Μόλις δύο εβδομάδες μετά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, τέσσερις σύμμαχοι των Ηνωμένων Πολιτειών υποχώρησαν στην καταναγκαστική εμπορική στρατηγική του Αμερικανού προέδρου, αφού απειλήθηκαν με δασμούς και άλλα τιμωρητικά μέτρα.
Το Μεξικό και ο Καναδάς υποσχέθηκαν αυτή την εβδομάδα να ενισχύσουν την ασφάλεια στα αμερικανικά σύνορά τους για την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης και της διακίνησης ναρκωτικών. Κέρδισαν αναστολή 30 ημερών για τους εκτεταμένους δασμούς 25% του Τραμπ, που ανακοινώθηκαν το περασμένο Σαββατοκύριακο.
Η Κολομβία, η οποία απειλήθηκε επίσης με δασμούς και κυρώσεις, έκανε γρήγορα στροφή, αφού αρχικά αρνήθηκε να δεχτεί απελαθέντες μετανάστες από τις ΗΠΑ. Ο Παναμάς, εν τω μεταξύ, φαίνεται να έχει κάνει παραχωρήσεις στον Τραμπ όσον αφορά τη Διώρυγα του Παναμά, μια κρίσιμη ναυτιλιακή οδό που συνδέει τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό στην Κεντρική Αμερική.
Εκ πρώτης όψεως, ο πρόεδρος των ΗΠΑ έδειξε «τα δόντια του» και οι στόχοι του υποτάχθηκαν γρήγορα. Ωστόσο, ο Ιταλός οικονομολόγος Μάρκο Μπούτι θεωρεί ότι η δασμολογική στρατηγική του Τραμπ αναπτύσσεται «ακανόνιστα» και έχει προκαλέσει μόνο περιορισμένη αντίδραση από τους συμμάχους.
«Αυτά που έχει αποσπάσει [ο Τραμπ] μέχρι στιγμής από τις απειλούμενες χώρες [Καναδάς και Μεξικό] ως μονομερείς παραχωρήσεις είναι σε μεγάλο βαθμό συμβολικά», δήλωσε ο Μπούτι, πρώην γενικός διευθυντής οικονομικών και χρηματοπιστωτικών υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στην DW.
Είπε ότι τα νέα συνοριακά μέτρα που υποσχέθηκαν το Μεξικό και ο Καναδάς δεν θα είναι από μόνα τους αρκετά για να ανακόψουν τη ροή του θανατηφόρου ναρκωτικού φαιντανύλ ή να σταματήσουν την είσοδο στις ΗΠΑ μεταναστών χωρίς χαρτιά.
Οι δασμοί του Τραμπ δημιουργούν οικονομική αβεβαιότητα σε παγκόσμιο επίπεδο
Ο οικονομικός αντίκτυπος στις χώρες-στόχους του Τραμπ, καθώς και στις ΗΠΑ από τους προτεινόμενους δασμούς, έχει τεκμηριωθεί επαρκώς. Οι δασμοί ενεργούν ουσιαστικά ως φόροι στα εισαγόμενα αγαθά, οπότε οποιοιδήποτε νέοι δασμοί θα προκαλέσουν σχεδόν σίγουρα υψηλότερες τιμές για τους Αμερικανούς καταναλωτές.
«Οι δασμοί του Τραμπ δημιουργούν οικονομική αβεβαιότητα σε παγκόσμιο επίπεδο και αυτό θα είναι πολύ επιζήμιο από την άποψη της ανάπτυξης και της ευημερίας», δήλωσε ο Μπούτι.
Εκτός από το να οδηγήσει τις οικονομίες του Καναδά και του Μεξικού σε ύφεση, η απειλή του Τραμπ για δασμούς προβλέπεται ότι θα εκτοξεύσει τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ κατά περισσότερο από μία ποσοστιαία μονάδα, προκαλώντας ενδεχομένως την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ να διατηρήσει ή να αυξήσει τα επιτόκια.
Οι δασμοί θα μπορούσαν επίσης να διαταράξουν τις καθιερωμένες αλυσίδες εφοδιασμού παραγωγής μεταξύ Καναδά, ΗΠΑ και Μεξικού, ιδίως στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Η παραγωγή αυτοκινήτων στη Βόρεια Αμερική είναι βαθιά ολοκληρωμένη, με τα μέρη των οχημάτων να διασχίζουν τα σύνορα αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της παραγωγής. Οι δασμοί σε κάθε στάδιο θα μπορούσαν να αυξήσουν σημαντικά τις τιμές των οχημάτων και αν αυτό πλήξει τη ζήτηση, ορισμένοι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι οι απώλειες θέσεων εργασίας θα είναι αναπόφευκτες.
«Ο Τραμπ είναι πολύ της παλιάς σχολής», δήλωσε στην DW ο Rolf Langhammer, ερευνητής στο Ινστιτούτο του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία (IfW-Kiel). «Πιστεύει ότι οι δασμοί θα προστατεύσουν τις εγχώριες βιομηχανίες και ότι τα έσοδα από τους δασμούς θα του επιτρέψουν να μειώσει τους φόρους».
Αλλά οι δασμοί αντιπροσωπεύουν σήμερα μόλις το 2% των εσόδων της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ, δήλωσε ο Langhammer. Αυτό συγκρίνεται με σχεδόν 60% για τους φόρους εισοδήματος και τους φόρους επιχειρήσεων.
Οι σύμμαχοι των ΗΠΑ λαμβάνουν προληπτικά μέτρα
Οι δασμολογικές απειλές του Τραμπ έχουν προκαλέσει τριγμούς σε όλο τον κόσμο, αναγκάζοντας μάλιστα ορισμένες χώρες να προλάβουν κάθε πιθανή κίνηση για την επιβολή δασμών στις εξαγωγές τους.
Η Ινδία, την οποία ο Τραμπ έχει ξεχωρίσει για τους υψηλούς εμπορικούς φραγμούς για τους εξαγωγείς των ΗΠΑ, μείωσε τους δικούς της δασμούς σε πολλά προϊόντα από 13% σε 11%, συμπεριλαμβανομένων μοτοσικλετών και επίγειων δορυφορικών εγκαταστάσεων. Το Νέο Δελχί ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα ότι σχεδιάζει να μειώσει τους δασμούς σε περισσότερα από 30 άλλα προϊόντα.
Η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία δήλωσαν ότι θα αγοράζουν περισσότερη ενέργεια και άλλα αγαθά από τις ΗΠΑ, ενώ η Ταϊλάνδη ανακοίνωσε ότι θα αυξήσει τις εισαγωγές αμερικανικών γεωργικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένου του αιθανίου, το οποίο χρησιμοποιείται για την παραγωγή πλαστικών.
Καθώς ετοιμάζει αντίποινα για τους επαπειλούμενους δασμούς του Τραμπ, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει το νεοσύστατο μέσο καταπολέμησης του εξαναγκασμού (ACI), ιδίως κατά των αμερικανικών εταιρειών τεχνολογίας, ανέφεραν οι Financial Times αυτή την εβδομάδα.
Το ACI εισήχθη τον Δεκέμβριο για να αποτρέψει τις επιθέσεις στα οικονομικά συμφέροντα του μπλοκ και επιτρέπει στις Βρυξέλλες να μπλοκάρουν άμεσες επενδύσεις ή να περιορίσουν την πρόσβαση στην αγορά.
Η ΕΕ απέφυγε τους δασμούς στα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ, αφού ο πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ συνήψε συμφωνία με τον πρόεδρο, σύμφωνα με την οποία τα κράτη μέλη της ΕΕ αγόραζαν περισσότερο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) και σόγια από τις ΗΠΑ. Αλλά αυτό μπορεί να μην αποτελεί επιλογή αυτή τη φορά.
«Έχω ισχυρές αμφιβολίες ότι [η σύναψη μιας συμφωνίας] θα είναι αρκετή αυτή τη φορά. Μπορούμε να προσπαθήσουμε να διαπραγματευτούμε και να έχουμε μια ειρηνική προσέγγιση, αλλά πρέπει επίσης να σχεδιάσετε μια στρατηγική αντιποίνων που να είναι αξιόπιστη και σκληρή», δήλωσε ο Μπούτι.
Η φήμη των ΗΠΑ έχει πληγεί
Η στρατηγική υψηλής πίεσης του Τραμπ θα μπορούσε να λειτουργήσει βραχυπρόθεσμα, συνεχίζοντας να εξαναγκάζει τις διαπραγματεύσεις ή να επιτυγχάνει εμπορικούς στόχους, αλλά η μακροπρόθεσμη επιτυχία της είναι αβέβαιη. Σε μια πρόσφατη ανάρτηση στο ιστολόγιο του, ο Φίλιπ Λακ οικονομολόγος στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών με έδρα την Ουάσιγκτον, παρομοίασε τη χρήση εξαναγκασμού από τον πρόεδρο με αντιβιοτικά.
«Είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά στη στόχευση συγκεκριμένων απειλών, αλλά όταν χρησιμοποιούνται υπερβολικά μπορεί να οδηγήσουν σε φθίνουσες αποδόσεις. Ακριβώς όπως τα βακτήρια αναπτύσσουν αντίσταση στα αντιβιοτικά, οι χώρες που υπόκεινται σε επανειλημμένες κυρώσεις θα αναπτύξουν ανοσία μειώνοντας την έκθεσή τους στην αμερικανική αγορά», προειδοποίησε ο Λακ.
Αντιμέτωπες με την αυξανόμενη αβεβαιότητα στις εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ, πολλές χώρες - καθώς και η ΕΕ- πρέπει να αναζητήσουν εναλλακτικές εμπορικές αγορές, για να αντισταθμίσουν την απειλή των δασμών.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν είχε πιέσει τις Βρυξέλλες να μειώσουν την εξάρτησή τους από την Κίνα, για να καταπνίξουν την άνοδο της ασιατικής δύναμης. Αλλά με έναν πιθανό εμπορικό πόλεμο με τον στενότερο σύμμαχό της στον ορίζοντα, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΕ μπορεί να αναγκαστούν να κάνουν στροφή.
Παρά την αναστολή των δασμών, ο Καναδός πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό πραγματοποίησε αυτή την εβδομάδα σύνοδο κορυφής με κορυφαίους επιχειρηματίες με στόχο να βοηθήσει τη χώρα να διαφοροποιήσει το εμπόριό της από τις ΗΠΑ. Ο Μεξικανός ομόλογός του, Κλαούντια Σεϊνμπάουμ, εγκαινίασε το Σχέδιο Μεξικό, και πάλι με στόχο τη μείωση της εξάρτησης από σημαντικούς εμπορικούς εταίρους.
