Του Γιώργου Παυλόπουλου
Σε ενεργειακή... αποικία της Ρωσίας μετατρέπεται με ταχείς ρυθμούς η Τουρκία. Η ενεργοποίηση του αγωγού φυσικού αερίου Turk Stream σε συνεργασία με την Gazprom (κάτι που αναμένεται να γίνει εντός του 2019), σε συνδυασμό με την κατασκευή του πρώτου πυρηνικού σταθμού στο Ακούγιου, την οποία έχει αναλάβει η επίσης ρωσική εταιρία Rosatom, σημαίνουν ότι πολύ σύντομα η Τουρκία θα καλύπτει σχεδόν το ήμισυ των ενεργειακών της αναγκών με τη βοήθεια της Ρωσίας -με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Οι δηλώσεις τις οποίες έκαναν χθες ο Ταγίπ Ερντογάν και ο Βλαντιμίρ Πούτιν, στην πανηγυρική τελετή που πραγματοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη με αφορμή την ολοκλήρωση της κατασκευής του τμήματος του Turkish Stream το οποίο διέρχεται από τον βυθό της Μαύρης Θάλασσας, μαρτυρούν άλλωστε ότι τα σχέδια των δύο προέδρων είναι μεγαλεπήβολα. Εφόσον δε προστεθούν στη στενή διμερή συνεργασία που έχουν αναπτύξει ήδη στο μέτωπο της Συρίας, στην αγορά του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400 από την Άγκυρα και στις διαρκώς αυξανόμενες διμερείς εμπορικές (και τουριστικές) συναλλαγές, τότε εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι στην περίπτωση Ρωσίας και Τουρκίας δεν έχουμε να κάνουμε με μια περιστασιακή ή επιμέρους σχέση. Αντιθέτως, βρισκόμαστε μπροστά σε ένα όψιμο... έρωτα, οι καρποί του οποίου ενδέχεται να αλλάξουν τα γεωπολιτικά δεδομένα και τις παραδοσιακές ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή.
Η αλήθεια, βεβαίως, είναι ότι ο Ερντογάν έχει ακόμη πιο μεγάλα σχέδια και φιλοδοξίες και γι'' αυτό φροντίζει να παίζει σε όλα τα ταμπλό και να μην αφήνει τίποτα να... πέφτει κάτω. Εκμεταλλευόμενος άριστα τη στρατηγική θέση της χώρας του, που την καθιστά αντικειμενικά ενεργειακό κόμβο ανάμεσα στην πλούσια σε κοιτάσματα κεντρική Ασία και την Ευρώπη, ο «σουλτάνος» απαιτεί να έχει ρόλο και λόγο παντού. Έτσι, αφενός, βλέπει να περνά από το έδαφος της χώρας του ο δυτικών συμφερόντων αγωγός ΤΑΝΑΡ, που θα μεταφέρει αζέρικο αέριο στις ευρωπαϊκές αγορές, διεκδικεί μερίδιο και από την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων που υπάρχουν στη νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Κι αυτό, με δύο τρόπους: Είτε ως διαμετακομιστικός σταθμός των ποσοτήτων που αντλούνται, με δεδομένο ότι η διαδρομή μέσω Τουρκίας είναι η πιο συμφέρουσα οικονομικά από κάθε άλλη (κάτι που αφορά κυρίως τις ποσότητες που αντλούνται σε Ισραήλ και Αίγυπτο) είτε με τη συνεκμετάλλευση των κοιτασμάτων που υπάρχουν στην κυπριακή ΑΟΖ, όπου προφανώς και θεωρεί ότι έχει ισότιμα δικαιώματα, μέσω της αποκαλούμενης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου».
Η αλήθεια, όμως, είναι ότι αυτή ακριβώς η στάση του και το γεγονός ότι συμπεριφέρεται... αχόρταγα, έχει θορυβήσει όχι μόνο τις γειτονικές χώρες, που αισθάνονται ότι απειλούνται, αλλά ακόμη και τους παραδοσιακοιύς του συμμάχους και κυρίως τις Ηνωμένες Πολιτείες. Διότι ναι μεν η Ουάσινγκτον δεν θέλει να αφήσει την Τουρκία να πέσει στην αγκαλιά του Κρεμλίνου, όμως είναι φανερό ότι επ'' ουδενί επιθυμεί να ισχυροποιηθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να λειτουργεί πλήρως αυτόνομα και ενίοτε ανταγωνιστικά προς τα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή.
Όπως είναι φανερό, με βάση τη μεγάλη εικόνα, πρόκειται για ένα περίπλοκο παζλ που εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους, ακόμη και για μια γενικευμένη σύρραξη.
AP Photo/Lefteris Pitarakis
