Toυ Αριστοτέλη Αϊβαλιώτη
Το προσφυγικό – μεταναστευτικό, όποια λέξη και αν χρησιμοποιήσει κανείς, εξελίσσεται στην μεγαλύτερη πρόκληση για την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Οι ροές συνεχίζονται αυξημένες, παρά την προχωρημένη πια εποχή που οι καιρικές συνθήκες δεν είναι πια καλές στο Αιγαίο. Τα νησιά μας ασφυκτιούν, οι δομές φιλοξενίας έχουν ξεπεράσει τα όρια τους, πολλές περιοχές της χώρας αρνούνται να συμμετέχουν στην κατανομή ξένων ανθρώπων στην γειτονιά τους. Η ένταση μεγαλώνει και πολλές πολιτικές καριέρες αρχίζουν να χτίζονται πάνω στην ατζέντα «έξω οι λαθρομετανάστες».
Μάλλον δεν έχουμε δει τίποτε ακόμη. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία εκκρεμούν 70.000 περίπου αιτήσεις ασύλου από ανθρώπους εγκλωβισμένους στην χώρα μας, ενώ στα νησιά μας στοιβάζονται 30.000 άτομα. Μια πρόχειρη καταγραφή δείχνει ότι έχουμε αυτήν την στιγμή πάνω από 100.000 πρόσφυγες – μετανάστες, όποια λέξη και αν χρησιμοποιήσει κανείς, ενώ κάθε μήνα προστίθενται, με τον σημερινό ρυθμό περίπου 8.000 περισσότεροι.
Σε έναν χρόνο θα έχουμε 200.000…
Μια ματιά στα στοιχεία της παγκόσμιας κίνησης που παρέχει η αρμόδια επιτροπή του ΟΗΕ και η Διεθνής Αμνηστία θα μας γεμίσει δέος. Περίπου 60 εκατομμύρια είναι οι εκτοπισμένοι και μετανάστες που βρίσκονται σε κίνηση, στον δρόμο, παγκοσμίως, με τον αριθμό να μεγαλώνει κάθε χρόνο σε κάθε ήπειρο του πλανήτη. Μόνο από την Συρία ο αριθμός είναι πέντε εκατομμύρια. Από αυτούς 2,7 εκατομμύρια ζουν αυτήν την στιγμή στην Τουρκία, το 3% του πληθυσμού της, 1 εκατομμύριο στον Λίβανο, το 20% του πληθυσμού του, 700.000 στην Ιορδανία, το 10% του πληθυσμού της. Και στην απώτερη γειτονιά μας, υπάρχουν εκατομμύρια σε κίνηση από το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, το Σικιάνγκ, την Υεμένη, το Ιράκ, την Σομαλία και όλη την υποσαχάρια Αφρική.
Είναι άραγε δυνατόν να σταματήσει αυτή η πλημμυρίδα προς της Ευρώπη, στην διαδρομή της οποίας βρίσκεται και η χώρα μας. Είναι, αν ξεχάσουμε τον εαυτό μας. Αν ξεχάσουμε ότι είμαστε άνθρωποι και γίνουμε θηρία. Πυροβολώντας, πνίγοντας, βομβαρδίζοντας αυτό το ανθρώπινο ποτάμι για να μην μπει στα άγια χώματα μας. Γιατί οι εναλλακτικές είναι πολύ πιο αδύναμες.
Πολλοί πιστεύουν ότι αν κάνουμε κλειστές δομές φιλοξενίας θα διαχειριστούμε καλύτερα την κατάσταση. Ξεχνούν ότι εκτός και αν κάνουμε στρατόπεδα συγκεντρώσεως ναζιστικού τύπου αυτές οι δομές φιλοξενίας δεν θα μας λύσουν το πρόβλημα γιατί και πάλι η φιλοξενία σε αυτές θα είναι για πολλούς από τα εκατομμύρια των κατατρεγμένων που συρρέουν στην γειτονιά μας προτιμότερες από τις συνθήκες που αφήνουν πίσω στις χώρες από τις οποίες ξεκίνησαν. Οι κλειστές δομές φιλοξενίας είναι επίσης πιο δύσκολες στην διαχείριση τους από τις ανοικτές, χρειάζονται μεγαλύτερη επένδυση και πολλαπλάσιο προσωπικό.
Δεν χρειάζεται να συζητήσουμε σε έκταση αν οι πρόσφυγες – μετανάστες, χρησιμοποιήστε όποια λέξη θέλετε, είναι κάτι καλό ή κάτι κακό για την χώρα μας, αν πρέπει να τους αφομοιώσουμε ή να σεβαστούμε την ιδιομορφία και την κουλτούρα τους. Συζητήστε όσο θέλετε, αυτούς δεν τους νοιάζει, τουλάχιστον δεν παίζει κανέναν ρόλο στα κίνητρα που τους ωθούν στον δρόμο και τους βάζουν στις βάρκες μέσα στην σκοτεινή νύχτα για να αντιμετωπίσουν κάτι που οι περισσότεροι δεν έχουν δει ποτέ τους, ούτε στα πιο εφιαλτικά τους όνειρα, το μαύρο νερό της θάλασσας. Οι αριθμοί και οι συνθήκες στις χώρες από τις οποίες ξεκινούν δείχνουν ότι θα συνεχίσουν να έρχονται.
Μπορεί να είναι ένα χρήσιμο πολιτικό παιχνίδι για εμάς εδώ, το πώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε τους ανθρώπους αυτούς, παιχνίδι που μπορεί να χτίσει ή να καταστρέψει πολιτικές καριέρες, αυτοί όμως, οι πρόσφυγες – μετανάστες, χρησιμοποιήστε όποια λέξη θέλετε, θα συνεχίσουν να έρχονται. Γιατί εκτός από τις συνθήκες ακραίου κινδύνου που κινητοποιούν πολλούς από αυτούς, όλοι πια στην επανάσταση των τηλεπικοινωνιών στην οποία συμμετέχει όλος ο πλανήτης είναι πληροφορημένοι. Ξέρουν πως είναι η καλή ζωή και θέλουν να την ζήσουν.
Τα κίνητρα που ωθούν αυτήν την μεγάλη μετανάστευση των λαών είναι πανίσχυρα. Και οι τρόποι για να διαρραγούν τα σύνορα, ακόμα και τα πιο σκληρά σύνορα, είναι πια πολλοί, όπως απέδειξε και το δράμα των 39 νεκρών Βιετναμέζων που βρέθηκαν σε εκείνο το φορτηγό ψυγείο λίγες μέρες πριν στην Βρετανία.
Το να προσπαθείς να σταματήσεις το παγκόσμιο αυτό κύμα είναι σαν να μαστιγώνεις την θάλασσα, όπως έκανε ο Ξέρξης στον Άθω όταν η τρικυμία βούλιαξε τα καράβια του.
Ας αφήσουμε για λίγο την αντιπαλότητα για την δική μας στάση απέναντι στο πρόβλημα και ας αποφασίσουμε να αποδεχθούμε την πραγματικότητα. Καλό ή όχι, επιθυμητό ή μισητό, το γεγονός είναι ότι δεκάδες, ίσως εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι από όλον τον δυστυχισμένο κόσμο θα εγκλωβιστούν εδώ, σε αυτήν εδώ την χώρα, ακόμα και αν αυτή τους σιχαίνεται και τους αντιμετωπίζει εχθρικά.
Ευλογία ή κατάρα, οι πρόσφυγες – μετανάστες, χρησιμοποιήστε όποια λέξη σας αρέσει, είναι εδώ και θα μείνουν, πολλοί από αυτούς. Μπορεί οι περισσότεροι να θέλουν να πάνε αλλού, αλλά πολλοί θα υποχρεωθούν, θα παγιδευτούν, θα μείνουν εδώ.
Οφείλουμε σαν πολιτεία να κατανείμουμε το βάρος. Ευτυχώς αυτή η συνειδητοποίηση έρχεται τώρα, με την κυβέρνηση να θέλει να κάνει κατανομή αυτών των ανθρώπων σε όλες τις περιφέρειες της χώρας, αναλογικά. Είναι μία πρόοδος, αφού δεν μπορεί να θέλουμε και να έχουμε σύνορα, στα νησιά μας, και να τα φυλάσσουμε σαν κόρη οφθαλμού, και να έχουμε στοιβαγμένους εκεί δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους σε συνθήκες που τους κάνουν βίαιους, εχθρικούς, επικίνδυνους.
Υπάρχουν αντιδράσεις. Οι μικρές κοινωνίες της περιφέρειας μας ζουν τις ζωές τους ράθυμα, κάθε ξένο στοιχείο τις ξεβολεύει, μερικές φορές και οι ίδιοι οι συχωριανοί τους αν γυρίσουν μετά από μεγάλη απουσία, από μετανάστευση, έχουν να αντιμετωπίσουν την καχύποπτη στάση τους. Υπάρχει και ένα άλλο στοιχείο, που το μοιράζεται όλη η Ελληνική κοινωνία, ότι δεν θέλει να βλέπει την φτώχια και την κακομοιριά, από την οποία ή ίδια τόσο κόπιασε να ξεφύγει.
Είμαστε πια φιλόδοξοι, θέλουμε το καλύτερο για τον εαυτό μας και τους γύρω μας. Η εικόνα της δυστυχίας μας ταράζει και θέλουμε να την αποφύγουμε αν είναι δυνατόν. Αλλά πρέπει να ωριμάσουμε.
Είναι θεμιτό να υπάρχει αναστάτωση. Αλλά παράλληλα είναι αδύνατον να μην σηκώσουμε το βάρος αυτού του προβλήματος, το οποίο όλο και θα μεγαλώνει, όλοι μαζί. Η κατανομή των προσφύγων – μεταναστών, όπως επιθυμείτε πείτε το, είναι μια υποχρέωση η οποία πρέπει να οργανωθεί σωστά από την πολιτεία, χρησιμοποιώντας κάθε πρόσφορο μέσο, κίνητρα οικονομικά, ή και ποινές. Όποιες από τις τοπικές κοινωνίες δεν θέλουν να σηκώσουν βάρος θα πρέπει να ξεχάσουν και την αλληλεγγύη των υπολοίπων ημών όπως αυτή εκδηλώνεται στην ετήσια διανομή των φόρων.
Ας σκεφθούμε άλλες χώρες που σηκώνουν αναλογικά πολύ μεγαλύτερο βάρος χωρίς να γογγύζουν υστερικά για αυτό. Ας πάρουμε μια φορά παράδειγμα από άλλους, ας πάψουμε να νομίζουμε ότι είμαστε ένας περιούσιος λαός, προορισμένος να ζει στα Ηλύσια Πεδία.
Ελπίζω να κλείσουμε, οι περισσότεροι, τα αυτιά μας στις υστερικές φωνές που ζητάνε βία και αίμα στην πραγματικότητα απέναντι σε ανήμπορους και δυστυχισμένους ανθρώπους βαφτίζοντας τους «εισβολείς», λες και έχουμε εμείς μόνοι μας στην Γη την κακιά μοίρα να αντιμετωπίζουμε αυτήν την επέλαση των κολασμένων της Γης. Μια παρανυχίδα είναι αυτό που ζούμε, ας ελπίσουμε να μείνει έτσι.
Όλες οι επιτυχημένες κοινωνίες, του παρελθόντος και του παρόντος, αλλά και του μέλλοντος είχαν και έχουν (και θα έχουν) μία ψύχραιμη και αποτελεσματική πολιτική συμβίωσης και αν τέλει αφομοίωσης προσφύγων – μεταναστών στο κοινωνικό μωσαϊκό τους.
Η ιστορία μας διδάσκει ότι θα είμαστε και εμείς, η Ελληνική κοινωνία, μια επιτυχημένη κοινωνία.
