Του Κωνσταντίνου Χαροκόπου
Πριν από 30 χρόνια τέτοια εποχή, έπεφτε το Τείχος του Βερολίνου. Το Τείχος που είχε χωρίσει τον ίδιο λαό, σε δυο κόσμους, σε δύο συστήματα. Οι έλεγχοι στο Check Point Charlie έχασαν την αξία τους και τα συρματοπλέγματα, η ναρκοθετημένη νεκρή ζώνη, η διάχυτη σιωπή, έδωσαν τη θέση τους στην ενωμένη Γερμανία.
Στις 9 Νοεμβρίου 1989, οι δυνάμεις ασφαλείας του Ανατολικού Βερολίνου, άνοιξαν τις μπάρες και κατάργησαν τις διαδικασίες ελέγχου στα αυστηρά οριοθετημένα για δεκαετίες επίσημα περάσματα, που συνέδεαν τη διαιρεμένη πόλη. Οι πολίτες του Ανατολικού Βερολίνου, μπορούσαν ελεύθερα πλέον να περάσουν στο Δυτικό Βερολίνο, στο έδαφος της ελεύθερης Γερμανίας.
Η διαδικασία της επανένωσης των δύο τμημάτων της Γερμανίας, είχε ξεκινήσει. Δεν θα σταθούμε στο πολιτικό κομμάτι της επανένωσης, παρά μόνον στο οικονομικό. Η κατάρρευση του μπλοκ των χωρών δορυφόρων της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, ήταν γεγονός και έφερνε στην επιφάνεια όλες τις οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες, που είχαν διαμορφωθεί όλα αυτά τα χρόνια. Η οικονομία της πρώην Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας και πλέον του ανατολικού τμήματος της ενιαίας Γερμανίας, που αποτελούσε για σχεδόν μισό αιώνα το οικονομικό θαύμα του Σοβιετικού μπλοκ, ανερχόταν μόλις στο 8% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της ενιαίας Γερμανίας.
Το δήθεν διαμάντι της πρώην Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας, δεν ήταν τίποτα παραπάνω από ένα κομμάτι άνθρακα. Το οικονομικό σοσιαλιστικό μοντέλο δεν ήταν τίποτα παραπάνω, από ένα κεντρικά κατευθυνόμενο και ελεγχόμενο σύστημα που προσέφερε μιζέρια και φτώχια στους πολίτες. Η υστέρηση του επιπέδου ζωής των νέων Γερμανών πολιτών, η έλλειψη κρατικών υποδομών και η ανομοιογένεια της νέας ενιαίας χώρας γέννησε ένα πολυσύνθετο πρόβλημα. Το πρόβλημα αυτό, έπρεπε να λυθεί άμεσα, με το πέρασμα της ανατολικής Γερμανίας στην οικονομική ελευθερία και στην ανοικτή επικοινωνία.
Έτσι, η ομόσπονδη κυβέρνηση διοχέτευσε άμεσα δεκάδες δισεκατομμυρίων ευρώ προς το ανατολικό κομμάτι της χώρας. Μέσα στη πρώτη δεκαετία δημιουργήθηκαν 2,5 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας, σε νέες παραγωγικές μονάδες που μπορούσαν να σταθούν επάξια στην αγορά. Συνολικά, κατά τη διάρκεια της τελευταίας τριακονταετίας από το 1989 μέχρι σήμερα, έχουν επενδυθεί πάνω από 2 τρισεκατομμύρια ευρώ στο ανατολικό τμήμα της χώρας. Σε αυτό το ποσό συμπεριλαμβάνονται και επενδύσεις στο χώρο της παιδείας, της διαρκούς επιμόρφωσης και γενικότερα ό, τι κρίθηκε απαραίτητο να γίνει, ώστε η ανατολική Γερμανία να περάσει στον πραγματικό κόσμο, αφήνοντας πίσω της τα κομμουνιστικά μοντέλα λειτουργίας της οικονομίας.
Σήμερα, το ΑΕΠ της ενοποιημένης Γερμανίας ανέρχεται στα $3,7 τρισεκατομμύρια, που αντιστοιχεί περίπου στο ένα τέταρτο της οικονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ένα ποσοστό που θα ενισχυθεί σημαντικά μετά το Brexit και την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου. Όμως το ανατολικό τμήμα της Γερμανίας εξακολουθεί να παρουσιάζει υστέρηση, σε σχέση με το δυτικό.
Οι κάτοικοι των περιοχών της ανατολικής πλευράς, έχουν χαμηλότερα εισοδήματα και ταυτόχρονα οι περιοχές αυτές παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά ανεργίας. Οι μισθοί είναι τουλάχιστον 20% χαμηλότεροι από τους αντίστοιχους, σε άλλα ομόσπονδα κρατίδια και πόλεις. Μόλις οι 37 από τις 500 μεγαλύτερες επιχειρήσεις της Γερμανίας, έχουν την έδρα τους στον γεωγραφικό χώρο της πρώην Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Ελάχιστες θέσεις εργασίας έχουν υψηλή προστιθέμενη αξία και κινούνται στον χώρο των υπηρεσιών και της γνώσης.
Οι ανατολικογερμανοί, παρ' όλο που αποτελούν το 17% του συνολικού πληθυσμού της Γερμανίας, κατέχουν μόλις το 1,7% των υψηλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας. Τα δημογραφικά χαρακτηριστικά στις ίδιες περιοχές είναι αρκετά πιο επιβαρυμένα, σε σχέση με την γενικότερη εικόνα της Γερμανίας. Οι νέοι φεύγουν για να εργασθούν ή σε άλλες περιοχές της Γερμανίας, ή και σε άλλες χώρες. Οι νέοι άνδρες αριθμητικά είναι κατά 25% περισσότεροι από τις νέες γυναίκες. Και αυτό, διότι οι νέες γυναίκες στη προπάθεια τους να ξεφύγουν από το ζοφερό περιβάλλον τους, σπουδάζουν και μετοικούν σε άλλα κρατίδια της χώρας, που προσφέρουν καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός, πως μέσα από αυτές τις συνθήκες το ακροδεξιό κόμμα AfD, αυξάνει δραματικά τα ποσοστά του και την παρέμβαση του στα ανατολικά τμήματα της χώρας. Παρ' όλο που η σημερινή οικονομική κατάσταση είναι αισθητά βελτιωμένη από την αντίστοιχη του 1989, η οικονομία στις ανατολικές περιοχές παραμένει πίσω σε σχέση με την υπόλοιπη Γερμανία. Κι αυτό οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στην διαφορετική κουλτούρα και στην αδυναμία προσαρμογής των ανατολικογερμανών στα νέα δεδομένα. Αυτό ισχύει ακόμα και για τις νέες γενιές, που έχουν γαλουχηθεί με ιστορίες από το “ένδοξο” κομμουνιστικό παρελθόν και το κρατικό μοντέλο ανάπτυξης. Τα σημάδια που έχει αφήσει το κομμουνιστικό καθεστώς πάνω στην οικονομική αντίληψη και κοσμοθεωρία αυτών των πολιτών, είναι βαθιά και ξεπερνιούνται αργά και με δυσκολία.
*Ο αρθρογράφος είναι οικονομικός αναλυτής, με ειδίκευση στο σχεδιασμό σύνθετων επενδυτικών στρατηγικών.
Αποποίηση Ευθύνης : Το περιεχόμενο της στήλης, είναι καθαρά ενημερωτικό και πληροφοριακό και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση επενδυτική συμβουλή, ούτε υποκίνηση για συμμετοχή σε οποιαδήποτε συναλλαγή. Ο αρθρογράφος δεν ευθύνεται για τυχόν επενδυτικές και λοιπές αποφάσεις που θα ληφθούν με βάση τις πληροφορίες αυτές.
