Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Είναι ίσως η πρώτη φορά τα τελευταία 60 χρόνια, που η τεράστια οικονομική αβεβαιότητα παγκοσμίως συνοδεύεται από παγκόσμια πολιτική αβεβαιότητα. Θα οδεύσουν οι αγορές και η παγκόσμια οικονομία στο επόμενο διάστημα σε βαθιά κρίση ή σε νέα συγκλονιστική άνοδο;
Οι απαντήσεις δεν είναι καθόλου απλές, καθώς τα δεδομένα εξαρτώνται από 4 βασικές συνισταμένες. Πρώτον, στο κατά πόσον τα επιτόκια στις ΗΠΑ θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν. Δεύτερον, κατά πόσον η ανάπτυξη στις ΗΠΑ θα μπορέσει να διατηρηθεί για 2-3 χρόνια. Τρίτον, σε τι βαθμό ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ θα θελήσει να συγκρουστεί με το στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα των ΗΠΑ και τις πολυεθνικές εν γένει. Και τέταρτον σε τι βαθμό οι μυστικές υπηρεσίες στις ΗΠΑ θα καταφέρουν να ανατρέψουν με πραξικόπημα τον Ντοναλτ Τραμπ.
Δυστυχώς, δεν υπάρχει καμιά υπερβολή σε ότι αφορά την ύπαρξη και των τεσσάρων προαναφερθέντων παραγόντων. Όπως επίσης είναι δύσκολη οποιαδήποτε πρόβλεψη. Το ότι ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα υποχρεώθηκε από τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, να διατάξει έρευνα για δήθεν 'επιρροή των Ρώσων στις Αμερικάνικες εκλογές', δείχνει ότι δρομολογείται ευθεία προσπάθεια ανατροπής ενός εκλεγμένου προέδρου, του Ντοναλτ Τραμπ, από τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ και από τα τεράστια οικονομικά συμφέροντα που βρίσκονται πίσω τους (πολυεθνικές στον χώρο των πετρελαίων, υπερτράπεζες, στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα εταιριών).
Αφενός η διάθεση του Ντοναλτ Τραμπ να απεγκλωβιστεί από την πολεμοκάπηλη πρακτική της οικογένειας Κλίντον, αλλά και νεοσυντηρητικών προκατόχων τους (neocons), πρακτική που ακολουθείται τα τελευταία 30 χρόνια ευλαβικά στις ΗΠΑ, αφετέρου η διάθεση του να παύσει τις σκανδαλώδεις υπερσυμφωνίες TTIP και TPP, που βάζουν τα συμφέροντα 300 πολυεθνικών πάνω από κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, καταναλωτές και λαούς παγκοσμίως, έχουν πλέον οδηγήσει τις 'συστημικές δυνάμεις' σε ευθεία επίθεση εναντίον του.
Να σημειώσουμε ότι η μείωση του φόρου εταιριών που έχει προτείνει ο Τραμπ ευνοεί τις εγχώριες Αμερικάνικες εταιρίες, όχι όμως απαραίτητα τις πολυεθνικές, οι οποίες μέσα από μεταφορά κόστους (transfer pricing) και τριγωνικές συναλλαγές, δεν πληρώνουν συχνά φόρους μεγαλύτερους από την αξία ενός πιάτου από… φακές! Η Starbucks,για παράδειγμα, και η Amazon έχουν πληρώσει μηδενικούς σχεδόν φόρους από τα κέρδη στην Ευρώπη με αυτή τη μέθοδο. Ουσιαστικά, με το 'σπάσιμο' της παγκοσμιοποίησης, αν το προχωρήσει εκεί ο Τραμπ, πράγμα δύσκολο αλλά όχι απίθανο, υποχρεώνονται οι πολυεθνικές να πληρώσουν φόρους όπως οι κανονικές εταιρίες, και επιτρέπονται χαμηλότεροι φορολογικοί συντελεστές για το σύνολο των εταιριών, που μερικοί θα το προσδιόριζαν σε 7-8 εκατοστιαίες μονάδες, του ποσού που ως τώρα (επί του συνόλου των φόρων στις ΗΠΑ) φοροδιέφευγαν οι πολυεθνικές! Όμως ο απεγκλωβισμός από τις πολεμικές επιχειρήσεις σημαίνει επίσης 'πόλεμο' στα 'ζωτικά συμφέροντα' των πολυεθνικών στον χώρο των πετρελαίων, υπερτραπεζών, και στρατιωτικο-βιομηχανικού συμπλέγματος εταιριών που κέρδιζαν από τις στάχτες των εθνών, από τα πραξικοπήματα και τους πολέμους των Αμερικάνικων μυστικών υπηρεσιών! Αν ο Τραμπ υλοποιήσει τις υποσχέσεις του, το όφελος θα διοχετευτεί σε όλες τις εταιρίες, όχι μόνο στα 'ζόμπι' του πολέμου που ζουν από κατεστραμμένα κράτη και εγκαθίδρυση φασιστικών κυβερνήσεων και κρατών –μαριονέτας τύπου Κοσσόβου!
Η μείωση όμως των εταιρικών κερδών, που σκοπεύει ο Ντοναλτ Τραμπ θα έχει δυο αποτελέσματα. Θα επιτρέψει αφενός επιπλέον ανάπτυξη εταιρικών κερδών και της Αμερικάνικης οικονομίας (με το πακέτο επενδύσεων κλπ). Παράλληλα όμως θα οδηγήσει σε άνοδο μισθών, πληθωρισμό και άνοδο επιτοκίων. Άνοδος επιτοκίων στις ΗΠΑ θα οδηγήσει σε τεράστια άνοδο επιτοκίων σε τρίτες χώρες -ήδη βλέπουμε καταστροφικές συνέπειες σε Τουρκία και Βραζιλία από αυτή την εξέλιξη- και μετατόπιση του παγκόσμιου χρήματος στις ΗΠΑ.
Το επόμενο διάστημα επομένως, χωρίς να αποκλείονται ενδιάμεσα σενάρια, θα οδηγηθούμε παγκόσμια είτε σε επικράτηση του Τραμπ και ανάπτυξη σε ΗΠΑ, με αύξηση όμως επιτοκίων παγκοσμίως και κατάρρευση περιφερειακών νομισμάτων, ή σε επαναφορά σε συνθήκες τοπικών συρράξεων και συγκρούσεων και θρίαμβο της παγκοσμιοποίησης. Αν το δεύτερο ισχύσει, που είναι το χειρότερο σενάριο, η ανθρωπότητα θα γνωρίσει βάθεμα της παγκόσμιας κρίσης, και άμεση χρηματιστηριακή πλέον κατάρρευση…
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία
Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.
