Με τον Φλεβάρη να είναι κουτσός, την Ευρώπη να παραμένει στην δίνη της πανδημίας και τα γεγονότα πέριξ της μεσογειακής λεκάνης να πυκνώνουν παράλληλα με γρήγορους ρυθμούς, τα ραντεβού της ελληνικής διπλωματίας με την Ιστορία πλησιάζουν, εγκυμονώντας κινδύνους και εξελίξεις που ίσως περιπλέξουν ταχύτερα του αναμενομένου την κατάσταση που στην ευρύτερη περιοχή.
Οι εξελίξεις, που δρομολογούνται στην Λιβύη μετά την συμφωνία να οδηγηθεί η χώρα σε εκλογές μέχρι το τέλος του χρόνου, δείχνουν ότι η υπόθεση "τουρκολυβικό μνημόνιο" δεν θα ξεμπερδέψει εύκολα.
Ο ρόλος μάλιστα που φέρεται να έχει διαδραματίσει η απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ αμερικανίδα διπλωμάτις Stephanie Williams στον σχηματισμό της νέας μεταβατικής κυβέρνησης στην τριχασμένη σε Δυτική, Ανατολική και Νότια Λιβύη έχει προφανώς την δική του προς σημείωση σημασία.
Όπως, άλλωστε, ιδιαίτερη είναι η σημασία της σφήνας που η κρίσιμη για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών της περιοχής Ρώμη έσπευσε να βάλει λίγο πριν την εκλογή της νέας μεταβατικής λιβυκής ηγεσίας καταθέτοντας επισήμως προτάσεις που επηρεάζουν τις διευθετήσεις στο πεντάγωνο Ιταλία-Λιβύη-Μάλτα-Τυνησία- Ελλάδα.
Το σίγουρο πάντως είναι ότι η Τουρκία δεν βγαίνει από το παιχνίδι. Αντιθέτως, έχοντας με το μέρος της τον φιλότουρκο και συνδεόμενο με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους Λίβυο μεταβατικό πρωθυπουργό Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπειμπάχ, θα μπορεί να έχει λόγο στην τροπή του τουλάχιστον μέχρι τον προσεχή Δεκέμβριο οπότε οι προγραμματισμένες για τότε εκλογές (αν γίνουν) ενδεχομένως να αλλάξουν κάπως τους όρους του.
Υπ' αυτές τις περιστάσεις το πλέον αξιοσημείωτο γεγονός είναι η σπουδή με την οποία ο Ερντογάν πραγματοποίησε χθες (έκτακτη;) τηλεδιάσκεψη με την καγκελάριο Άγγελα Μέρκελ. Την διαβεβαίωσε ότι η Άγκυρα είναι αποφασισμένη να διατηρήσει "θετικό πνεύμα" στις σχέσεις της με την ΕΕ και της ζήτησε επί πλέον να οργανωθεί πριν από το τέλος της πορτογαλικής προεδρίας (γιατί άραγε;) Ευρωτουρκική Σύνοδος με αντικείμενο την εξομάλυνσή τους.
Προσπαθεί να προλάβει κάτι βλέποντας το κλίμα να βαραίνει και στις αμερικανοτουρκικές και στις ευρωρωσικές σχέσεις, μετά το "φιάσκο" της επίσκεψης Μπορέλ στη Μόσχα ή συνεχίζει απλώς το "ανοιγμα" προς την Δύση επενδύοντας στην μεσολάβηση του Βερολίνου για να πείσει τους λοιπούς εταίρους ότι το "άνοιγμα" έχει στρατηγικό και όχι τακτικό χαρακτήρα;
Όπως και να έχει, εκείνο που επείγει είναι να ξεφύγει η ελληνική διπλωματία από τις διελκυστίνδες μεταξύ κατευνασμού και αποτροπής στην Αθήνα και μεταξύ απορριπτισμού και ενδοτισμού στην Λευκωσία και να κινηθεί αποφασιστικότερα προς την κατεύθυνση μιας διεκδικητικής μεσογειακής στρατηγικής με στόχο την προβολή των ιστορικών δικαίων του ελληνισμού και αιχμή του δόρατος το κυπριακό.
Όχι μόνο για λόγους αντιπερισπασμού απέναντι στον στρατηγικό της αντίπαλο που, όπως προκύπτει από όλες τις επαναλαμβανόμενες τοποθετήσεις των κυβερνώντων της, είναι και θα παραμείνει μέχρι νεωτέρας η Τουρκία. Αλλά και για δυο ακόμα λόγους:
Ο πρώτος είναι για να αποκρούσει τον κίνδυνο να βρεθεί περικυκλωμένη εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης από την τουρκική επίθεση γοητείας στον σκληρό της πυρήνα.
Ο δεύτερος είναι για να διαδραματίσει έναν ευρύτερο ρόλο στην περιοχή, αρχής γενομένης από την Λιβύη, πέραν αυτού που επιτάσσει η αυτονόητη υπεράσπιση του Διεθνούς Δικαίου και των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Όπως ήταν, για να μην πάμε πιο μακριά, ο ρόλος που δόθηκε στην Ελλάδα η ευκαιρία να παίξει (χωρίς δυστυχώς να την αξιοποιήσει δεόντως) την εποχή που η Κύπρος ήταν το "αβύθιστο αεροπλανοφόρο" της Μεσογείου, όλοι οι διεθνείς παράγοντες έριζαν για τον έλεγχό του εξαιτίας της στρατηγικής θέσης που κατείχε στο πέρασμα από την Ευρώπη στην Μέση Ανατολή και ο διακαής πόθος της συντριπτικής πλειοψηφίας των Κύπριων ήταν η "Ένωσή" τους με την "μητέρα πατρίδα" Ελλάδα.
Αν ο πόθος αυτός είχε εκπληρωθεί, η Ελλάδα σήμερα θα είχε μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα κοινά σύνορα με την Τουρκία αλλά απείρως λιγότερα προβλήματα οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών.
Δεν εννοώ - προς θεού! - ούτε την Μεγάλη Ιδέα να αναβιώσουμε ούτε την Ένωση της Ελλάδας με την Κύπρο να επιδιώξουμε. Πολύ δε λιγότερο τώρα που κάτι τέτοιο δεν αποτελεί πια καν "διακαή πόθο " των Κυπρίων αδελφών. Ενώ μια διεκδίκηση του τύπου "αναθεώρηση των συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου" θα ισοδυναμούσε, grosso modo και τηρουμένων των αναλογιών, με νομιμοποίηση της "αναθεώρησης της Συμφωνίας της Λωζάνης" που διακηρυγμένα επιδιώκει ο Ερντογάν.
Εννοώ, όμως, ότι με το κυπριακό να επανέρχεται στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος ενόψει της άτυπης Πενταμερούς για την επίλυσή του, είναι ίσως καιρός να δοκιμαστεί ένας άλλος δρόμος προσέγγισης του ζητήματος πριν η διπλωματική πεπατημένη καταλήξει και πάλι σε ένα νέο αδιέξοδο με απρόβλεπτες και πάντως όχι ευχάριστες συνέπειες.
Αντί, για παράδειγμα, η ελληνική διπλωματία να παίξει το διαπραγματευτικό παιχνίδι της Άγκυρας απορρίπτοντας απλώς την αξίωσή της για λύση δύο ανεξάρτητων κυπριακών κρατών - που προβάλλει, κατά πάσα πιθανότητα για να κάνει στην συνέχεια επίδειξη διαλλακτικότητας υποχωρώντας σε λύση ομοσπονδιακής ή συνομοσπονδιακής μορφής με τα ευκόλως υπονοούμενα ανταλλάγματα που θα ζητήσει απαιτώντας την συμμετοχή της στην εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων της κυπριακής ΑΟΖ - μπορεί να την αποδεχθεί ως βάση συζήτησης που αποδεικνύει ότι η πραγματική πρόθεση της Τουρκίας είναι να αποκτήσει το… πρώτο της προτεκτοράτο εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κι αν οι Γερμανοί θέλουν Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία για την "εξομάλυνση" των μεταξύ τους σχέσεων, η Ελλάδα μαζί τους.
Αρκεί στην Σύνοδο αυτή να συζητηθεί εάν τα 27 κράτη-μέλη της Ένωσης συμφωνούν με την ιδέα της δημιουργίας ενός τουρκικού προτεκτοράτου εντός των κόλπων τους και ενός δεύτερου στη μεσογειακή γειτονιά τους όπου βρίσκεται η Λιβύη.
Γιατί αν περιμένουμε από την έκβαση των ελληνοτουρκικών διερευνητικών επαφών να καταλάβουν τι εστί νεο-οθωμανικός αναθεωρητισμός/επεκτατισμός σωθήκαμε! Μέχρι τότε ίσως να μην υπάρχει καν `Ευρωπαϊκή Ένωση.
Θα έχει, όμως, υπάρξει εν τω μεταξύ μια λύση του Κυπριακού που απλώς θα το διαιωνίζει ως πρόβλημα με ό,τι αυτό θα σημάνει για την αποσταθεροποίηση στη μεσογειακή λεκάνη.
Γιατί, βέβαια, με τα σημερινά δεδομένα, η απολύτως προβλέψιμη κατάληξη των συνομιλιών των δυο άμεσα ενδιαφερόμενων κοινοτήτων για την διευθέτησή του θα είναι κάτι ανάμεσα στην Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία και την οριστική διχοτόμηση. Θα είναι, δηλαδή, μια λύση που θα μετατρέπει την οριστική διχοτόμηση σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
