Η Ελλάδα δεν είναι μια χώρα με το διπλωματικό εκτόπισμα της Βρετανίας και ως εκ τούτου βρίσκεται σε μια εξαιρετικά δύσκολη θέση εξ αιτίας του ιρανικού τάνκερ και της ενδεχόμενης άφιξης του στο λιμάνι της Καλαμάτας, δηλώνει στο liberal.gr o καθηγητής Κωνσταντίνος Φίλης σημειώνοντας πως δεν πρέπει να δεχτεί τον ελλιμενισμό του και να εμπλακεί στο εξελισσόμενο «μπρα ντε φερ» μεταξύ Ουάσιγκτον και Τεχεράνης.
Ο γενικός διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων και καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου, αναφέρεται στη δύσκολη θέση που βρέθηκε αίφνης η Ελλάδα μετά και τις προειδοποιήσεις των ΗΠΑ για τις χώρες που θα προσφέρουν υλική υποστήριξη στο τάνκερ.
Μάλιστα σημειώνει ότι «Σε ό τι μας αφορά, πρέπει πάντα να λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη την αμερικανική πολιτική στη περιοχή και να κρατάμε τις ισορροπίες. Με γνώμονα τις δικές μας προοπτικές στην νοτιοανατολική Μεσόγειο και την άμβλυνση των αντιθέσεών μας με την Τουρκία» δεδομένου ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει ενιαία πολιτική γραμμή στη Μέσα Ανατολή γενικότερα.
Επίσης αναφέρει ότι οι ΗΠΑ έχουν στόχο να γονατίσουν οικονομικά την Τεχεράνη και μακροπρόθεσμα να επιτύχουν αλλαγή καθεστώτος σημειώνοντας πως «ο χάρτης αναδιατάσσεται στην περιοχή καθώς έχουμε έναν άξονα ο οποίος έχει διαμορφωθεί μεταξύ Σαουδικής Αραβίας, ΗΠΑ και Ισραήλ. Αυτός ο άξονας είναι που τοποθετεί νέες παραμέτρους στις ισορροπίες της ευρύτερης περιοχής».
Τέλος κάνει λόγο για δύο «πολέμους δια αντιπροσώπων που διεξάγονται μεταξύ Ιράν και Σαουδικής Αραβίας με την εμπλοκή μεγάλων δυνάμεων».
Συνέντευξη στον Ανδρέα Ζαμπούκα
- Κύριε Φίλη, υπάρχει περίπτωση η Ελλάδα να δεχθεί σε δικό της λιμάνι το ιρανικό τάνκερ «Adrian Darya» που αποδέσμευσαν οι Βρετανοί από το Γιβραλτάρ;
Η θέση της Ελλάδας είναι εξαιρετικά δύσκολη στο εξελισσόμενο «μπρα ντε φερ» μεταξύ Ουάσιγκτον και Τεχεράνης. Η Ελλάδα δεν είναι μία χώρα με το διπλωματικό εκτόπισμα της Βρετανίας. Πρόκειται για ένα πολύ δύσκολο θέμα αλλά προφανέστατα, η εξωτερική μας πολιτική δεν επιτρέπει τέτοια λάθη, σε καμία περίπτωση. Η Ελλάδα θα βρει έναν τρόπο ώστε να αποφύγει τις περιπέτειες, αφού είναι φανερό ότι οι Αμερικανοί έχουν θυμώσει με την στάση των Βρετανών και για αυτό προειδοποιούν άλλες ευρωπαϊκές χώρες να συνεργαστούν για τις κυρώσεις που οι ίδιοι επέβαλαν στο Ιράν.
- Για άλλη μία φορά όμως, δεν υπάρχει ενιαία στάση των Ευρωπαίων για την Μέση Ανατολή…
Κοιτάξτε, τα ευρωπαϊκά συμφέροντα, οπωσδήποτε δεν ταυτίζονται με τα αμερικανικά σε ό τι αφορά το Ιράν. Οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί βλάπτουν ουσιαστικά και την Ευρώπη, αφού αρκετές χώρες της συναλλάσσονται με την Τεχεράνη. Από εκεί και πέρα, είναι πράγματι ζήτημα το ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεχίζει να μην εκφράζει μία ενιαία στρατηγική στις πρωτοβουλίες των Αμερικανών, σε ό τι αφορά την προστασία των συμφερόντων της.
- Ποιος είναι ο στόχος του προέδρου Τραμπ για το Ιράν; Τι θέλουν να πετύχουν οι Αμερικανοί;
Ο χάρτης αναδιατάσσεται στην περιοχή καθώς έχουμε έναν άξονα στην ο οποίος έχει διαμορφωθεί μεταξύ Σαουδικής Αραβίας, ΗΠΑ και Ισραήλ.
Αυτός ο άξονας είναι που τοποθετεί νέες παραμέτρους στις ισορροπίες της ευρύτερης περιοχής. Με κυριότερο στόχο το Ιράν και την περιθωριοποίηση αυτού από τις περιφερειακές διεργασίες ή τον μετριασμό της επιρροής της Τεχεράνης στα περιφερειακά δρώμενα, έχουμε δύο πολέμους δια αντιπροσώπων που διεξάγονται μεταξύ Ιράν και Σαουδικής Αραβίας με την εμπλοκή μεγάλων δυνάμεων.
Οι Αμερικανοί όμως, έχουν σκοπό να γονατίσουν οικονομικά τη χώρα. Να εξαναγκάσουν την Τεχεράνη σε πλήρη συμμόρφωση, σε έναν διάλογο που θα γίνει πλέον με τους δικούς τους όρους. Και μακροπρόθεσμα, να ωθήσουν τους Ιρανούς σε αλλαγή καθεστώτος.
- Θα το καταφέρουν;
Πολύ δύσκολα. Πρώτον γιατί δημιουργούν με την στάση τους ένα αντιαμερικανικό κλίμα στο εσωτερικό του Ιράν, ακόμα και στους φανατικούς αντικαθεστωτικούς οι οποίοι δεν εμπιστεύονται ούτε τον Τραμπ ούτε την αμερικανική διοίκηση για μελλοντικό συνομιλητή. Και δεύτερον, επειδή ωθούν τους Ιρανούς στην αγκαλιά των Κινέζων οι οποίοι αποτελούν ήδη το αντίπαλο δέος της Δύσης σε ό τι αφορά τα οικονομικά συμφέροντα στην περιοχή.
Πρέπει να ξέρετε ότι το Ιράν διαθέτει μία από τις πιο δυναμικές κοινωνίες, με το 40% του πληθυσμού να είναι νεανικός. Και μία γενιά που συνεχώς αναπτύσσεται. Η άκομψη παρεμβατική πολιτική του Τραμπ στην περιοχή δεν βοηθάει στο να δημιουργηθεί ένας σοβαρός πόλος αντίστασης στο θεοκρατικό καθεστώς.
- Η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας που πρέπει να κινηθεί σε σχέση με την αμερικανική στάση;
Μην ξεχνάτε ότι υπάρχουν πάντα οι «λειτουργικές σχέσεις» Αθήνας – Τεχεράνης, οι οποίες αποτυπώθηκαν και στις απαρχές της οικονομικής κρίσης, όταν το Ιράν ήταν η μοναδική χώρα που διέθετε στην Ελλάδα πετρέλαιο με πίστωση. Ως εκ τούτου, η Ελλάδα δεν θέλει να διαταράξει τις σχέσεις με την ασιατική χώρα, ενώ ακόμη και στην περίπτωση άρνησης του ελλιμενισμού του «Adrian Darya», θα επιχειρήσει να… χρυσώσει το χάπι.
Σε μία τέτοια περίπτωση, η Αθήνα θα επιχειρήσει να εξηγήσει, αν δεν το έχει ήδη κάνει, ότι δεν θέλει να εμπλακεί σ' αυτή τη διελκυστίνδα και θα διαμηνύσει ότι οποιαδήποτε ενέργεια από ελληνικής πλευράς, δεν θα είναι επιθετική ή εχθρική προς το Ιράν.
Από εκεί και πέρα, από τη στιγμή που δεν υπάρχει ενιαία ευρωπαϊκή στρατηγική στη Μέση Ανατολή, κάθε χώρα έχει τα δικά της συμφέροντα. Σε ό τι μας αφορά, πρέπει πάντα να λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη την αμερικανική πολιτική στη περιοχή και να κρατάμε τις ισορροπίες. Με γνώμονα τις δικές μας προοπτικές στην νοτιοανατολική Μεσόγειο και την άμβλυνση των αντιθέσεών μας με την Τουρκία.
