Του Γιάννη Παντελάκη
Το πρόβλημα της ΕΡΤ, έτσι όπως ήρθε πάλι στην δημοσιότητα μετά την παραίτηση Τσακνή, δεν δείχνει μόνο την διάθεση για επανάληψη λογικών παλαιοκομματισμού, ελέγχου των δημόσιων Μέσων (το ΑΠΕ αποτελεί επίσης μια χαρακτηριστική περίπτωση) και ιδιοκτησιακής αντίληψης που διακατέχει και τα σημερινά κυβερνητικά στελέχη που ασχολούνται με αυτά. Αναδεικνύει και την αδυναμία τους ν αντιληφθούν την πραγματικότητα και να την ερμηνεύσουν με στοιχειώδους όρους λογικής και ρεαλισμού.
Να ξεκινήσουμε μ'' ένα μικρό παράδειγμα. Στο χθεσινό μεσημβρινό δελτίο ειδήσεων της ΕΡΤ, παρουσιάστηκε εκτενέστατο ρεπορτάζ για την νέα διοίκηση της ΕΡΤ. Σ'' αυτό το ρεπορτάζ παρουσιάστηκε σχεδόν το μισό υπουργικό συμβούλιο (Παππάς, Σπίρτζης, Παπαγγελόπουλος κλπ) που επισκέφθηκε την ΕΡΤ για την παρουσίαση της νέας διοίκησης. Όταν ολοκληρώθηκε η προβολή του ρεπορτάζ, ο παρουσιαστής του δελτίου είπε ότι παραιτήθηκε χθες ο πρόεδρος της ΕΡΤ χωρίς καν ν'' αναφέρει τους λόγους παραίτησης που επικαλέσθηκε ο πρώην πρόεδρος.
Αυτή η μικρή ιστορία, δείχνει δυο χαρακτηριστικά παραδείγματα αδυναμίας αντίληψης της πραγματικότητας και της απλής λογικής α) δεν κατανοούν ότι όταν βλέπει ο τηλεθεατής σχεδόν τους μισούς υπουργούς και τον γραμματέα του κόμματος, να επισκέπτονται την ΕΡΤ και να μιλάνε κολακευτικά γι αυτή, επιβεβαιώνεται η διάχυτη αντίληψη (που δεν απέχει από την πραγματικότητα), ότι η ΕΡΤ αποτελεί κυβερνητικό παραμάγαζο β) κρύβοντας τους λόγους παραίτησης Τσακνή (οι οποίοι στρέφονται κατά της κυβέρνησης), πιστεύουν ότι δεν θα τους πληροφορηθεί ο τηλεθεατής. Αυτό συμβαίνει, την στιγμή που εκατοντάδες ειδησεογραφικές σελίδες και ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί, έχουν ήδη αναφερθεί στην ανακοίνωση παραίτησης Τσακνή και τους λόγους που επικαλείται γι αυτήν.
Ας πάμε και στο μεγάλο παράδειγμα που αφορά στην συνολική αντίληψή τους για την δημόσια ραδιοτηλεόραση η οποία (αντίληψη) έχει ανάλογα χαρακτηριστικά. Από τότε που άρχισε η επαναλειτουργία της ΕΡΤ (μετά το απαράδεκτο μαύρο που έπεσε το 2013), επιχειρούν να την επαναφέρουν σε λογικές παρελθόντος και να την μετατρέψουν σε προέκτασή της κυβέρνησης. Και σε μεγάλο βαθμό το έχουν πετύχει. Η ΕΡΤ (μιμούμενη από την αντίστροφη πλευρά κάποια ιδιωτικά Μέσα που κρύβουν ειδήσεις ) μας πληροφορεί ότι τελείωσε η λιτότητα, ότι έρχεται και ξαναέρχεται η ανάπτυξη, ότι ο Τσίπρας κάνει μόνο εντυπωσιακά καλές παρεμβάσεις κ.ο.κ.. Με δυο λόγια, αναφέρει μόνο όσα πιστεύει ότι εξυπηρετούν την κυβέρνηση.
Με βάσει την λογική τους αυτή, θεωρούν, ότι ένας πολίτης που πληροφορείται από την ΕΡΤ τα γεγονότα, θα σχηματίσει μια θετική για την κυβέρνηση εικόνα. Φαντάζονται προφανώς ότι ο πολίτης αυτός, δεν εχει πρόσβαση σε άλλες πηγές ενημέρωσης, είναι αποκλεισμένος σε μια ερημική περιοχή και ο μοναδικός τρόπος για να πληροφορηθεί τα γεγονότα ειναι να ακούσει τα δελτία ή εκπομπές της ΕΡΤ. Παράλληλα, σύμφωνα με την λογική τους, δεν υπάρχουν πολίτες που βιώνουν ανεργία, ανέχεια και φτώχεια και οι οποίοι όταν ακούν από την ΕΡΤ να λέει ότι «τελείωσε η λιτότητα», εκνευρίζονται και λειτουργούν με τον αντίστροφο από το επιδιωκόμενο σκοπό.
Οι κυβερνητικές αυτές λογικές, επικρατούν το 2017, που η συντριπτική πλειονότητα της κοινωνίας ενημερώνεται από τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς και ιδιαίτερα από τις εκατοντάδες ειδησεογραφικές ιστοσελίδες. Και η ίδια η ΕΡΤ στο σύνολό της (ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί), έχει πολύ μικρές ακροαματικότητες και θεαματικότητες, άρα και αντίστοιχα μικρές δυνατότητες παρέμβασης προς την επιδιωκόμενη από την κυβέρνηση κατεύθυνση. Οι λογικές και αντιλήψεις τους για την ενημέρωση, δεν είναι απλά παρωχημένες αλλά και αναποτελεσματικές. Και δικαιώνουν τον Ιταλό καθηγητή Carlo M. Cipolla, ο οποίος διατυπώνοντας σε βιβλίο του («Οι βασικοί νόμοι της ανθρώπινης ηλιθιότητας», Κέδρος, 2012), τους πέντε θεμελιώδεις νόμους της βλακείας, αναφέρει για έναν από αυτούς: «ένα ηλίθιο άτομο, είναι ένα πρόσωπο που προκαλεί ζημιές σε άλλα πρόσωπα ή ομάδα προσώπων ενώ ο ίδιος δεν απολαμβάνει κανένα κέρδος ή ακόμα υφίσταται κάποια απώλεια».
Αυτό συμβαίνει με τις κυβερνητικές διαθέσεις και χειρισμούς στο θέμα των δημόσιων μέσων ενημέρωσης. Προκαλούν ζημιά (στην πληροφόρηση, την δημοσιογραφία κ.λ.π) και δεν απολαμβάνουν κανένα κέρδος (οι τηλεθεατές και ακροατές των προγραμμάτων προπαγάνδας απομακρύνονται απο τα Μέσα αυτά)…
