Με τον Πρόεδρο Μακρόν να αναγγέλει παράταση ενός ακόμα μηνός του lockdown στη Γαλλία και τη Γερμανία να πελαγοδρομεί σε πλήρη σύγχυση στα αχαρτογράφητα νερά της υγειονομικής κρίσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση δείχνει να αδυνατεί να παρακολουθήσει τους επιταχυνόμενους ρυθμούς αλλαγής τόσο των όρων του παγκόσμιου οικονομικού ανταγωνισμού όσο και των γεωπολιτικών ισορροπιών του νέου παγκόσμιου συστήματος διακρατικών σχέσεων και ασφάλειας.
Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά ο Ρόμπερτ Κάπλαν, γνωστός γεωπολιτικός αναλυτής και συγγραφέας, εκτός των άλλων, του πολυδιαβασμένου "Η Εκδίκηση της Γεωγραφίας", με την πανδημία έχει ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στην παγκοσμιοποίηση και ταυτόχρονα έχει επέλθει ένας εκτεταμένος πολυκερματισμός του διεθνούς ανταγωνισμού συνοδευόμενος από την άνοδο του λαϊκισμού, την επιστροφή του αυταρχισμού και την καθήλωση της δημοκρατίας με τις καλές ειδήσεις για τη διεύρυνση των πολιτικών ελευθεριών, της μεσαίας τάξης και της ευημερίας να σπανίζουν σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στην προηγούμενη φάση της παγκοσμιοποίησης.
Πράγματι με την διαχείριση της πανδημίας να συνιστά πλέον κριτήριο αξιολόγησης όχι μόνον των κατά περίπτωση κυβερνήσεων, αλλά και των πολιτικών συστημάτων, εκείνο που μοιάζει να κυοφορείται είναι μια ιδιαιτέρως προβληματική για τη Δύση μεταβολή των όρων πολιτικής και ιδεολογικής νομιμοποίησης των ηγεμονικών στοχεύσεών της.
Για την Ευρωπαϊκή Ένωση το πρόβλημα γίνεται ακόμα σοβαρότερο. Όσο οι αστοχίες των κρατών-μελών της στη διαχείριση της πανδημίας πολλαπλασιάζονται τόσο γενικεύεται η αίσθηση της αναποτελεσματικότητας των ευρωπαϊκών θεσμών. Και όσο η αίσθηση αυτή τείνει να γίνει κυρίαρχη τόσο μεγαλώνει και ο κίνδυνος της περαιτέρω ενίσχυσης των ευρωσκεπτικιστικών ρευμάτων που πλανάται πάνω από τις ευρωπαϊκές πολιτικές εξελίξεις ενόψει των προγραμματισμένων για τα δυο επόμενα χρόνια εκλογικών αναμετρήσεων.
Και αυτό σε μια περίοδο που φαίνεται να συνδυάζεται σε ένα δυνάμει εκρηκτικό μείγμα η οικονομική κρίση με την κρίση ταυτότητας που χαρακτηρίζει τις μεγάλες πολυπολιτισμικές κοινωνίες της Γηραιάς Ηπείρου.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι τον τελευταίο καιρό αυξάνονται οι νεολογισμοί ("φυλετικοποίηση", "διαθεματικότητα", "κοινοτισμός", "διαχωριστικότητα", "αποσχιστισμός") που υπεισέρχονται όλο και συχνότερα στις ευρωπαϊκές δημόσιες συζητήσεις ορίζοντας νέες ατζέντες προβληματισμών που διαμορφώνουν την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη.
Μέχρι σήμερα τον τόνο στις πολιτικές αντιπαραθέσεις έδιναν οι διαφορετικές τοποθετήσεις αναφορικά με την διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, την περιστολή των ατομικών και εργασιακών δικαιωμάτων τον κίνδυνο να αυξηθεί η ανεργία λόγω των ανατροπών που επιφέρουν οι νέες τεχνολογίες στις μορφές απασχόλησης αλλά και της απώλειας θέσεων εργασίας λόγω της μεταφοράς της έδρας των μεγάλων βιομηχανικών ομίλων στην Κίνα και στις χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας, όπου εδώ και χρόνια έχει μεταφερθεί ο πλούτος και η τεχνογνωσία της Δύσης δημιουργώντας νέες μητροπόλεις ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας και νέα κέντρα διεθνούς ισχύος.
Τελευταία τον τόνο των πολιτικών διαφοροποιήσεων σε ευρωπαϊκή κλίμακα αρχίζουν να δίνουν συγκρούσεις που αν γενικευθούν προσδιορίζοντας τα διακυβεύματα των κοινωνικών κινητοποιήσεων και των εκλογικών αναμετρήσεων, τα προβλήματα συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν θα περιοριστούν στους ανταγωνισμούς μεταξύ αλληλοσυγκρουόμενων εθνικών συμφερόντων. Θα επεκταθούν στο εσωτερικό των ευρωπαϊκών κοινωνιών υπό μορφή ρήξεων της πολιτισμικής συνοχής τους.
Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτές τις ημέρες ξαναφουντώνουν στην Γαλλία οι συζητήσεις που φέρνουν στον δημόσιο χώρο το μεγάλο πρόβλημα της διαφοροποίησης της θεματολογίας των κοινωνικών ενδιαφερόντων.
Αφορμή στάθηκε η εμφάνιση εντός του μεγαλύτερου φοιτητικού συνδικάτου της χώρας κινήσεων υπέρ των ξεχωριστών συνεδριάσεων των μελών του ανάλογα με το γένος, τη φυλή ή την καταγωγή τους.
Πρόκειται για ένα νέο είδος κινητοποιήσεων με στόχο τον διαχωρισμό των ομάδων που συμμετέχουν στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων ώστε να μην αναμειγνύονται σε κοινές συνεδριάσεις άτομα με διαφορετικά προβλήματα και διαφορετικά χαρακτηριστικά προκειμένου να μην "καπελώνονται" και αποσιωπούνται οι διακρίσεις σε βάρος αυτών που δεν ανήκουν σε πλειοψηφικές ομάδες ή ανήκουν σε ομάδες που δεν θέλουν να κηδεμονεύονται από άλλες, όπως είναι για παράδειγμα οι ομάδες των γυναικών που θεωρούν ότι κηδεμονεύονται από τους εκπροσώπους των ανδρών σε οργανώσεις που είναι μεν μεικτές αλλά ανδροκρατούνται.
Την αναστάτωση προκάλεσε πριν από μια εβδομάδα η δημόσια τοποθέτηση της προέδρου της Ένωσης Φοιτητών Γαλλίας Mélanie Luce που παραδέχθηκε ότι εντός του συνδικάτου γίνονται πια συνελεύσεις στις οποίες συμμετείχαν ή είχαν δικαίωμα λόγου αποκλειστικά μέλη που υφίστανται φυλετικές διακρίσεις και θέλουν να μιλήσουν γι αυτά που υφίσταται.
Το θέμα έφτασε στο κοινοβούλιο με την πολιτική τάξη σοκαρισμένη να διχάζεται ανάμεσα σε αυτούς που τάσσονταν υπέρ των "φυλετικοποιημένων" (να ένας χαρακτηριστικός νεολογισμός) διαδικασιών και αυτούς που διατείνονταν ότι αυτού του είδους οι φυλετικοποιημένες" διαδικασίες έρχονται σε ευθεία σύγκρουση με τις οικουμενικές αρχές της Γαλλικής Δημοκρατίας.
Παρακαταθήκη του γαλλικού διαφωτισμού και θεμέλιο του γαλλικού κράτους ο γαλλικός οικουμενισμός βασίζεται στην ιδέα ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι και ίσοι ενώπιον του νόμου, το δε έθνος είναι ένα και αδιαίρετο. Κατά συνέπεια οποιαδήποτε απόπειρα διάσπασης της ενότητας του γαλλικού λαού σε ξεχωριστές φυλετικές, θρησκευτικές ή εθνοτικές ομάδες συνιστά προσβολή των οικουμενικών αξιών της Δημοκρατίας.
Αυτή την θεμελιώδη για την Γαλλική Δημοκρατία αρχή επικαλούμενος ο Πρόεδρος Μακρόν εγκαινίασε το περασμένο καλοκαίρι την εκστρατεία του για τις προεδρικές εκλογές εισάγοντας προς ψήφιση από την γαλλική Εθνοσυνέλευση τον νόμο με τον οποίο σκλήρυνε την στάση της κυβέρνησής του απέναντι κυρίως στις μουσουλμανικές κοινότητες που αρνούνταν να σεβαστούν τους κανόνες λειτουργίας του κοσμικού κράτους υιοθετώντας συμπεριφορές ασύμβατες προς την θεσμική ανεξιθρησκεία.
Με την στροφή αυτήν ο Γάλλος Πρόεδρος αφαιρούσε ουσιαστικά από την ευρωσκεπτιστική και ξενοφοβική ακροδεξιά της Μαρίν Λεπέν ένα μεγάλο μέρος της ατζέντας της ενόψει των Προεδρικών Εκλογών του 2022.
Εάν, όμως, η πολιτική θεματολογία εξακολουθήσει να κατακερματίζεται με την λογική των διαφοροποιήσεων ανά φύλο, φυλή και εθνότητα, η εξίσωση της επανεκλογής του Εμμανουέλ Μακρόν θα γίνει ιδιαίτερα σύνθετη με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις ευρωπαϊκές πολιτικές εξελίξεις σε μια περίοδο που ο σημερινός γάλλος Πρόεδρος θα μπορούσε να καλύψει το κενό ηγεσίας που θα έχει δημιουργηθεί μετά την αποχώρηση της Άνγκελα Μέρκελ.
