϊκή προς τους δανειολήπτες, οπότε δεν θα προστρέξουν να κάνουν ρύθμιση.
- Κριτική ασκεί πάντως η έκθεση στο σύνολο των μέτρων του πακέτου Τσίπρα (13η σύνταξη, μείωση του ΦΠΑ), λέγοντας ότι στοιχίζουν πολύ, δεν πηγαίνουν προς την σωστή κατεύθυνση, αυτήν της τόνωσης της ανάπτυξης μέσω μείωσης των φόρων στην εργασία και στις επιχειρήσεις, ενώ ειδικά για τις συντάξεις, σημειώνεται με έμφαση ότι η δαπάνη ως αναλογία του ΑΕΠ είναι ήδη η υψηλότερη ανά την ΕΕ…
Νομίζω βρίσκεστε στην καρδιά της κριτικής που κάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα μέτρα του Μαΐου. Δεν είναι αναπτυξιακά και έχουν μόνον κόστος. Τελεία και παύλα. Μάλιστα στην Έκθεση αναφέρεται ότι αντιβαίνουν στην οικονομική λογική που η κυβέρνηση είχε συμφωνήσει με τους θεσμούς. Σφυρίζουν ξεκάθαρα κίτρινη κάρτα.
Και φυσικά αναφέρουν και τους κινδύνους να ξεχειλώσουν οι παροχές στο Δημόσιο επειδή το ίδιο το Υπουργείο Οικονομικών αθέτησε τους κοινούς κανόνες και ξεκίνησε να δίνει ειδικά δώρα στους δικούς του υπαλλήλους, ή τον κίνδυνο από τις δικαστικές αποφάσεις.
- Τι μηνύματα επομένως στέλνουν οι θεσμοί για την ανάπτυξη, σε συνδυασμό και με την χθεσινή ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ για ρυθμό μόλις 1,3% το α'' 3μηνο; Η έκθεση εκτιμά ότι φέτος η ανάπτυξη στην Ελλάδα, θα είναι χαμηλότερη των κυβερνητικών προβλέψεων, άρα χαμηλότερο θα είναι και το πλεόνασμα, πολλώ δε μάλλον όταν, όπως σημειώνεται, αυτό δεν πρέπει να επιτευχθεί και πάλι σε βάρος των δημοσίων επενδύσεων…
Η χθεσινή έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συγκρίνει απλώς τις λιγότερο αισιόδοξες εαρινές προβλέψεις της ΕΕ με τις προβλέψεις της κυβέρνησης πριν τα γεγονότα του Μαΐου ή τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, που δείχνουν μια διαρκώς φθίνουσα πορεία της οικονομίας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι τα μέτρα του Μαΐου θα μειώσουν ακόμα περισσότερο την οικονομική δραστηριότητα στην επόμενη διετία και θα κάνουν δυσκολότερη την εκπλήρωση των στόχων του 2019 και 2020. Στην έκθεση αποφεύγεται, όμως να γίνει πρόβλεψη για το τι θα συμβεί αν η σημερινή κυβέρνηση αλλάξει. Πιθανολογώ ότι αυτά θα μας τα πουν μετά την 7η Ιουλίου.
- Κατηγορηματικά αντίθετοι επίσης δηλώνουν οι θεσμοί ως προς την πρόταση της κυβέρνησης για ένα ειδικό λογαριασμό όπου θα μεταφερθεί μέρος του “μαξιλαριού”, ως αντάλλαγμα για χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα τα επόμενα χρόνια. Κι αυτό καθώς , όπως αναφέρει η έκθεση, η όποια απόφαση έρχεται σε αντίθεση με τη συμφωνία του 2018, και πρέπει να συμφωνηθεί σε επίπεδο Eurogroup σε συνδυασμό με μία επικαιροποιημένη έκθεση βιωσιμότητας χρέους…
Δεν αξίζει σοβαρού σχολιασμού το «αντάλλαγμα» αυτό αλλά θα προσπαθήσω να το εξηγήσω. Μας είπε η κυβέρνηση ότι θα βάλει χαμηλότερους επίσημους στόχους για το δημοσιονομικό πλεόνασμα, αλλά όμως αυτή θα πετύχει υψηλότερο πλεόνασμα και ως εγγύηση της υψηλότερης επιτυχίας της θα παγώσει μέρος του μαξιλαριού. Τότε γιατί βάζει τον χαμηλό στόχο; Για τα μάτια του κόσμου; Για να μας κοροϊδεύει; Το όλο σκαρίφημα ξεπερνάει την κοινή λογική και είναι μάλλον τροφή για γελοιογράφους.
- Υπάρχει ελπίδα; Φαίνεται κάτι τέτοιο στην Έκθεση;
Η ελπίδα υπάρχει και ήδη φαίνεται στις αγορές μετά τις Ευρωεκλογές. Η Έκθεση προσπαθεί να μην εισχωρήσει στις πολιτικές εξελίξεις και έτσι αποστειρωμένη από την πολιτική πραγματικότητα της αλλαγής που έρχεται, είναι ιδιαίτερα απαισιόδοξη.
