Μια ευρύτερη κοινωνική προσπάθεια που θα βασίζεται στα φυσικά χαρίσματα και πλεονεκτήματα αλλά και τις νέες τεχνολογίες θα μπορούσε να οδηγήσει την Ισπανία σε μηδενικές εκπομπές άνθρακα ως το 2050.
Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει πρόσφατη ανάλυση της McKinsey με την οποία ακόμη επισημαίνεται ότι η Ισπανία θα μπορούσε να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στο πλαίσιο της προσπάθειας για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής στην Ευρώπη.
Οι πλούσιοι φυσικοί πόροι, οι ανεπτυγμένες υποδομές αλλά και οι τεχνικές δυνατότητες της χώρας δείχνουν ότι βρίσκεται στην ιδανική θέση για να ηγηθεί μιας «πράσινης» μετάβασης.
Η ανάλυση της McKinsey επισημαίνει ότι η ανάγκη για την Ισπανία να διπλασιάσει τις προσπάθειές της στην προσπάθεια των μηδενικών εκπομπών είναι επείγουσακαι επιτακτική.
Σε ένα σενάριο στο οποίο οι παγκόσμιες θερμοκρασίες φθάνουν τους 2°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, ορισμένες περιοχές της νότιας περιοχής της χώρας θα δουν περισσότερες από 45 ημέρες το χρόνο στις οποίες η ημερήσια μέγιστη θερμοκρασία θα υπερβαίνει τους 37°C.
Επιτακτική η ανάγκη επιτάχυνσης του net zero
Αρκετές περιοχές θα αντιμετωπίσουν την πιθανότητα ξηρασίας άνω των έξι μηνών κάθε χρόνο, οδηγώντας σε πιθανή μείωση κατά 25 τοις εκατό στη διαθεσιμότητα νερού σε κρίσιμες περιοχές. Επιπλέον, θα υπάρξουν καταστροφικές επιπτώσεις στις αποδόσεις σε τέσσερις κρίσιμες καλλιέργειες, όπως σταφύλια, ελιές, ντομάτες και σιτάρι- οι οποίες μαζί αποτελούν το 40% της ακαθάριστης αξίας γεωργικής παραγωγής της Ισπανίας. Ο τουριστικός τομέας θα επηρεαστεί επίσης σοβαρά, με τις καυτές θερμοκρασίες να αποτρέπουν τους τουρίστες από το να επισκεφθούν κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής περιόδου.
Ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ισπανία έχει δεσμευθεί να εκπληρώσει τους στόχους της κλιματικής ατζέντας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% έως το 2030, με απαιτητικά χρονοδιαγράμματα για μεμονωμένες βιομηχανίες.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και ο αντίκτυπος στις τιμές της ενέργειας ώθησαν την Ευρώπη να αναπροσαρμόσει αυτές τις προτάσεις, όπως ανακοινώθηκε στο σχέδιο REPowerEU.
Σύμφωνα με την ανάλυση της McKinsey, η ισπανική κανονιστική ατζέντα βασίζεται σε πολλές πρωτοβουλίες της Ισπανίας και της ΕΕ, για παράδειγμα μέσω του Ολοκληρωμένου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (INECP), που θέτει φιλόδοξο στόχο μείωσης των εκπομπών κατά 31% μεταξύ 2019 και 2030. Αυτό θα βοηθήσει την Ισπανία να πιάσει με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία μείωσε τις καθαρές εκπομπές της κατά περίπου 28%από το 1990, ενώ οι καθαρές εκπομπές της Ισπανίας αυξήθηκαν κατά 9 τοις εκατό την ίδια περίοδο.
Αν και οι εκπομπές της Ισπανίας μειώνονται τα τελευταία 15 χρόνια, από το 2013 ο ρυθμός μείωσης έχει μειωθεί σε περίπου 2 MtCO2e ετησίως. Αυτός ο ρυθμός πρέπει να είναι τέσσερις φορές ταχύτερος εάν η Ισπανία θέλει να επιτύχει τους στόχους της για απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές για το 2030 και πέντε φορές ταχύτερος στη συνέχεια για να φτάσει στο καθαρό μηδέν έως το 2050.
Σε αυτή τη βάση, εξετάζονται δύο σενάρια. Το πρώτο βασίζεται στις τρέχουσες πολιτικές, ενώ το δεύτερο θέτει μια ταχύτερη πράσινη μετάβαση. Το τελευταίο, το σενάριο net zero προτείνει μια φιλόδοξη οδό που επικεντρώνεται στην επιτάχυνση των προσπαθειών μείωσης της Ισπανίας. Θα σήμαινε μείωση των εκπομπών κατά 46 τοις εκατό έως το 2030 (από το 2019)—που ισοδυναμεί με μείωση περίπου 130 MtCO2e—και επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών έως το 2045 και καθαρών αρνητικών εκπομπών έως το 2050. Αυτό συγκρίνεται με μείωση κατά 253 τοις εκατό και κατά 303 τοις εκατό έως το 2050 .
Κόμβος καθαρής ενέργειας
Σύμφωνα με το τελευταίο σενάριο, αυτό του net zero η Ισπανία θα μετατραπεί σε περιφερειακό ηγέτη και κόμβο καθαρής ενέργειας. Ωστόσο, η επίτευξη αυτού του στόχου θα απαιτήσει σημαντικές επενδύσεις κεφαλαίου. Συγκεκριμένα, θα απαιτήσει κεφαλαιουχικές δαπάνες 2,5 τρισ. ευρώ για πράσινες τεχνολογίες και διαδικασίες έως το 2050. Αυτό ισοδυναμεί με 85 δισ. ευρώ ετησίως κατά μέσο όρο, ή περίπου το 6,2 τοις εκατό του ΑΕΠ της Ισπανίας. Οι βασικοί τομείς-στόχοι για δαπάνες θα είναι οι μεταφορές, η ηλεκτρική ενέργεια και τα κτίρια. Η επένδυση σε αυτό το σενάριο θα υποστηρίξει 1,1 εκατομμύρια θέσεις εργασίας ετησίως κατά μέσο όρο σε μια περίοδο 30 ετών.
Οι πιο ρηξικέλευθες καινοτομίες θα είναι σε τρεις τομείς: ηλεκτροδότηση, πράσινο υδρογόνο και βιοκαύσιμα. Η Ισπανία έχει μια ιστορία στην ηγετική θέση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Με περισσότερα από 28 GW, έχει τη δεύτερη μεγαλύτερη εγκατεστημένη ισχύ αιολικής παραγωγής στην Ευρώπη μετά τη Γερμανία. Σε συνδυασμό με τους ηλιακούς πόρους, μπορεί να παράγει ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με χαμηλότερο κόστος από άλλες ευρωπαϊκές οικονομίες και να συνεχίσει τον γρήγορο ρυθμό απαλλαγής από τον άνθρακα που έδειξε ο τομέας της ενέργειας τα τελευταία 15 χρόνια. Αυτό, με τη σειρά του, σημαίνει ότι θα μπορούσε να γίνει ένας από τους πιο ανταγωνιστικούς παραγωγούς πράσινου υδρογόνου, το οποίο απαιτείται για βαθιά απεξάρτηση από άνθρακα σε τομείς που είναι δύσκολο να ηλεκτριστούν ή να μετριαστούν.
Ορισμένοι τομείς είναι πιο δύσκολο να μειωθούν από άλλους, και ορισμένοι είναι πιο επείγοντες λόγω της υψηλής έντασης εκπομπών τους. Οι τομείς των μεταφορών και της βιομηχανίας της Ισπανίας αντιπροσωπεύουν συλλογικά περισσότερο από το 55 τοις εκατό των εκπομπών της χώρας και ως εκ τούτου αποτελούν βασικούς τομείς εστίασης για την επίτευξη των καθαρών μηδενικών εκπομπών.
Η ρύθμιση από μόνη της δεν θα είναι επαρκής για την προώθηση της ατζέντας αλλαγής στην Ισπανία. Αντίθετα, η ισπανική κοινωνία πρέπει να ενεργήσει συλλογικά. Και η επόμενη δεκαετία θα είναι κρίσιμη: περισσότερα από 700 δισεκατομμύρια ευρώ θα πρέπει να επενδυθούν σε πράσινες τεχνολογίες έως το 2030 για να επιταχυνθεί ο ρυθμός απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές σύμφωνα με το σενάριο net-zero.
Καταλήγοντας η McKinsey στην ανάλυση της παραθέτει εννέα βασικά στοιχεία για μια ομαλή και παραγωγική «πράσινη« μετάβαση.
Σε αυτά περιλαμβάνεται η τεχνολογικής καινοτομία, οι κλιμακωτές αλυσίδες εφοδιασμού και οι φυσικοί πόροι, έναρξη αποτελεσματικής κατανομής κεφαλαίων και δομών χρηματοδότησης, διαχείριση των μεταβολών της ζήτησης και των αυξήσεων του κόστους ανά μονάδα προϊόντος και αντιμετώπιση των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων. Για την επίτευξη προόδου θα απαιτηθούν μηχανισμοί ενεργοποίησης, συμπεριλαμβανομένων των προτύπων και των πρωτοκόλλων της αγοράς, της συνεργασίας μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και της υποστήριξης από τους καταναλωτές. Μέσω αυτών των συνδυασμένων προσπαθειών, η Ισπανία μπορεί να ξεπεράσει τα εμπόδια στην απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές, να μεταβεί γρηγορότερα από τους ομοτίμους της και να γίνει κορυφαίος παίκτης στην πράσινη μετάβαση της Ευρώπης.
