Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει πληγώσει την εμπιστοσύνη της Ρωσίας στις συμβατικές δυνάμεις της και έχει αυξήσει τη σημασία των μη στρατηγικών πυρηνικών όπλων (NSNWs) για τη Μόσχα ως μέσο αποτροπής και ήττας του ΝΑΤΟ σε ενδεχόμενη μελλοντική σύγκρουση, ανέφερε σήμερα ένα σημαντικό δυτικό κέντρο σκέψης.
Τα NSNWs περιλαμβάνουν όλα τα πυρηνικά όπλα με βεληνεκές έως 5.500 χλμ., αρχής γενομένης με τα τακτικά όπλα που έχουν σχεδιαστεί για χρήση στο πεδίο της μάχης - αντίθετα με μεγαλύτερου βεληνεκούς πυρηνικά όπλα που η Ρωσία ή οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν για να πλήξουν η μία την άλλη.
Η έκθεση του International Institute for Strategic Studies (IISS) εγείρει το ερώτημα αν η Ρωσία μπορεί να ενθαρρυνθεί να χρησιμοποιήσει ένα NSNW με την πεποίθηση πως η Δύση δεν έχει την αποφασιστικότητα να προχωρήσει σε πυρηνική απάντηση.
«Η ρωσική αντίληψη περί έλλειψης αξιόπιστης βούλησης της Δύσης να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα ή να αποδεχθεί απώλειες στη σύγκρουση ενισχύει περαιτέρω την επιθετική σκέψη και το δόγμα της Ρωσίας για τα NSNWs», ανέφερε.
Σύμφωνα με το ινστιτούτο, η λογική της χρήσης ενός NSNW θα ήταν να κλιμακώσει μια σύγκρουση με ελεγχόμενο τρόπο «είτε για να αποτρέψει την εμπλοκή των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ είτε για να τους εξωθήσει σε τερματισμό του πολέμου με τους ρωσικούς όρους».
Η Μόσχα αρνείται ότι απειλεί με τα πυρηνικά της, όμως πολλές από τις δηλώσεις του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία έχουν ερμηνευθεί ως τέτοιες απειλές από τη Δύση -- αρχής γενομένης την πρώτη ημέρα της ρωσικής εισβολής, όταν προειδοποίησε για «συνέπειες που δεν έχετε αντιμετωπίσει ποτέ στην ιστορία σας» για οποιονδήποτε θα προσπαθούσε να εμποδίσει ή να απειλήσει τη Ρωσία.
Η προειδοποίησή του δεν εμπόδισε, ωστόσο, τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους στο ΝΑΤΟ να παράσχουν μαζική στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, περιλαμβανομένων προηγμένων οπλικών συστημάτων, κάτι αδιανόητο κατά την έναρξη του πολέμου.
Ο Πούτιν αντιστάθηκε στις εκκλήσεις των 'γερακιών' να αλλάξει το προκαθορισμένο δόγμα της Ρωσίας, που επιτρέπει τη χρήση πυρηνικών όπλων σε περίπτωση «επίθεσης εναντίον της Ρωσικής Ομοσπονδίας με συμβατικά όπλα, όταν απειλείται η ίδια η ύπαρξη του κράτους». Όμως έχει αλλάξει τη θέση της Ρωσίας σε σημαντικές συμφωνίες για τα πυρηνικά και δήλωσε πως αναπτύσσει τακτικά πυρηνικά όπλα στη Λευκορωσία.
Δυτικοί αναλυτές και διαμορφωτές πολιτικής παρακολουθούν από κοντά τη δημόσια συζήτηση μεταξύ Ρώσων στρατιωτικών ειδικών σχετικά με το αν η Μόσχα θα πρέπει να μειώσει τις προϋποθέσεις για τη χρήση πυρηνικών.
Πέρυσι, για παράδειγμα, ο Ρώσος αναλυτής Σεργκέι Καραγκάνοφ μίλησε για την ανάγκη να απειληθούν πυρηνικά πλήγματα στην Ευρώπη προκειμένου να εκφοβιστούν και να «συνέλθουν» οι εχθροί της Μόσχας.
Ο Ουίλιαμ Άλμπερκ, συντάκτης της έκθεσης του IISS, δήλωσε πως ο Καραγκάνοφ αποτελεί τμήμα μιας ευρύτερης συζήτησης στη Ρωσία για την αποτυχία του στρατού της να κερδίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία αποφασιστικά και γρήγορα.
«Φοβούνται, σύμφωνα με τις δικές τους συζητήσεις, πως αυτό μας έχει ενθαρρύνει περαιτέρω, άρα αυτός είναι ο λόγος που αυτή η συζήτηση για τα πυρηνικά γίνεται τώρα που νομίζουν πως 'πρέπει να κάνουμε κάτι άλλο ώστε να κατατρομάξουμε τις Ηνωμένες Πολιτείες'».
Ο ίδιος δήλωσε σε δημοσιογράφους πως οι δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών θα μπορέσουν να συγκεντρώσουν κάποια σημάδια αν η Ρωσία προετοιμάζεται πράγματι να χρησιμοποιήσει ένα NSNW.
Αυτά θα περιλάμβαναν τη μεταφορά όπλων από κεντρικές εγκαταστάσεις αποθήκευσης σε μια αεροπορική βάση και ενδεχομένως συμβατικά πλήγματα κοντά στην περιοχή-στόχο σύμφωνα με τα σχέδια προκειμένου να απενεργοποιήσουν τα ραντάρ και την αντιπυραυλική άμυνα.
Στο σημείο αυτό ο Πούτιν θα μεταφερόταν πιθανότατα σε πυρηνικό καταφύγιο και θα έθετε σε υψηλό συναγερμό ολόκληρη την πυρηνική διοίκηση και το σύστημα ελέγχου της Ρωσίας σε περίπτωση μεγάλης πυρηνικής απόκρισης από τις Ηνωμένες Πολιτείες, είπε.
Ο Άλμπερκ είπε πως οποιαδήποτε χρήση NSNW από τη Ρωσία θα απαιτούσε η Μόσχα να υπολογίσει τη σωστή «δόση» ώστε να αναγκάσει τους αντιπάλους της να υποχωρήσουν παρά να πυροδοτήσει έναν κύκλο κλιμάκωσης.
Το ερώτημα του πώς θα απαντούσαν σε ένα τέτοιο σενάριο «κρατάει τους Αμερικανούς σχεδιαστές [πολιτικής] ξάγρυπνους όλη νύχτα», είπε ο Άλμπερκ που έχει εργαστεί στο Πεντάγωνο και στο ΝΑΤΟ.
«Από τη στιγμή που η άλλη πλευρά θα περάσει το όριο των πυρηνικών, πώς αποτρέπεις τη λογική κλιμάκωσης, κλιμάκωσης, κλιμάκωσης μέχρι τον αφανισμό; Πώς τη συγκρατείς, πώς την περιορίζεις; Αυτό είναι ένα από τα πιο δύσκολα προβλήματα, είναι ένα πρόβλημα που υπάρχει από την αυγή της πυρηνικής εποχής».
