Τα σπάνια μέταλλα γαιών είναι κρίσιμα για τεχνολογικές και στρατιωτικές εφαρμογές, από τα smartphones έως τους πυρηνικούς αντιδραστήρες και τα μαχητικά αεροσκάφη. Παρότι δεν είναι σπάνια στον φλοιό της Γης, τα πλούσια κοιτάσματα και η περίπλοκη επεξεργασία τους τα καθιστούν στρατηγικά πολύτιμα.
Η Κίνα κυριαρχεί στην εξόρυξη και κυρίως στη διύλισή τους, καθιστώντας τα μέσα γεωπολιτικής πίεσης. Ως αντίποινα σε αμερικανικούς δασμούς, το Πεκίνο επέβαλε εξαγωγικούς περιορισμούς σε επτά τέτοια μέταλλα, ενισχύοντας τη διαπραγματευτική του ισχύ, αναφέρει σε δημοσίευμά του το Bloomberg παραθέτοντας τα εν λόγω ορυκτά.
Αναλυτικότερα πρόκειται για τα σπάνια ορυκτά:
- Το Τέρβιο που συμβάλλει σε θερμοανθεκτικούς μαγνήτες για στρατιωτικές εφαρμογές και οθόνες smartphones. Η Κίνα εξάγει κυρίως στην Ιαπωνία.
- Το Ύττριο, χρήσιμο στην ιατρική και σε υπεραγωγούς, εξορύσσεται στις ΗΠΑ αλλά επεξεργάζεται στο εξωτερικό, με την Κίνα να καλύπτει το 93% των αμερικανικών εισαγωγών.
- Το Δυσπρόσιο, ανθεκτικό στη θερμότητα, είναι καίριο για μαγνήτες σε ηλεκτρικά οχήματα και ανεμογεννήτριες. Η Κίνα προμηθεύει κυρίως την Ιαπωνία.
- Το Γαδολίνιο χρησιμοποιείται σε μαγνητικές τομογραφίες και κραματοποιήσεις λόγω της αντίδρασής του σε μαγνητικά πεδία και της αντοχής του στην οξείδωση.
- Το Λουτέτιο, εξαιρετικά σκληρό, λειτουργεί ως καταλύτης σε μονάδες διύλισης πετρελαίου.
- Το Σαμάριο, με στρατιωτικές εφαρμογές, αξιοποιείται σε μαγνήτες υψηλών θερμοκρασιών και λέιζερ.
- Το Σκάνδιο, σπάνιο και ραδιενεργό, συμβάλλει στην κατασκευή εξαρτημάτων αεροσκαφών και στη διύλιση πετρελαίου.
Παρότι οι ΗΠΑ διαθέτουν κάποια κοιτάσματα, δεν έχουν πλήρεις υποδομές επεξεργασίας, κάτι που αυξάνει την εξάρτησή τους από την Κίνα.
Παράλληλα, το Νεοδύμιο και το Πρασεοδύμιο, αν και εκτός περιορισμών, παραμένουν θεμελιώδη για ηλεκτροκινητήρες και ανεμογεννήτριες.
Το μοναδικό ενεργό ορυχείο στις ΗΠΑ, το Mountain Pass, παράγει μικρές ποσότητες, ενώ η Κίνα διατηρεί τη μερίδα του λέοντος στην παγκόσμια παραγωγή.
Η γεωπολιτική σημασία των σπανίων γαιών καθιστά την κυριαρχία της Κίνας σε αυτόν τον τομέα κρίσιμο παράγοντα για τη διεθνή ισορροπία ισχύος και τις στρατηγικές των μεγάλων οικονομιών.
