Του Ανδρέα Ζαμπούκα
Το χιόνι μπορεί να κρύβει την ασχήμια των ελληνικών πόλεων- των επαρχιακών κυρίως- αλλά αποκαλύπτει ταυτόχρονα και τα μεγάλα προβλήματα των δημάρχων. To περιστατικό με τους δύο δημοτικούς υπαλλήλους της Αθήνας που άφησαν τους άστεγους στο κρύο, είναι ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί. Η σημειολογία της συμπεριφοράς τους φανερώνει το τεράστιο έλλειμμα λειτουργίας των υπηρεσιών. Ο ένας υπάλληλος δεν ευθύνεται... γιατί τελείωσε η βάρδια του και αντικαταστάτης του γιατί είχε κώλυμα – τι είδους ξέρουμε…
Που καταλήγουμε αν αρχίσουμε τις «ανακρίσεις»; Στον συμπαθέστατο κύριο Καμίνη ο οποίος θα σπεύσει αμέσως να μας εξηγήσει τι συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις. Πρώτα θα μας περιγράψει την τυχαιότητα του περιστατικού, στη συνέχεια θα μας διαβεβαιώσει για την διενέργεια ελέγχου των υπαλλήλων και τέλος, off the record, θα μας εκφράσει τον μεγάλο του καημό επειδή δεν είναι σε θέση να συνεργαστεί με όλες τις υπηρεσίες των δημοσίων υπαλλήλων που έχει στη διάθεσή του για να λειτουργήσει τον δήμο.
Tην ίδια ακριβώς συζήτηση θα κάνεις με οποιονδήποτε δήμαρχο της χώρας. Ακριβώς την ίδια. Και ειδικά με τον κ. Μπουτάρη που του πάγωσε το αλάτι στις αλατιέρες... «Δίνω μάχες για να τους βάλω να δουλέψουν και αν το παρακάνω, μου την πέφτουν από παντού οι υπόλοιποι»! Νεοεκλεγείς δήμαρχος στα νότια της Αθήνας, όταν ανέλαβε, μετά βίας έπεισε τους εργαζόμενους ότι δεν επιτρέπεται να μπαίνουν facebook την ώρα της εργασίας. Ήταν τόσο πολύ διαδεδομένο που θεωρούνταν κατάκτηση και φυσιολογικό κεκτημένο για όλους!
Υπάρχουν βέβαια περιπτώσεις, γενναιότητας, όπου επικρατεί αυστηρό πλαίσιο, με ευθείες απειλές απόλυσης αλλά κι αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο να συμβεί. Απλά, και μόνο η αίσθηση ότι ο δήμαρχος είναι «τρελός» (Χατζηδάκης, Π.Φάληρο) και δεν αστειεύεται, δημιουργεί ένα κλίμα εγρήγορσης και συνέπειας στις θέσεις ευθύνης.
Μα, το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αποχή από την αποκομιδή των σκουπιδιών στις γιορτές. Τα τριήμερα, οι κάδοι ξεχειλίζουν επειδή δεν επαρκεί το προσωπικό! Σαν να μας λένε, μέχρι να περάσουν οι γιορτές, φάτε τα σκουπίδια γιατί εμείς πάμε σπίτια μας..!
Σε κάθε δήμο και ειδικά στους μεγάλους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, υπάρχουν πανίσχυρα δίκτυα, όπου δεν μπορεί να επέμβει ούτε ο δήμαρχος ούτε οι υπόλοιποι αιρετοί. Τα ελέγχουν οι συνδικαλιστές των μόνιμων υπαλλήλων που τελικά υποχρεώνουν και τους αντιδημάρχους να ενταχθούν αναγκαστικά στην «ομερτά». Έτσι κι αλλιώς, ψήφους μαζεύουν κι αυτοί για τις επόμενες εκλογές...
Ποια θα μπορούσε να είναι η διέξοδος; Ε ας μην κρυβόμαστε τώρα. Η άρση της μονιμότητας όλων των υπαλλήλων ΟΤΑ. Με κατάργηση οργανισμών και επανίδρυσή τους μέσα στον δήμο. Και μόνο η απειλή μιας τέτοιας προοπτικής, θα δημιουργούσε ένα δέος και μία αίσθηση ευθύνης απέναντι στους υπόλοιπους.
Όχι μόνο αυτό δεν πρόκειται να συμβεί αλλά η κυβέρνηση ετοιμάζει να δώσει μάχες για την μονιμοποίηση 10.000 συμβασιούχων! Μπορεί οι δήμαρχοι να αντιδρούν, μπορεί το Σύνταγμα να μην επιτρέπει, το Μνημόνιο να αποκλείει και το Ελεγκτικό Συνέδριο να μην εγκρίνει αλλά το κράτος είναι πάντα εδώ για να μας θυμίζει την καθεστωτική του αντίληψη.
Ο ίδιος ο Καμίνης είναι υπερήφανος για την τάξη που έβαλε στα οικονομικά του δήμου κι αυτό φαίνεται να του είναι αρκετό. Ο δε Μπουτάρης είναι ακόμα πιο «καταγγελτικός» αλλά η Θεσσαλονίκη έχει τεράστια προβλήματα. Δεν είναι όμως έτσι. Οι πόλεις είναι ζωντανοί οργανισμοί που έχουν καθημερινότητα. Αν ο προϊστάμενος ενός συστήματος ρίχνει την ευθύνη στους από κάτω του, σημαίνει πως δεν μπορεί να το διοικήσει. Φύσει και θέσει όμως εκλέχτηκε για να παίξει αυτόν ακριβώς το ρόλο. Αν δεν μπορεί, τότε η μεγαλύτερη ευθύνη βαραίνει θεσμικά τον ίδιο και όχι τους άλλους.
Μόνη λύση είναι αυτή που πρότεινε ο Στέφανος Μάνος επίσημα και που όλοι οι νοήμονες έχουν στον νου τους: Αυτονομία των δήμων με κατάργηση της κρατικής χρηματοδότησης και απευθείας είσπραξη μέρους των φόρων από τους δημότες! Μόνο τότε ο δήμαρχος θα ξεμπερδέψει με το «κράτος- προαγωγό» που συναλλάσσεται με τους εργαζόμενους.
Όλα κάποτε παίρνουν τον δρόμο τους. Αλλά και οι δήμαρχοι έπρεπε να είναι περισσότερο μαχητικοί στις διεκδικήσεις τους. Εκτός κι αν και στους ίδιους αρέσει να κρύβονται πίσω από τις αμαρτίες του κράτους…
