Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Η Κίνα πέραν από το ότι αποτελεί την πολυπληθέστερη χώρα και διαθέτει την δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, μετά εκείνη των ΗΠΑ, φαίνεται ότι οδηγείται σε νέα απίστευτη φούσκα. Θα οδηγήσει αυτή η φούσκα σε παγκόσμια κατάρρευση;
Η Κινέζικη κυβέρνηση κατάφερε να οδηγήσει τη χώρα, μετά την κρίση του 2015 που οδήγησε σε απώλειες της χρηματιστηριακής περιουσίας των Κινέζων κατά 40%, σε απίστευτη ανάκαμψη σε πολύ λίγο χρόνο. Όμως δεν είναι λίγοι εκείνοι που έχουν αρχίσει να προβληματίζονται.
Εκ πρώτης όψεως δεν θα έπρεπε να προβληματίζεται κανένας! Οι Κινέζοι είναι ένας λαός που, όπως ήταν οι Ελληνες παλιότερα, στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό σε μετρητά. Όμως υπάρχουν πολλά πράγματα που «χτυπάνε καμπανάκι». Οι τιμές ακινήτων έχουν ανέβει όχι απλά σε νέα υψηλά, αλλά εκτοξεύτηκαν σημαντικά κατά το τελευταίο 12μηνο, χωρίς να υπάρχει αντίστοιχη εξέλιξη στους μισθούς! Να σημειώσουμε εδώ ότι τα ακίνητα ποτέ δεν ήταν καλή επένδυση όπως είναι στη δύση. Ενδεικτικά μιλώντας, για παράδειγμα, η απόδοση των ακινήτων (ετήσια μετά φόρων έσοδα από ενοίκιο/τιμή αγοράς) είναι λιγότερο από 1% στην Κίνα, ενώ στη δύση στις περισσότερες χώρες είναι κοντά στο 3,5% (2,5%-4,5%)!
Το δεύτερο έχει να κάνει με την ρευστότητα. Το ξεφούσκωμα του δανεισμού για μετοχές στην Κίνα, έφερε την κατάρρευση στα χρηματιστήρια της Κίνας το 2015! Η καταστροφή που έγινε στο χρηματιστήριο έστρεψε πολλούς Κινέζους και σε εναλλακτικές «επενδύσεις», πχ στη συνέχεια τα χρήματα επανατοποθετήθηκαν σε ακίνητα, καθώς απελευθερώθηκε εκεί ο δανεισμός, και οι τιμές ακινήτων εκτοξεύτηκαν 60% σε ένα έτος σε βασικές πόλεις!
Όμως καθώς τον Οκτώβριο 2016 πάγωσε η χρηματοδότηση ακίνητων σε ακριβές πόλεις, η κερδοσκοπία μετατοπίστηκε σε αγορές εμπορευμάτων, και μάλιστα με την φυσικής τους μορφή όπως….κάρβουνο και…σκόρδα! Καθώς οι τιμές στο σκόρδο, προϊόν δημοφιλές στην Κίνα λόγω διατροφικών συνηθειών άρχισαν να ανεβαίνουν και έφτασαν από 5 σε … 13 γουάν, σε 18 μόλις μήνες, πολλοί είναι οι Κινέζοι που άρχιζαν να αγοράζουν ακόμη και …10 αποθήκες όπου αποθηκεύουν…. βολβούς σκόρδου! Το αποτέλεσμα είναι η ανάπτυξη απίστευτης κερδοσκοπίας σε ένα προϊόν του οποίου η κατανάλωση είναι σχεδόν…σταθερή, που όμως αφαιρεί παραγωγικούς πόρους από την πραγματική γεωργική παραγωγή για καθαρή κερδοσκοπία! Όμως, καθώς το προϊόν έχει ημερομηνία ζωής 2 χρόνια, είναι πιθανό να οδηγήσει σε νέες …χρεοκοπίες, αν αυτή στηρίζεται σε δανεικό χρήμα. Και εκεί ακριβώς είναι το θέμα, στα δανεικά!
Καθώς ο ιδιωτικός δανεισμός στην Κίνα έχει φτάσει σε επίπεδα που θυμίζει εκείνα των ΗΠΑ πριν την κρίση του 2008, φαίνεται από δύσκολο ως απίθανο η κυβέρνηση να μην προχωρήσει σε συνολικό πάγωμα του δανεισμού, ώστε να αποφύγει συστημικές πλέον κρίσεις, καθώς η ανάπτυξη τιμών στηρίζεται όχι σε μετρητό, αλλά σε δανεισμό! Αν όμως σταματήσει ο ρυθμός αύξησης δανεισμού, οι τράπεζες, η σωστότερα κάποιες από αυτές, ίσως χρειαστούν διάσωση, καθώς υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να σκάσει η δανειακή φούσκα. Ενδεχομένως, είμαστε πολύ κοντά σε μια κατάσταση που θα χρειαστεί διάσωση η κινέζικη οικονομία, όπως έγινε με την Αμερικάνικη το 2008. Αν αυτό θα γίνει σε 12 ή 24 μήνες , είναι το μεγάλο ερώτημα. Το τι όμως σημαίνει μια κρίση στην Κινεζική οικονομία για την παγκόσμια αγορά, και δεδομένης της σημασίας της Κίνας για όλη την Ασία, είναι κάτι που δεν τολμούμε να σκεφτούμε…!
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία.
Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.
