Του Ηλία Παπαγεωργιάδη
«Δεν θα ακουμπήσουμε τη φορολογία των εταιριών. Βρίστε μας, μαυρίστε μας, αλλά εμείς θέλουμε να περάσουμε την κρίση χωρίς να διώξουμε αυτούς που παράγουν στη χώρα, που προσλαμβάνουν προσωπικό και στηρίζουν την οικονομία μας».
Ήταν Ιούνιος του 2010. Η Ρουμανία ήταν ήδη από το 2009 σε πρόγραμμα στήριξης από το ΔΝΤ (13 δις Ευρώ), την Ευρωπαϊκή Ένωση (5 δις) και την Παγκόσμια Τράπεζα (2 δις), έχοντας δανειστεί 20 δις Ευρώ για να στηρίξει την οικονομία και το νόμισμά της. Τα νούμερα όμως δεν έβγαιναν και ο προϋπολογισμός «αγκομαχούσε» μετά από τη μεγάλη μείωση του ΑΕΠ που προκάλεσε η παγκόσμια οικονομική κρίση. Η τότε κυβέρνηση του δεξιού Emil Boc πιέστηκε αφόρητα από τους δανειστές, που ζητούσαν να αυξηθεί η φορολογία από το 16% στο 25%.
Ένα καλοκαιρινό βράδυ ο τότε Πρόεδρος της χώρας Traian Basescu βγήκε την τηλεόραση και ανακοίνωσε ότι η Ρουμανία προτιμάει τον δύσκολο δρόμο:
· -25% σε όλες τις συντάξεις
· -25% σε όλους τους μισθούς δημοσίων υπαλλήλων
· -100.000 δημόσιοι υπάλληλοι
· Ο ΦΠΑ ανέβηκε από το 19 στο 24%
· 1 δις Ευρώ εξοικονόμηση από «σπατάλες» και δημόσιες επενδύσεις
· Ελαστικοποίηση της αγοράς εργασίας
«Δεν θα αγγίξουμε τις επιχειρήσεις, δεν θα ανεβάσουμε τους φόρους σε ιδιώτες. Αν τους αυξήσουμε τη φορολογία, δεν θα κόψουν αποδείξεις. Εμείς όμως θα κάνουμε κάτι άλλο, θα κρατήσουμε τους φόρους χαμηλούς και θα κυνηγήσουμε απηνώς όποιον δεν τους πληρώνει, καθώς και τα μεγάλα κυκλώματα φοροδιαφυγής».
Μέτρα μόνο μία φορά
· Οι οριζόντιες περικοπές είναι πάντα άδικες και σίγουρα θα μπορούσαν να σχεδιαστούν καλύτερα και δικαιότερα. Έγιναν μία φορά, δεν χρειάστηκε άλλη.
· Οι απολύσεις έγιναν με «ανάποδο ΑΣΕΠ», όπου έγραφες εξετάσεις και αν ήσουν κάτω από τη βάση απολυόσουν.
· Ο ΦΠΑ αυξήθηκε και έκανε κακό στην αγορά
· Η εξοικονόμηση έγινε, όχι όμως στον βαθμό που θα έπρεπε.
· Η αγορά εργασίας απελευθερώθηκε και μπορούσες πλέον να προσλάβεις και να απολύσεις υπαλλήλους πολύ εύκολα.
· Τα νέα περιελάμβαναν καθημερινά νέες φυλακίσεις πολιτικών και φοροφυγάδων, με αποδείξεις που οδηγούσαν σε καταδίκες.
Αποτελέσματα
Η οικονομία που κινούνταν σε συνθήκες εκτροχιασμού μαζεύτηκε γρήγορα. Ήδη το 2011 η χώρα έφτασε κοντά σε θετική ανάπτυξη. Το 2012 η δεξιά κυβέρνηση έπεσε και ανέλαβε ο σοσιαλιστής Victor Ponta. Είπαν πολλά πριν τις εκλογές, αλλά στην ουσία κράτησαν τη χώρα στην ίδια τροχιά. Έτσι:
· Το πρόγραμμα του ΔΝΤ τελείωσε το 2013 και περάσαμε σε «προληπτική γραμμή στήριξης», που έληξε και αυτή
· Σταδιακά οι μισθοί και οι συντάξεις επέστρεψαν στα επίπεδα προ των περικοπών
· Υιοθετήθηκε μία επιθετική μορφή μείωσης φόρων, που εκτίναξε τα έσοδα του κράτους. Το 2016 οι φόροι μειώθηκαν εκ νέου και το ίδιο θα γίνει και το 2017, είναι ήδη συμφωνημένο από όλα τα πολιτικά κόμματα
· Εκατοντάδες πολιτικοί (κυριολεκτικά) πολιτικοί και χιλιάδες φοροφυγάδες βρέθηκαν στη φυλακή, με ολόκληρα καρτέλ να σπάνε και να ανοίγουν στην αγορά
· Οι θέσεις εργασίας αυξήθηκαν κατά… 400.000 περίπου (!) και το 2016 θα αυξηθούν περαιτέρω. Η ανεργία σε εθνικό επίπεδο κυμαίνεται στο 7%, με τις μεγάλες πόλεις να έχουν ανεργία 0,5 – 1,5%.
· Η Ρουμανία είχε το 2015 τη δεύτερη μεγαλύτερη ανάπτυξη στην Ευρώπη (περίπου 4%) και το ίδιο θα συμβεί και το 2016, ενώ οι προοπτικές της χώρας παραμένουν πολύ θετικές και για τα επόμενα χρόνια
· Η χώρα άρχισε και πάλι να συγκεντρώνει μεγάλες επενδύσεις
· Όλα αυτά χωρίς να αξιοποιηθούν όλα τα διαθέσιμα κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μιας και τώρα ξεκινά μία πολύ σοβαρή προσπάθεια προς την κατεύθυνση αυτή.
Η τελευταία πληρωμή προς το ΔΝΤ
Η Ρουμανία, ως κράτος, δανείζεται από τις αγορές με ιστορικά χαμηλά επιτόκια εδώ και καιρό. Χθες, 02.02.2016 πλήρωσε τα τελευταία 250.000 Ευρώ προς το ΔΝΤ, ακολουθώντας την Κεντρική Τράπεζα της χώρας που έκανε το ίδιο τον Ιανουάριο, πληρώνοντας 122 εκ Ευρώ (και έχει διαθέσιμα 30+ δις Ευρώ, πάνω από το 50% του συνολικού χρέους της χώρας!)
Ήδη από πέρσι το ΔΝΤ ήταν εναντίον της πολιτικής μειώσεων των φόρων, αλλά τα αποτελέσματα δικαίωσαν τη Ρουμανική κυβέρνηση. Αφού δεν ζητούσε λεφτά από το Ταμείο, δεν είχε υποχρέωση να ακολουθήσει τις προτάσεις του.
«Είναι σοβαροί οι Ρουμάνοι και ασόβαροι εμείς;» θα πει κάποιος. Όχι, καμία σχέση. Απλά επέλεξαν να λύσουν το πρόβλημα «μια και έξω», αντί να χαϊδεύουν αυτιά. Ναι, είναι αλήθεια ότι ο Πρόεδρος και ο Πρωθυπουργός που πήραν αυτές τις δύσκολες αποφάσεις έχασαν τις εκλογές του 2012, αλλά και ποιος λέει ότι δεν θα τις έχαναν αν η χώρα τους βούλιαζε με αυτούς στο τιμόνι να αρνούνται την πραγματικότητα; Οι δεξιοί μαζί με τους φιλελεύθερους προηγούνται στις δημοσκοπήσεις για τις φετινές εκλογές.
Σήμερα, 4 χρόνια μετά, η λέξη «ΔΝΤ» για τους Ρουμάνους αποτελεί μακρινή ανάμνηση. Η χώρα δεν είναι τέλεια, αλλά σίγουρα την απασχολούν άλλα θέματα από εδώ και πέρα: Το να μπει στη ζώνη Schengen, να προσελκύσει ακόμη περισσότερες επενδύσεις, να επιταχύνει την ανάπτυξή της, να καταργήσει τη γραφειοκρατία και να γίνει μία μοντέρνα, μεγάλη Ευρωπαϊκή χώρα.
Και αν ποτέ χρειαστεί ξανά λεφτά από το ΔΝΤ ή τις αγορές, θα τα βρει με ευκολία. Όλοι είδαν ότι οι Ρουμάνοι πλήρωσαν τις υποχρεώσεις τους μέχρι τελευταίου Ευρώ…
* Ο κ. Ηλίας Παπαγεωργιάδης είναι επενδυτικός σύμβουλος ακινήτων, Πρόεδρος του Ρουμανικού Συνδέσμου Βιομάζας και Βιοαερίου και Αντιπρόεδρος της ProAgro (Ρουμάνικη «ΠΑΣΕΓΕΣ») και μέλος του δ.σ. του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Βιομάζας (AEBIOM).
