Του Κωνσταντίνου Βέργου
Όλες οι ευτυχισμένες οικογένειες, κατα τον συγγραφέα Τολστόι, μοιάζουν. Όμως, οι δυστυχισμένες, διαφέρουν η μία απο την άλλη, καθώς είναι δυστυχισμένες η κάθε μία για διαφορετικό λόγο! Όπως οι οικογένειες όμως, έτσι και οι οικονομίες, η καθεμία καταρρέει με έναν ιδιαίτερο τρόπο! Ας δούμε την οικονομία της Βραζιλίας.
Ο άνθρωπος, έχει μάθει να λειτουργεί με την φαντασία του. Δεν ζεί με ψωμί, αλλά με όνειρα. Οι ευτυχισμένες ιστορίες αρέσουν σε όλους μας. Από μικρά παιδιά. Μεγαλώσαμε με τις θαυμαστές ιστορίες που τελείωναν με καλό τέλος. Είτε επρόκειτο για τα τρία γουρουνάκια, τον εργατικό μέρμηγκα, ή την κουρασμένη σταχτοπούτα, λίγο πολύ οι καλοί επιβίωναν και νικούσαν στο τέλος. Όταν ημασταν παιδιά αρκούμασταν στις απλές ιστορίες. Αργοτερα το παραμύθι εγινε πολύπλοκο. Ως έφηβοι γαλουχηθήκαμε με τις ιστορίες του Έριχ Φον Νταίνικεν, που ανακάλυπτε σχέδια με διαστημόπλοια σκαλισμένα σε σπηλιές στην Λατινικη Αμερική, και πιστέψαμε ότι οι Ίνκας δεν ήταν απλά οργανωμένοι κανίβαλοι που εκαναν ανθρωποθυσίες, αλλά γνώριζαν πλοήγηση και Έκαναν βόλτες με διαστημόπλοια, που τους έμαθαν οι εξωγήινοι.
Όταν μεγαλώσαμε, πιστέψαμε ότι υπάρχουν μαγικές λύσεις στην οικονομία. Γαλουχηθήκαμε, μεταξύ άλλων, με τα υπέροχα βιβλία του Ακιο Μορίτα (προέδρου της SONY), που εξηγούσε πως οι πανέξυπνοι Ιάπωνες είχαν βρει το μαγικό φίλτρο που κανένας άλλος λαός δεν μπορούσε να ανακαλύψει. Καταριόμασταν τον εαυτό μας που δεν το σκεφτήκαμε πρώτοι! Πιστέψαμε ότι κάποιος λαός τρώγοντας σούσι και κάνοντας διαλογισμό, μπορούσε να αναπτύσσει την οικονομία του 10% ετησίως. Τοσο απλά. Οι Ιάπωνες κατέρρευσαν το 1990, με το σκάσιμο της φούσκας των επαγγελματικών ακινήτων, και έκτοτε δεν ανέκαμψαν, αλλά δεν πτοηθήκαμε. Αποκλείεται, έλεγαν κάποιοι, υπάρχουν μαγικά, ειναι τα υπέροχα BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νοτια Αφρική), αυτα αναπτύσσονται συνεχώς! Το όνειρο πήρε μετάσταση στους Κινέζους. Ο αρχαίος αυτός σοφός λαός, κάνοντας ''ται τσι'', οδηγώντας ποδήλατα και έχοντας συλλογική αντίληψη, θα κατάφερνε να έχει αιώνιους ρυθμούς ανάπτυξης του ΑΕΠ 10%, 8% ή και 11%. Όλα αυτά ως τον Μάιο, όταν αρχισε να σκάει η φούσκα του Κινέζικου χρηματιστηρίου. Όχι, είπαν κάποιοι, ίσως γλίστρησε η Κίνα, αλλά τρέχει δυνατά η Βραζιλία. Η Βραζιλία, η απέραντη αυτή χωρα, με τους φοβερούς παίκτες, το απίστευτο καρναβάλι και τον αστείρευτο Αμαζόνιο, μια χώρα που αναπτύσσεται συνεχώς, αυτή θα είναι η νέα λύση. Επιτέλους, βρέθηκε η πηγή της αέναης ανάπτυξης!
Όλα αυτά ως προχτές. Τα άσχημα μαντάτα, είναι ότι πλέον ούτε η Βραζιλία πάει καλά. Αν και η χώρα μειωσε τη φτώχια απο 14% το 2008 στο 9% το 2013, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, δεν φαίνεται να μένει στο απυρόβλητο. Τον Ιούλιο, καποιοι Βραζιλιάνοι κυβερνητικοί ψέλισσαν κατι για προσωρινή αναθεώρηση των ρυθμών αναπτυξης του Βραζιλιάνικου ΑΕΠ από θετικό 0,8% σε πτώση 1,7%. Πέρασε στα ψιλά. Πριν μία εβδομάδα περίπου, Βραζιλιάνοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι ανέφεραν κάτι ακατανόητα για κάποιο πρωτογενές έλλειμμα που δεν περίμεναν (0,85% αντί πλεονάσματος 0,15% του ΑΕΠ). Οι τελευταίες εκτιμήσεις τώρα μιλάνε για 3% μείωση του ΑΕΠ. ''Πρόκειται για εξαιρετικά απρόβλεπτη και ασυνήθη κρίση''. Φυσικά. Εξαιρετικά απρόβλεπτη. Η μήπως όχι; Ίσως όχι και τόσο. Μια οικονομία που εχει μεγάλη παρουσία σε τομείς που σχετίζονται με πρώτες ύλες (Σιδηρομετάλλευμα και Πλοία 20%, Σόγια και Ζάχαρη 15%, Πετρέλαιο 8% κλπ.) με τιμές πετρελαίου να καταρρέουν παγκοσμίως εδώ και 12 μήνες και τη ζήτηση σε προϊόντα χάλυβα και άλλα προϊόντα πτωτική, δεν είναι και τόσο ''απρόβλεπτο'' ότι θα επηρεαστεί και θα μπει σε ύφεση. Παράξενο θα ήταν να μην έμπαινε. Τα άσχημα νέα όμως δεν μένουν στην κατάρρευση του Βραζιλιάνικου θαύματος. Αυτό θα συνέβαινε. Αλλά στο τι σημαίνει η εξέλιξη αυτή, για τις δεκάδες οικονομίες που μοιάζουν με την Βραζιλία, τι σημαίνει για τις συναλλαγματικές ισοτιμίες αλλά και την παγκόσμια ροή κεφαλαίων που ειναι σε εξέλιξη.
Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία
(Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.)
