Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Η Μολδαβία είναι μια μικρή χώρα μεταξύ Ρουμανίας και Ουκρανίας. Η πρόσφατη εξέλιξη επομένως των πολιτών της, να εκλέξουν πρόεδρο με κατεύθυνση φιλική προς τη Ρωσία, δημιουργεί ερωτηματικά. Τι ακριβώς συμβαίνει με την Μολδαβία;
Η Μολδαβία είναι χώρα της οποίας η αγορά έγινε ανοικτή εδώ και 25 χρόνια, στις 2 Ιανουαρίου 1992, ενώ το ΔΝΤ έδωσε δάνειο στη χώρα αυτή το 1993, δάνεια που συνεχίζονται ως τώρα (179 εκ δολάρια το 2016), υπό τον όρο αλλαγών στην οικονομία. Η οικονομία της χωράς, όμως, η οποία ήταν κατά 40% βιομηχανική, και 37% αγροτική, πέρασε σε φάση αποβιομηχάνισης και μαρασμού, με τον μόνο πλέον τομέα να είναι οι υπηρεσίες (63% του ΑΕΠ) και συρρίκνωση της Βιομηχανιας σε 21% και του Αγροτικού τομέα στο 16%! Όλα αυτά, παρότι το 1/3 των εξαγωγών προέρχεται από τον Αγροτικό τομέα, με προεξέχοντα το κρασί (5%) και ηλιόσπορους (5%), ενώ το σημαντικότερο Βιομηχανικό προϊόν είναι καλώδια και Οπτικές ίνες, που αποτελούν το 10% των εξαγωγών.
Η χώρα δεν φαίνεται να ωφελήθηκε ιδιαίτερα από την πολιτική που επιβλήθηκε από το ΔΝΤ, ενώ επίσης η συνεργασία με την ΕΕ δεν φαίνεται να βελτίωσε, ούτε αυτή, το κλίμα. Το σύμφωνο συνεργασίας της ΕΕ, δημιουργήθηκε το 2005 (EUBAM, European Union Border Assistance Mission to Moldova and Ukraine) και ακολουθήθηκε από κάποια μικρή βοήθεια υπό τον ορο να υπάρξουν σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Όμως τελικά, η έμφαση δεν ήταν στην ανάπτυξη των παραγωγικών τομέων της οικονομίας που η χώρα είχε ανάγκη και δημιουργούσαν εργασία (βιομηχανία, αγροτική παράγωγη) αλλά απλά στο άνοιγμα κάποιων αγορών με ενδιαφέρον για την ΕΕ. Αν και η οικονομία άρχισε στα πρώτα έτη της σχέσης με την ΕΕ να έχει ανάπτυξη, μετά το 2010, όταν και άλλαξε η πολιτική ΕΕ, η χώρα βούλιαξε, και μάλιστα παρότι το 24% του ΑΕΠ συνεχίσει να εισέρχεται από συνάλλαγμα από πολίτες που ζουν στο εξωτερικό! Η οικονομία κατά την τελευταία 5ετία είναι σε ύφεση, με εξαίρεση ένα έτος, ενώ επίσης έχει σημαντική ανάγκη την ενέργεια, που επι του παρόντος προέρχεται από την Ρωσία, με σημαντικές ενεργειακές ανάγκες που ξεπερνάνε τα 5 δις.
Το χειρότερο, η εγχώρια πολική ηγεσία, φαίνεται ότι συμμετείχε σε εκτεταμένη καταλήστευση της οικονομίας, καθώς ανακαλύφθηκε «τρύπα» 1 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε τρεις τράπεζες της χώρας, το οποίο εικάζεται ότι αποτελεί κατάχρηση από αναλήψεις πολιτικών και οικονομικών μεγιστάνων, πόσο που αποτελεί το…1/6 του ΑΕΠ της χώρας (6 δις το ΑΕΠ)! Ήταν τόση η επιτυχία των λύσεων που εφαρμόστηκαν στην προηγούμενη περίοδο που ο…πληθυσμός της χώρας μειώθηκε κατά 10% κατά την τελευταία διετία, έχοντας, μια χώρα με 2,9 εκατομμύρια εναπομείναντες πολίτες, 600.000 πολίτες να ζουν μόνιμα στο εξωτερικό, οι μισοί στην Ρωσία και οι άλλοι μισοί στην ΕΕ, και 350.000 να πηγαινοέρχονται σε γειτονικές χώρες για να επιζήσουν!
Η χώρα πήρε το ολοκληρωτικό κτύπημα από την επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία, όχι μόνο λόγω ενεργειακού ωφέλους της χώρας από το φτηνό Ρωσικό γκάζι, αλλά και διότι η Ρωσία είναι ο σημαντικότερος εισαγωγέας των μολδαβικών προϊόντων. Δεν κάνει, επομένως, καμιά εντύπωση η εκλογή στις 30 Οκτωβρίου του 2016 του νέου πρόεδρου της χώρας Igor Dodon. Ούτε κάνει εντύπωση ότι ο ίδιος έβγαλε την σημαία της ΕΕ από το γραφείο του και είναι οικονομική/πολιτική στροφή της χώρας προς τη Ρωσία. Εκείνο που κάνει εντύπωση είναι πως η ΕΕ, η σημαντικότερη δύναμη του πλανήτη μετά τις ΗΠΑ μετά από τόσα χρόνια «πακέτων βοηθείας» και μεταρρυθμίσεων κατάφερε, αντί να κάνει τη μικρή αυτή χώρα ένα υπόδειγμα ανάπτυξης, να την μετατρέψει σε χώρα ζωντανών-νεκρών! Τόσο η λάθος πολιτική «πολέμου» της Γερμανίας ενάντια στην Ρωσία, αδιαφορίας για σημαντικές χώρες, και μη στοχευμένης ανάπτυξης, όσο και η καταλήστευση της χώρας από εγχώριους ολιγάρχες έχει το μερίδιό της, απλά δεν ξέρουμε ακριβώς πόσο… Εκείνο που φαίνεται να ξέρουμε, είναι ότι φαίνεται πως χάνεται ένας πολύτιμος αν και μικρός σύμμαχος της ΕΕ, ενώ θα μπορούσε να αποτελέσει υπόδειγμα ανάπτυξης και ενίσχυσης της ΕΕ…
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία.
Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.
