«Άκρως απόρρητο» έγγραφο, που περιήλθε στην κατοχή του Γάλλου δημοσιογράφου και συγγραφέα Μορέν Πικάρ, αποκαλύπτει ότι ο OAS («Organisation Armée Secrète», «οργάνωση μυστικός στρατός» γαλλικό εθνικιστικό παραστρατιωτικό κίνημα που εναντιωνόταν στην ανεξαρτησία της Αλγερίας) είχε «καταδικάσει σε θάνατο» τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Νταγκ Χάμαρσκελντ, που σκοτώθηκε το 1961, όταν συνετρίβη το αεροσκάφος του στην Αφρική, υπό συνθήκες που παραμένουν ανεξιχνίαστες ως σήμερα.
Σφάλμα του πιλότου; Αποτυχημένη απόπειρα εκτροπής; Κατάρριψη; Εξήντα και πλέον χρόνια αργότερα, το μυστήριο παραμένει πυκνό, ενώ τον Σεπτέμβριο αναμένεται να δημοσιοποιηθεί πόρισμα της πιο πρόσφατης έρευνας του ΟΗΕ για την υπόθεση, στην οποία υπάρχουν διάφορα σενάρια, που εμπλέκουν κατασκόπους, μισθοφόρους, βιομηχάνους...
Συγγραφέας του βιβλίου «Σκότωσαν τον κ. Χ.» (Ils ont tué Monsieur H, Παρίσι 2019, εκδ. Seuil), ο Μορέν Πικάρ εντόπισε πρόσφατα αντίγραφο του συγκεκριμένου εγγράφου του OAS στους φακέλους του πρώην γραμματέα της γαλλικής προεδρίας αρμόδιου για θέματα Αφρικής και Μαδαγασκάρης, του Ζακ Φοκάρ, που διατηρούνται στα Εθνικά Αρχεία της Γαλλίας.
Το έγγραφο, που είδε το Γαλλικό Πρακτορείο, αφορά τον Σουηδό Χάμαρσκελντ, έχει ένα μπλε «Χ» μέσα σε κύκλο και κόκκινη σφραγίδα με τη διαβάθμιση «άκρως απόρρητο». Καταφέρεται με έντονο τρόπο εναντίον της πολιτικής που ασκούσε ο τότε Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, με φόντο το τέλος της αποικιοκρατίας.
Το κείμενο, συνταγμένο στο Παρίσι, υπογραμμίζει πως ο ΓΓ του ΟΗΕ «καταδικάζεται σε θάνατο» για τις πράξεις του, με απόφαση της μυστηριώδους «διευθυντικής επιτροπής του OAS», καθώς διαπιστώνεται πως «επείγει να τερματιστεί η επιζήμια παρέμβασή του» στις διεθνείς υποθέσεις. «Η ποινή (...) θα εκτελεστεί το συντομότερο δυνατό», προστίθεται στο έγγραφο, με ημερομηνία τέλη Ιουλίου του 1961.
Το αεροσκάφος στο οποίο επέβαινε ο Νταγκ Χάμαρσκελντ, 56 ετών, καθώς και άλλοι 15 άνθρωποι, συνετρίβη τη 18η Σεπτεμβρίου 1961, σε αυτήν που ήταν τότε η Βόρεια Ροδεσία (η σημερινή Ζάμπια), καθώς πήγαινε να διαπραγματευθεί συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στην Κατάνγκα, περιοχή με μεγάλο ορυκτό πλούτο.
Η επαρχία αυτή είχε αποσχιστεί τον Ιούλιο του 1960, μετά την ανεξαρτησία του πρώην βελγικού Κονγκό. Με το ταξίδι αυτό, ο δεύτερος Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ επιδίωκε επίσης να βγάλει μονάδα κυανόκρανων από την επικίνδυνη κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει.
Η έρευνα του ΟΗΕ για τις συνθήκες της συντριβής του αεροσκάφους ξανάρχισε το 2015-2016, μετά τον εντοπισμό νέων στοιχείων. Ο Οργανισμός συνεχίζει να μελετά το σενάριο της κατάρριψης του αεροπλάνου. Το 2019, ερευνητές του είχαν αποδοκιμάσει την παντελή απουσία συνεργασίας από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Νότια Αφρική για να φωτιστεί η υπόθεση.
