Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Η Κίνα βίωσε πέρυσι κατάρρευση χρηματιστηριακών αξιών και μείωση εξαγωγών. Το ότι, επομένως, η χώρα φαίνεται να ανακάμπτει, σύμφωνα με τις τελευταίες επίσημες ανακοινώσεις, δημιουργεί αισιοδοξία και ενθουσιασμό. Είναι όμως τόσο καλά τα πράγματα, ή μήπως συμβαίνει κάτι άλλο;
Η αλήθεια είναι ότι η χρηματιστηριακή κατρακύλα που ξεκίνησε πέρυσι το καλοκαίρι, έχει σταματήσει. Ο δείκτης του χρηματιστηρίου της Σαγκάης προσγειώθηκε από τις 5.166 μονάδες στις οποίες βρίσκονταν τον Ιούνιο του 2015, στις 2.650 μονάδες στα τέλη Ιανουαρίου, κι έκτοτε άρχισε να κερδίζει έδαφος φτάνοντας τις 3.080 μονάδες, δηλαδή ανακάμπτοντας 15% ως τον Απρίλιο, ενώ μετά με μικρή υποχώρηση ως τις 2.800 μονάδες κινείται πάλι ανοδικά στις 3.045 μονάδες. Η αγορά δείχνει να σταθεροποιείται. Τι συμβαίνει όμως στην οικονομία;
Ο διεθνής οίκος αξιολόγησης S&P, στην έκθεση 'Global Ratings' αύξησε τις εκτιμήσεις για την ανάπτυξη της Κινέζικης οικονομίας κατά το 2016 και το 2017. Ο οίκος προσάρμοσε τις εκτιμήσεις του ακολουθώντας τα επίσημα στοιχεία της Κινεζικής κυβέρνησης που δείχνουν ότι το ΑΕΠ της χώρας αυξάνεται ταχύτερα από ότι ως τώρα αναμένονταν για το 2016. Οι εκτιμήσεις της S&P που ας σημειωθεί ότι είναι γενικώς συντηρητική στις εκτιμήσεις, βλέπουν αύξηση του κινεζικού ΑΕΠ κατά το 2016 κατά 6.6%. Προβλέπουν επίσης συνέχιση της Κινέζικης ανάπτυξης με ρυθμούς 6.3% κατά το επόμενο έτος, ενώ για το 2018 οι εκτιμήσεις ανάπτυξης του ΑΕΠ διατηρούνται στο 6.0%. Είναι όμως τόσο καλά τα πράγματα;
Η αύξηση του ΑΕΠ της Κίνας, όπως τονίζουν εξάλλου σωστά και οι ξένοι αναλυτές, είναι αποτέλεσμα συμβιβασμού. Η Κινέζικη ηγεσία έβαλε λίγο νερό στο κρασί της, στην προσπάθεια να μειώσει τους συστημικούς κινδύνους στις χρηματοοικονομικές εταιρίες, κυρίως τράπεζες, ώστε να εξασφαλίσει λίγο παραπάνω ανάπτυξη. Η κινέζικη ανάπτυξη έχει στηριχτεί σε απελευθέρωση του δανεισμού. Ο δανεισμός αυξάνεται με ρυθμούς σχεδόν διπλάσιους εκείνου του ΑΕΠ, ο δανεισμός αυξάνεται με ρυθμούς 14%-15% ετησίως! Το Κινέζικο σχέδιο για ανάκαμψη της οικονομίας, λοιπόν, φαίνεται ότι πετυχαίνει αλλά οδηγεί σε κινδύνους δημιουργίας ενός υπερφίαλου τραπεζικού συστήματος. Επιπλέον, αν κάποιος δει την κατανάλωση ενέργειας, που είναι αδιάψευστη ένδειξη παραγωγής σε μια βιομηχανική χώρα σαν την Κίνα, δεν φαίνεται να έχει αυξηθεί. Αντίθετα, υπάρχει σημαντική ανάκαμψη των τιμών ακινήτων. Επίσης, δεν διαφαίνεται μείωση της ανεργίας.
Η αύξηση του ΑΕΠ της Κίνας, επομένως, είναι ασφαλέστερο να υποτεθεί ότι είναι αποτέλεσμα μεγέθυνσης, αν θέλετε φούσκας, στις ήδη ακριβές τιμές των ακινήτων αλλά και μεγέθυνσης υπηρεσιών που επηρεάζονται από τον υπέρμετρο δανεισμό. Πράγματι, στο Πεκίνο οι τιμές των ακινήτων έχουν αυξηθεί 20% σε ετήσια βάση, ενώ στη Σαγκάη κατά 28%! Αυτοί οι ρυθμοί αύξησης, αν και διορθώνουν προβλήματα, είναι δύσκολο να διατηρηθούν, είναι εμφανώς επίπλαστοι. Επομένως, τα νέα είναι καλά, αλλά εγκυμονούν κινδύνους. Κινδύνους κατάρρευσης του τραπεζικού συστήματος.
Σε μια οικονομία απόλυτα ελεγχόμενη και χειραγωγημένη, όπου ακόμη και η ποιότητα των στατιστικών στοιχείων μπορεί να αμφισβητηθεί, καλό θα είναι πλέον να είμαστε 'μαζεμένοι'. Αν κάτι σκάσει στις Κινέζικες τράπεζες θα καλυφθεί όσο γίνεται. Φυσικά η Κίνα δεν θα καταρρεύσει, είναι σε πολύ υγιέστερη κατάσταση από την Ευρωπαϊκή Ένωση του κυρίου Σόιμπλε. Όμως, σε μια εποχή που η κρίση του Ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος είναι εξαιρετικά πιθανή, ή σωστότερα είναι σε εξέλιξη, η κινέζικη οικονομία ίσως βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα στη συνέχεια, ίσως είναι ο επόμενος, από την Ευρώπη, μεγάλος ασθενής. Για αυτό, θα παραμείνουμε στην εκτίμησή μας ότι η παρούσα αύξηση τιμών στις διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές θα βασιστεί κυρίως στην καλή πορεία της Αμερικάνικης οικονομίας και μόνο, και γι'' αυτό θα περιοριστεί σε μερικούς μόνο μήνες, δυστυχώς.
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία
Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.
