Μία πολύ σημαντική απόφαση για τα ανθρώπινα δικαιώματα απόφαση έλαβε το Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς έκρινε ομόφωνα πως οι όροι «γυναίκα» και «φύλο» στο νόμο περί ισότητας του 2010 αναφέρονται αποκλειστικά στο βιολογικό φύλο και όχι το νομικά αναγνωρισμένο φύλο ενός προσώπου. Με αποτέλεσμα να μην περιλαμβάνονται σε αυτόν οι διεμφυλικές γυναίκες.
Η απόφαση-ορόσημο, η οποία ανέφερε ότι ο νομικός ορισμός της γυναίκας βασίζεται στο βιολογικό φύλο, αποτελεί πλήγμα για τους αγωνιστές υπέρ των δικαιωμάτων των τρανς ατόμων.
Θα μπορούσε να έχει εκτεταμένες συνέπειες για τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζεται ο νόμος στη Βρετανία σε ορισμένες υπηρεσίες, όπως τα καταφύγια ενδοοικογενειακής βίας, καθώς και στις αξιώσεις για ίσες αμοιβές και στις πολιτικές μητρότητας.
Η απόφαση έρχεται μετά από μια πολυετή νομική μάχη που ξεκίνησε στη Σκωτία για το αν οι τρανς γυναίκες μπορούν να θεωρούνται γυναίκες σύμφωνα με τον νόμο περί ισότητας του 2010 της Βρετανίας, ο οποίος αποσκοπεί στην πρόληψη των διακρίσεων, εν μέσω έντονης και κατά καιρούς πικρής δημόσιας συζήτησης σχετικά με τη διασταύρωση των δικαιωμάτων των διεμφυλικών ατόμων και των δικαιωμάτων των γυναικών.
Ανακοινώνοντας την απόφαση την Τετάρτη (16/04), ο αναπληρωτής πρόεδρος του δικαστηρίου, Λόρδος Χοτζ, δήλωσε: «Η ομόφωνη απόφαση αυτού του δικαστηρίου είναι ότι οι όροι «γυναίκα» και «φύλο» στο νόμο περί ισότητας του 2010 αναφέρονται στις βιολογικές γυναίκες και στο βιολογικό φύλο».
Ωστόσο, πρόσθεσε: «Συμβουλεύουμε να μην ερμηνεύεται αυτή η απόφαση ως θρίαμβος μιας ή περισσότερων ομάδων στην κοινωνία μας εις βάρος μιας άλλης». Και είπε ότι «η απόφαση δεν προκαλεί μειονέκτημα στα τρανς άτομα», επειδή συνεχίζουν να έχουν προστασία από τις διακρίσεις βάσει άλλου μέρους του νόμου περί ισότητας.
Και πρόσθεσε ότι «δεν είναι καθήκον αυτού του δικαστηρίου να χαράξει πολιτική σχετικά με το πώς θα πρέπει να προστατεύονται τα συμφέροντα αυτών των ομάδων», αλλά «να εξακριβώσει το νόημα της νομοθεσίας που θέσπισε το Κοινοβούλιο».
«Η χρήση του όρου “φύλο” αναφέρεται στην κοινή κατανόηση του όρου, ειδικά σε ζητήματα που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη, τη μητρότητα και την προστασία από κινδύνους που αφορούν συγκεκριμένα τις γυναίκες», είπε ο Χοτζ.
Έπειτα, ζήτησε από την αίθουσα του δικαστηρίου να παραμείνει σιωπηλή κατά την ανάγνωση της απόφασης, ωστόσο πολλοί δυσανασχέτησαν όταν άκουσαν την απόφαση. Οι ακτιβιστές της For Women Scotland, ομάδας ακτιβιστών που είχε ασκήσει τη νομική προσφυγή, άρχισαν να χειροκροτούν και αγκαλιάστηκαν όταν τελείωσε η ακροαματική διαδικασία.
Σε δήλωσή της, η βρετανική κυβέρνηση υποστήριξε ότι η απόφαση «φέρνει σαφήνεια και ενισχύει την εμπιστοσύνη» για τις γυναίκες και για όσους διαχειρίζονται νοσοκομεία, αθλητικούς συλλόγους ή ξενώνες φιλοξενίας γυναικών. «Πάντα υποστηρίζαμε την προστασία των χώρων αποκλειστικά για βιολογικές γυναίκες», ανέφερε κυβερνητικός εκπρόσωπος.
Σημειώνεται ότι η απόφαση ενδέχεται να επηρεάσει πολιτικές που εφαρμόζονται στον αθλητισμό, στις ένοπλες δυνάμεις, στις υγειονομικές υπηρεσίες και στις φιλανθρωπικές οργανώσεις για γυναίκες, αλλά και στη διαμόρφωση κανονισμών για τους χώρους αλλαγής, τις εστίες και τα κοινά καταλύματα.
Γιατί ασχολήθηκε το Ανώτατο Δικαστήριο;
Οι ρίζες βρίσκονται σε έναν νόμο που ψήφισε το Κοινοβούλιο της Σκωτίας το 2018, με στόχο την αύξηση του ποσοστού των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια κυβερνητικών οργανισμών στο 50%. Στο πλαίσιο αυτής της νομοθεσίας, η κυβέρνηση δήλωσε ότι οι τρανς γυναίκες θα μπορούσαν να προσμετρηθούν στον στόχο.
Το For Women Scotland προσέφυγε στη δικαιοσύνη κατά της κυβέρνησης της Σκωτίας, υποστηρίζοντας ότι οι τρανς γυναίκες δεν θα έπρεπε να συμπεριληφθούν ως μέρος των ποσοστώσεων, σύμφωνα με τους New York Times.
Η κυβέρνηση τροποποίησε την καθοδήγησή της για να πει ότι μόνο οι τρανς γυναίκες με το λεγόμενο πιστοποιητικό αναγνώρισης φύλου πληρούσαν τον ορισμό της γυναίκας σύμφωνα με τον νόμο περί ισότητας του 2010, και ως εκ τούτου θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στις ποσοστώσεις.
«Η απόφαση παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα»
Πάντως, η απόφαση έχει ήδη προκαλέσει αντιδράσεις. Η οργάνωση Scottish Trans κάλεσε τους υποστηρικτές των δικαιωμάτων των διεμφυλικών ατόμων να μην πανικοβληθούν και τόνισε ότι «είναι πιθανό να υπάρξει υπερβολική ερμηνεία των συνεπειών της απόφασης».
Η Έλι Γκόμερσαλ, τρανς γυναίκα και μέλος του κόμματος Σκωτσέζοι Πράσινοι, δήλωσε: «Είναι οδυνηρό να βλέπει κανείς αυτή την απόφαση, η οποία ακυρώνει ουσιαστικά μια κατανόηση 20 ετών ότι οι τρανς άνθρωποι με επίσημη νομική αναγνώριση φύλου μπορούν να θεωρούνται νομικά ως το φύλο με το οποίο ταυτίζονται». Πρόσθεσε ότι η απόφαση παραβιάζει βασικά ανθρώπινα δικαιώματα όπως η αξιοπρέπεια, η ασφάλεια και η αναγνώριση.
Η Επιτροπή Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η οποία είχε παρέμβει στην υπόθεση στηρίζοντας τη θέση της κυβέρνησης της Σκωτίας, ανέφερε πως χρειάζεται χρόνο για να αξιολογήσει πλήρως τις επιπτώσεις της απόφασης. Παρόλα αυτά, δήλωσε ικανοποιημένη που το δικαστήριο αντιμετώπισε ζητήματα που είχε επισημάνει, όπως η ανάγκη διατήρησης των χώρων αποκλειστικά για γυναίκες και των συλλόγων αποκλειστικά για gay γυναίκες.
