Του Γιάννη Κουτσομύτη
Με τακτική «καρότο και μαστίγιο» πήγε την Τετάρτη στην Κορσική ο Γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron, στην πρώτη του επίσκεψη στο γαλλικό νησί της Μεσογείου, το οποίο έχει σοβαρή αυτονομιστική ιστορία. Ο Macron έφερε μαζί του ένα αρκετά μεγάλο πακέτο «χαμηλής πολιτικής» και την προσφορά της αναφοράς του νησιού στο σύνταγμα της Γαλλίας, το οποίο προβλέπεται να αναθεωρηθεί τους επόμενους μήνες. Ήταν όμως απορριπτικός στο πάγιο αίτημα των Κορσικανών για αναγνώριση της κορσικανικής γλώσσας ως ισότιμης γλώσσας στο γαλλικό κράτος, όπως και στο αίτημα για αμνηστία στους καταδικασμένους για διάφορα εγκλήματα αυτονομιστές.
Η νέα τοπική κυβέρνηση έδειξε απογοητευμένη από τις προτάσεις του Macron, χαρακτηρίζοντάς τες «χαμένη ευκαιρία», αν και σε αυτές περιλαμβάνονται και φορολογικά κίνητρα, όπως επιστροφή μέρους του ΦΠΑ και επενδύσεις στις ψηφιακές τεχνολογίες και τον τουρισμό.
Οι δυνατότητες του Macron
Ο Γάλλος πρόεδρος έχει περιορισμένες δυνατότητες να παραχωρήσει αυξημένη αυτονομία στην Κορσική, καθώς η Γαλλία δεν έχει ομοσπονδιακή δομή, όπως έχουν π.χ. η Ισπανία και η Ιταλία, όπου οι αυτόνομες επαρχίες απολαμβάνουν σημαντικό βαθμό αυτονομίας. Οι Κορσικανοί, όμως, βλέπουν τις αποκεντρωμένες εξουσίες που απολαμβάνει το «αδερφό» νησί της Σαρδηνίας που ανήκει στην Ιταλία και ζητούν τις ίδιες και για το δικό τους νησί.
Το κορσικανικό πάντως ζήτημα έχει πολύ μικρή σχέση με την περίπτωση της Καταλονίας, το πραγματικά μεγάλο αυτονομιστικό ζήτημα στην Ευρώπη. Οι Καταλανοί απολαμβάνουν αυξημένη αυτονομία, η γλώσσα τους είναι επίσημη εδώ και χρόνια, και το αίτημα του 45%~50% των πολιτών είναι η ανεξαρτησία. Η πρόσφατη κρίση όμως με το αμφιλεγόμενο δημοψήφισμα και την επιβολή αναγκαστικών μέτρων από τη Μαδρίτη έδειξε και τα όρια του αποσχιστικού κινήματος. Παρότι τα αποσχιστικά κόμματα κέρδισαν οριακή πλειοψηφία στο καταλανικό κοινοβούλιο, η δαμόκλειος σπάθη του ισπανικού ανωτάτου δικαστηρίου, που απειλεί με δίωξη και φυλάκιση για ανταρσία όποιον Καταλανό πολιτικό αμφισβητήσει την ισπανική κυριαρχία, οδηγεί σταδιακά τους αποσχιστές στην αποδοχή της πραγματικότητας και τον συμβιβασμό.
Το ισπανικό σύνταγμα
Ο πραγματικός συμβιβασμός με την Ισπανία θα μπορέσει να έρθει τελικά μόνο μέσα από μια συνταγματική αναθεώρηση, η οποία θα προβλέπει μεγαλύτερη οικονομική αυτονομία για την πλούσια ισπανική επαρχία και μικρότερη μεταφορά πόρων που παράγονται στην Καταλονία προς τον εθνικό κορβανά. Αυτή τη στιγμή η Καταλονία παράγει περίπου 20% περισσότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ από τον μέσο όρο της Ισπανίας και πολλοί Καταλανοί πολίτες θεωρούν ότι η επαρχία τους δεν απολαμβάνει δίκαιο μέρισμα από αυτόν τον παραγόμενο πλούτο.
Τα αυτονομιστικά και τα αποσχιστικά ζητήματα στην Ευρώπη έχουν και πολιτισμικά αλλά και οικονομικά χαρακτηριστικά, τα οποία απαιτούν ζυγισμένες λύσεις που θα σέβονται τις τοπικές ιδιαιτερότητες, αλλά και τις οικονομικές πραγματικότητες που μεταβάλλονται δυναμικά στον 21ο αιώνα.
*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Φιλελεύθερος», αρ. φύλλου 56, την Παρασκευή 9 Φεβρουαρίου.
