Του Γιώργου Παυλόπουλου
Από σήμερα και για τις επόμενες 155 ημέρες που απομένουν ως το τέλος του χρόνου, θα τρώμε από τα... δανεικά και από το φυσικό απόθεμα των παιδιών μας και των επόμενων γενεών. Κι αυτό διότι ως χθες, 29 Ιουλίου, απορροφήσαμε ό,τι μας αναλογούσε από το 2019 – κάτι που σημαίνει, πρακτικά, ότι με τον ρυθμό που καταναλώνονται οι – απολύτως πεπερασμένοι και με συγκεκριμένη δυνατότητα ανανέωσης – πόροι της Γης, η ανθρωπότητα χρειάζεται σήμερα 1,75 πλανήτες σαν αυτήν για να συνεχίσει να ζει με τον ίδιο τρόπο.
«Διαθέτουμε μόνο μία Γη – αυτό είναι το τελικό όριο που καθορίζει την ανθρώπινη ύπαρξη. Δεν μπορούμε να χρησιμοποιούμε 1,75 χωρίς να υπάρξουν καταστροφικές συνέπειες», δήλωσε ο Μάτις Βάκερναγκελ, συνιδρυτής του «Παγκόσμιου Αποτυπώματος», ενός δικτύου εθελοντών και επιστημόνων σε πάνω από 50 χώρες και 30 πόλεις, που μελετά τη βιωσιμότητα του σημερινού μοντέλου της ζωής μας και εκπονουν κάθε χρόνο την συγκεκριμένη μελέτη.
Ο ίδιος προειδοποίησε, επίσης, ότι το κόστος από την τάση να καταναλώνουμε περισσότερα από όσα διαθέτουμε καθίστανται ολοένα πιο φανερά σε διάφορα επίπεδα: Στην αποψίλωση των δασών, της διάβρωση του εδάφους, την απώλεια της βιοποικιλότητας, της αύξησης του επιπέδου του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα και άλλα.
Αξίζει να σημειωθεί, μάλιστα, ότι το συγκεκριμένο ορόσημο έχει μετακινηθεί νωρίτερα κατά δύο μήνες μέσα στην τελευταία 20ετία. Συνεχίζει δε σε γενικές γραμμές την ίδια πορεία από τις αρχές της δεκαετίας του ''90 μέχρι σήμερα, με μοναδική αξιοσημείωτη εξαίρεση το 2009, όταν δηλαδή η οικονομική δραστηριότητα και οι ρυθμοί ανάπτυξης είχαν δεχθεί καίριο πλήγμα εξαιτίας της κατάρρευσης της Lehman Brothers και τις παγκόσμιας κρίσης που ακολούθησε.
Πατρίκιοι και πληβείοι
Φυσικά, δεν βρίσκονται όλες οι χώρες του πλανήτη στο ίδιο επίπεδο. Όπως είναι αναμενόμενο, ο ανεπτυγμένος κόσμος αποδεικνύεται σαφώς πιο... αχόρταγος σε σύγκριση με τον αναπτυσσόμενο και τον υπανάπτυκτο.
Για του λόγου το αληθές, στο ερώτημα «πόσες ίδιες χώρες θα χρειάζονταν για να καλύψουν τη ζήτηση που υπάρχει σε κάθε χώρα», η Ιαπωνία έρχεται στην πρώτη θέση με 7,7, ενώ στην πρώτη πεντάδα ακολουθούν η Ιταλία με 4,7, η Ελβετία με 4,6, το Ηνωμένο Βασίλειο με 4 και η Κίνα με 3,8. Στο δε ερώτημα «πόσους πλανήτες όπως τη Γη θα είχαμε ανάγκη εάν το σύνολο του παγκόσμιου πληθυσμού ζούσε με βάση το πρότυπο κάποιας χωρας», την πρωτιά κερδίζουν οι ΗΠΑ με 5 και ακολουθούν η Αυστραλία με 4,1, η Ρωσία με 3,2, η Γερμανία με 3 και η Ελβετία με 2,8. Αντιθέτως, στην ίδια κατηγορία, υπάρχουν χώρες με «επίδοση» μικρότερη της μονάδας – όπως η Ινδία με 0,7.
Απέναντι σε αυτή την απογοητευτική και άκρως ανησυχητική εικόνα, το «Παγκόσμιο Αποτύπωμα» επισημαίνει ότι εάν η ανθρωπότητα – κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και νοικοκυριά – καταφέρει να μεταφέρει κάθε χρόνο πέντε ημέρες αργότερα το παραπάνω ορόσημο, τότε ως το 2050 θα έχουμε κατορθώσει να φτάσουμε στο επίπεδο να ζούμε καταναλώνοντας ακριβώς όσα μας διαθέτει η φύση.
Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, βεβαίως, με βάση τις σημερινές τεράστιες ανισότητες, είναι φανερό πως για να βγει ο ικανοποιητικός μέσος όρος και η αναλογία ένα προς ένα, κάποιοι θα καταβροχθίζουν πολλαπλάσιες ποσότητες σε σύγκριση με αυτές που τους αναλογούν από τους υπάρχοντες πόρους και κάποιοι άλλοι πολύ μικρότερες.
AP Photo/Heng Sinith
