Οι εκλογές του 2021 στη Γερμανία απέχουν πλέον μόλις 15 μήνες και επισήμως δεν έχει αλλάξει οτιδήποτε στον σχεδιασμό του μεγαλύτερου κόμματος, της Ένωσης Χριστιανοδημοκρατών και Βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών (CDU/CSU): Η Άνγκελα Μέρκελ δεν θα είναι εκ νέου υποψήφια για να διεκδικήσει μια πέμπτη συνεχόμενη θητεία και τα μέλη του κόμματος θα κληθούν να επιλέξουν τον ή την διάδοχό της, που θα ηγηθεί της προσπάθειας να μην χαθούν τα πρωτεία και να σχηματιστεί ο επόμενος κυβερνητικός συνασπισμός.
Στο παρασκήνιο, όμως, είναι φανερό ότι οι διεργασίες είναι έντονες και τίποτα δεν θεωρείται δεδομένο. Η δίδυμη κρίση της πανδημίας και της οικονομικής ύφεσης, σε συνδυασμό με τις έντονες και επικίνδυνες αναταράξεις που έχουν προκληθεί στο οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν αλλάξει τα δεδομένα. Σε τέτοιο βαθμό ώστε δεν μπορούν πλέον να κρυφτούν οι πιέσεις που ασκούνται στην Μέρκελ για να αναιρέσει την απόφασή της και να παραμείνει στο πηδάλιο – της Γερμανίας και της ΕΕ, μιας και το δίδυμο αυτό μοιάζει αδιαίρετο.
«Όχι. Ειλικρινά όχι», ήταν η απάντηση την οποία έδωσε η ίδια το βράδυ της Πέμπτης στο δίκτυο ZDF, στη διάρκεια συνέντευξής της. «Είμαι απολύτως σταθερή» στην απόφασή μου προσέθεσε, συνοδεύοντας μάλιστα τη δήλωσή της αυτή με κατηγορηματικό – και ελαφρώς ενοχλημένο... – ύφος, θέλοντας προφανώς να μην αφήσει περιθώριο αμφισβήτησης των προθέσεών της.
Όργιο φημών
Η αλήθεια είναι πως η διάψευση των σχετικών φημών ήταν απολύτως αναγκαία, μιας και είχαν εμφανώς πολλαπλασιαστεί το τελευταίο διάστημα. «Οι πιθανότητες για μια πέμπτη θητεία αυξάνονται», έγραφε στα μέσα Μαΐου η εφημερίδα Handelsblatt, επικαλούμενη και το κλίμα που υπάρχει στους διαδρόμους και την αίθουσα της Μπούντεσταγκ. «Πέμπτη θητεία για την Άνγκελα Μέρκελ;», αναρωτιόταν την ίδια ακριβώς περίοδο η Deutsche Welle, μετά και από το σχετικό... πυροτέχνημα που είχε ρίξει ο υπουργός Εσωτερικών και πρώην ηγέτης του βαυαρικού CSU, Χορτσ Ζεεχόφερ.
Μπορούμε, λοιπόν, μετά και από αυτό το «επεισόδιο» να συμπεράνουμε πως το κεφάλαιο Μέρκελ, που αναμφίβολα είναι ένα από τα μακροσκελέστερα και πιο σημαντικά στη μεταπολεμική ιστορία της Γερμανίας, θα φτάσει σε ένα περίπου χρόνο από σήμερα οριστικά στο τέλος του; Το πιθανότερο, με βάση και τον τρόπο που απάντησε η καγκελάριος, είναι πως ναι – έστω κι αν οι εκπλήξεις και οι ανατροπές αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της πολιτικής.
Και τι θα σημαίνει, άραγε, αυτό για την CDU/CSU, τη Γερμανία και την Ευρώπη ; Πολλώ δε μάλλον όταν κατά το επόμενο εξάμηνο θα βλέπει την καγκελάριο να ασκεί την προεδρία της ΕΕ και να ηγείται του δύσκολου εγχειρήματος της συντεταγμένης εξόδου από την κρίση ;
Πρακτικά, από τις εξελίξεις στο Βερολίνο και την έκβαση της κούρσας για τη διαδοχή της Μέρκελ θα κριθούν πολλά. Κι αυτό διότι από τα πρόσωπα τα οποία έχουν ήδη δηλώσει ότι θα διεκδικήσουν το χρίσμα και την καγκελαρία το 2021, αντιλαμβάνεται κανείς ότι συγκρούονται πολιτικές με αρκετά διαφορετικές αποχρώσεις όσον αφορά τη στάση της χώρας απέναντι στους εταίρους της, απέναντι στο μέλλον της ΕΕ, ακόμη και ως προς το «πακέτο διάσωσης» που έχει πέσει στο τραπέζι, με βάση την πρόσφατη πρόταση της Κομισιόν.
Διαφωνίες υπάρχουν, αλλά...
Η αλήθεια δε είναι πως οι δύο υποψήφιοι που εμφανίζονται να προηγούνται στις δημοσκοπήσεις εκπροsωπούν την πιο σκληρή τάση εντός του ισχυρότερου πόλου της σημερινής κυβέρνησης. Τόσο ο Φρίντριχ Μερτς (αγαπημένο «παιδί» του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος έχασε την τελευταία εσωκομματική μάχη από την Άνεγκρετ Κραμπ-Κάρενμπαουερ), όσο και ο Μάρκους Ζέντερ (ηγέτης σήμερα της CSU και Πρωθυπουργός της Βαυαρίας), είναι υπέρμαχοι μιας πολιτικής γραμμής η οποία βρίσκεται σαφώς πιο κοντά σε εκείνη την οποία εκφράζουν οι Βόρειοι σύμμαχοι της Γερμανίας. Δηλαδή η Ολλανδία, η Αυστρία, η Δανία, η Σουηδία, αλλά και η Φινλανδία.
Από την άλλη μεριά ωστόσο, θα πρέπει να σημειώσουμε πως η πρόταση την οποία παρουσίασε η Μέρκελ μαζί με τον Εμανουέλ Μακρόν λίγα 24ωρα πριν η Κομισιόν δημοσιοποιήσει τη δική της - και η οποία κινείται ουσιαστικά στην ίδια κατεύθυνση- έγινε δεκτή σχεδόν ομόφωνα από την κοινοβουλευτική ομάδα της Ένωσης, καθώς και από το σύνολο της κυβέρνησης. Όσοι, μάλιστα, θυμούνται τις αντιδράσεις που είχαν υπάρξει στο παρελθόν όταν η Γερμανία κλήθηκε να βάλει πλάτη στην ΕΕ, ασφαλώς θα καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι η στάση αυτή είναι μεν ασυνήθιστη, όμως δεν θα αλλάξει εύκολα, όποιος και αν είναι ο διάδοχος της Μέρκελ.
Ο διάβολος ωστόσο κρύβεται στις λεπτομέρειες. Ουδείς μπορεί να αποκλείσει ότι εάν το ευρωπαικό «πακέτο» δεν οριστικοποιηθεί ως το τέλος του έτους –όπως είναι και ο στόχος– τότε τα πράγματα θα γίνουν αρκετά πιο δύσκολα για όσους έχουν στηρίξει πολλά σε αυτό για την ανάκαμψή τους.
