Καθώς ο κόσμος αρχίζει να ετοιμάζεται για τη μετάβαση του Τζο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο, λίγοι ηγέτες κινούνται τόσο γρήγορα όσο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καθώς τα επόμενα τέσσερα χρόνια δείχνουν να είναι δυσκολότερα από ότι ήταν η τετραετία υπό τον Ντόναλντ Τραμπ, αναφέρει το πρακτορείο Bloomberg.
"Ο Ερντογάν και οι σύμβουλοι του γνωρίζουν καλά τον πρώην αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, κάτι που δεν είναι απαραίτητα πλεονέκτημα, καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ στέκεται ως το μόνο εμπόδιο ανάμεσα στην επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία", σημειώνει το δημοσίευμα.
Ως τη στιγμή που ο Μπάιντεν άφησε το αξίωμά του το 2017, είχε δει τις σχέσεις με την Τουρκία να περνούν από τη στενή συνεργασία στην αμοιβαία δυσπιστία. Σε συνέντευξή του στους New York Times που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο, χαρακτήρισε τον Ερντογάν "αυτοκράτορα" και είπε ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να υποστηρίξουν τους πολιτικούς του αντιπάλους για να τον εκδιώξουν στην κάλπη. "Πρέπει να πληρώσει ένα τίμημα", είχε πει ο Μπάιντεν.
Αυτή το τίμημα θα μπορούσε να είναι σημαντικό, καθώς πέραν της απειλής κυρώσεων, υπάρχει και το θέμα μιας τουρκικής κρατικής τράπεζας. Υπάρχουν επίσης ανεπίλυτες διαφορές ως προς το καθεστώς των Κούρδων μαχητών στη Συρία, τους ισχυρισμούς της Τουρκίας στη Μεσόγειο και σε άλλες περιοχές.
Η ανησυχία για το τι θα έρθει στη συνέχεια μπορεί να βοηθήσει στην εξήγηση της απόφασης του τούρκου ηγέτη να συγχαρεί τον Μπάιντεν σε αντίθεση με άλλους ηγέτες που επωφελήθηκαν από τη θητεία του Τραμπ, όπως ο Ζάιχ Μπολσονάρου της Βραζιλίας ή ο Βλαντιμίρ Πούτιν της Ρωσίας.
Πριν από την εικονική διάσκεψη κορυφής των G20, ο Ερντογάν μίλησε σε τηλεφωνική κλήση με τον Σαουδάραβα βασιλιά Σαλμάν. "Και οι δύο χώρες έχουν προκαλέσει προβληματισμό στην εξωτερική πολιτική της Ουάσιγκτον, αλλά απολαμβάνουν την προστασία του Τραμπ", σημειώνει το δημοσίευμα.
Σε ομιλία του το Σάββατο, ο Ερντογάν απέρριψε την άποψη ότι η φιλία της Τουρκίας με τη Ρωσία είναι "μια εναλλακτική λύση στους μακροχρόνιους δεσμούς με την Αμερική", ενώ τη Κυριακή ζήτησε στενότερη συνεργασία με την Ευρώπη.
"Ο Ερντογάν μπόρεσε να κάνει ότι ήθελε για τέσσερα χρόνια κυριολεκτικά επειδή είχε έναν φίλο στον Λευκό Οίκο", δήλωσε ο Ντάμιαν Μέρφι, αναλυτής που εργάζεται για τον Γερουσιαστή Μπομπ Μενεντέζ, τον πλέον υψηλόβαθμο Δημοκρατικό στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων. "Όλα αυτά σίγουρα θα αλλάξουν από την οπτική των ΗΠΑ, όταν έχετε μια διοίκηση με πιο υπεύθυνη προσέγγιση στην περιοχή και στον Ερντογάν", πρόσθεσε.
Τα τελευταία χρόνια o Ερντογάν υιοθέτησε μια πολύ πιο αποφασιστική εξωτερική πολιτική που σημείωσε επιτυχίες στη Συρία, τη Λιβύη και πιο πρόσφατα στο Αζερμπαϊτζάν, συχνά εις βάρος ισχυρότερων δυνάμεων. Ακόμα τα έβαλε και με τις χρηματοπιστωτικές αγορές, πιέζοντας την κεντρική τράπεζα της Τουρκίας να διατηρήσει τα επιτόκια χαμηλά.
Καθώς ο Μπάιντεν συγκροτεί την ομάδα της εξωτερικής του πολιτικής, ο Ερντογάν φαίνεται να προετοιμάζεται για το χειρότερα. Το κοινοβούλιο της Τουρκίας ενέκρινε νομοθεσία την Πέμπτη για τον επαναπατρισμό των τουρκικών εταιρειών ενέργειας και εξόρυξης που είναι εγκατεστημένες στο εξωτερικό. Ένας αξιωματούχος του τουρκικού υπουργείου Ενέργειας δήλωσε ότι η κίνηση αυτή αποσκοπεί στην προστασία από τον αντίκτυπο των πιθανών κυρώσεων.
Στις 7 Νοεμβρίου, την ημέρα που ανακοινώθηκε η νίκη του Μπάιντεν, ο Ερντογάν απέλυσε τον επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, γεγονός που αναλυτές εκτιμούν ότι είναι μια προσπάθεια να κάνει την οικονομία πιο ανθεκτική στα εξωτερικά σοκ. Ο νέος κυβερνήτης της τράπεζας αύξησε σημαντικά τα επιτόκια, σταθεροποιώντας τη λίρα.
Αυτά τα σοκ θα μπορούσαν τώρα να έρθουν γρήγορα. Η απόφαση του Ερντογάν το 2019 να παραδώσει τα συστήματα πυραυλικής άμυνας S-400 από την Ρωσία υπόκειται σε κυρώσεις που επιβάλλει το Κογκρέσο.
Ο Τραμπ "δεν θέλει να επιβάλει κυρώσεις στην Τουρκία και αυτό είναι απολύτως σαφές", δήλωσε ο πρώην σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Τζον Μπόλτον. "Πιστεύει το επιχείρημα του Ερντογάν ότι ο Ομπάμα εμπόδισε την Τουρκία να αγοράσει αμερικανικούς πυραύλους και δεν είχε άλλη επιλογή από τους S-400".
Ο Μπάιντεν, αντιπρόεδρος κατά τη διάρκεια των συνομιλιών για τους Patriot, είναι απίθανο να υιοθετήσει αυτή τη γραμμή. Σε κάθε περίπτωση, το Κογκρέσο θα πιέσει τον επόμενο πρόεδρο να επιλέξει κυρώσεις που θα επιβληθούν στην Τουρκία από ένα μενού 12 διαφορετικών κυρώσεων. Οι επιλογές κυμαίνονται από τη συμβολική έως την εξαντλητική επιβολή κυρώσεων σε όλες τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές με τις ΗΠΑ.
Οι ηγέτες της ΕΕ, εν τω μεταξύ, θα συζητήσουν ξανά τον Δεκέμβριο εκκλήσεις από την Ελλάδα και την Κύπρο - που υποστηρίζονται έντονα από τη Γαλλία - να επιβάλουν κυρώσεις στην Τουρκία για την επιθετικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο.
"Είμαι βέβαιος ότι ο πρόεδρος Μπάιντεν θα συμβάλει στην αποκατάσταση των συλλογικών ισορροπιών ασφαλείας στην ευαίσθητη περιοχή μας, μια περιοχή που γνωρίζει καλά καθώς την ακολουθεί εδώ και δεκαετίες", δήλωσε ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, Κυριάκος Μητσοτάκης, στις 11 Νοεμβρίου μετά από μια συνάντηση στην Αθήνα με τον Πρόεδρο της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ Ελ-Σίσι.
Την ίδια ώρα, Τούρκοι αξιωματούχοι λένε ότι βλέπουν τη Συρία ως τη σημαντικότερη πιθανή πρόκληση για τον Μπάιντεν, ο οποίος είπε ότι κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας υποστήριξε ότι τα αμερικανικά στρατεύματα θα έπρεπε να παραμένουν εκεί. Ο Τραμπ απέσυρε πολλά εξ' αυτών και έδωσε τη δυνατότητα στα τουρκικά στρατεύματα να εκκαθαρίσουν τις παραμεθόριες περιοχές των Κούρδων μαχητών που θεωρεί τρομοκράτες, αλλά είναι σύμμαχοι των ΗΠΑ στον αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους.
