Του Δημήτρη Καμπουράκη
Και ξαφνικά, σαν να τραβήχτηκε μια κουρτίνα και από πίσω εμφανίστηκαν ερείπια, η Κρήτη βιώνει μια απρόσμενη οικονομική καταστροφή. Πριν ένα μήνα το νησί ήταν ευτυχέστατο και σήμερα είναι σε απόγνωση. Τι συνέβη; Μάζεψαν οι άνθρωποι τις ελιές τους, διαπίστωσαν πτώση της παραγωγής κατά 30-40%, πήγαν τις υπόλοιπες ελιές στο ελαιοτριβείο και εκεί βρέθηκαν μπροστά σε δεύτερη καταστροφή. Το λάδι είναι τόσο μεγάλης οξύτητας που πρακτικά είναι εκτός αγοράς.
Όλα τα χρόνια, το κρητικό λάδι είχε οξύτητες από 0,1 μέχρι 0,3. Τέτοιες οξύτητες έχει το παρθένο ελαιόλαδο. Φέτος το λάδι που βγήκε έχει οξύτητες 2, 3 ή και 5 βαθμών, είναι δηλαδή δέκα, είκοσι ή τριάντα φορές χειρότερο από το κανονικό λάδι σε ποιότητα. Το προϊόν είναι τόσο βεβαρημένο, που πουλιέται όχι ως βρώσιμο αλλά ως βιομηχανικό. Γι αυτό τον λόγο, αν καταφέρει να πουληθεί, η τιμή του κατρακυλά. Το λάδι με οξύτητα 0,2 πληρώνεται στον παραγωγό 2,50 ευρώ, ενώ αυτό με οξύτητα 2 βαθμών πουλιέται 1,20, αν καταφέρει να απορροφηθεί. Με οξύτητες 3 βαθμών και πάνω, το πιθανότερο είναι να μείνει στις δεξαμενές.
Για να αντιληφθούμε το μέγεθος της οικονομικής απώλειας, αν πέρυσι κάποιος παραγωγός που ζει αποκλειστικά ως αγρότης παρήγαγε 5 τόνους λάδι, είχε συνολικά έσοδα 12.500 ευρώ. Απ' αυτά πρέπει να αφαιρεθεί το 50% για έξοδα (κλάδεμα, φυτοφάρμακα, ποτίσματα, κλπ), για εργατικά για την συγκομιδή και για την πληρωμή του ελαιοτριβείου. Φέτος, ο ίδιος αγρότης είχε 30% μείωση παραγωγής, δηλαδή έβγαλε 3,5 τόνους λάδι. Πουλώντας το με 1,30 το κιλό λόγω των οξέων, θα έχει συνολικά έσοδα 4.550 ευρώ. Σε σύγκριση με την περυσινή χρονιά, έχει πτώση άνω του 60%. Συνεπώς όχι μόνο δεν έχει το παραμικρό κέρδος αλλά μπήκε μέσα, βρέθηκε και να χρωστά. Και πως θα περάσει αυτός ο άνθρωπος την χρονιά του;
Τι έφταιξε γι αυτή την καταστροφή; Ένα παράσιτο ονόματι γλοιοσπόριο που ευνοημένο από τον συνδυασμό ζέστης και υγρασίας του Σεπτέμβρη και του Οκτώβρη σάρωσε κυριολεκτικά τους ελαιώνες του νησιού απ' άκρη σ' άκρη μέσα σε χρόνο ρεκόρ. Ουδείς πήρε χαμπάρι την αστραπιαία και καταστροφική δράση του, είτε ήταν έμπειροι παραγωγοί, είτε αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες. Η καταστροφή έγινε αντιληπτή μετά την συγκομιδή, όταν ο κάθε αγρότης κάνει ταμείο για την ποσότητα και ποιότητα που πέτυχε.
Ολόκληρο το νησί είναι ανάστατο. Το υπουργείο γεωργίας καλείται να αντιμετωπίσει μια οικονομική καταστροφή και απαιτήσεις για οριζόντιες αποζημιώσεις που θα απαιτήσουν ποσά τα οποία αμφιβάλω αν υπάρχουν. Εγείρονται λογιών-λογιών θέματα: Πόσο φταίει το κράτος που δεν προειδοποιήθηκαν οι αγρότες; Είναι δουλειά του κράτους να παρακολουθεί την περιουσία του κάθε ενός ή ο ίδιος ο παραγωγός πρέπει να ρωτά και κανέναν γεωπόνο;
Κι ακόμα: Αν το κράτος αποζημιώνει κάποιον που έχτισε μέσα στο ρέμα και μετά πλημμύρισε, δεν είναι υποχρεωμένο να αποζημιώσει κι αυτόν που έχασε το εισόδημα του από έναν μύκητα; Από τώρα και στο εξής που η κλιματική αλλαγή θα δημιουργεί αυτού του είδους τις καταστροφές, θα πρέπει να προσαρμοστούν οι παραγωγοί ή θα πληρώνουν αποζημιώσεις τα κράτη; Η κυβέρνηση θα συμπεριφερθεί με γαλαντομία στους (κατά βάση Συριζαίους) κρητικούς ή θα θεωρήσει την καταστροφή αυτή μια ευκαιρία να τους προσεταιριστεί; (Αύριο οι απαντήσεις).
