Στο Μεξικό όλοι μιλάνε για την “κρίση στην ελευθερία της έκφρασης” που περνάει η χώρα, ωστόσο πρόκειται για μια πολύ επιεική περιγραφή της κατάστασης.
Πριν από περίπου ένα μήνα, ο γνωστός μεξικάνος δημοσιογράφος Javier Valdez Cardenas, έγινε το τελευταίο θύμα των μεγάλων καρτέλ ναρκωτικών του Μεξικού. Αφότου τον έβγαλαν από το αμάξι του, τον πυροβόλησαν και τον σκότωσαν μέρα μεσημέρι στο Κουλιάκαν, σε μια πόλη της επαρχίας Σιναλόα. Ο Valdez ήταν το έκτο θύμα φέτος και η δολοφονία του πυροδότησε πληθώρα αντιδράσεων, αλλά παράλληλα ενίσχυσε το φόβο στο χώρο των ΜΜΕ.
Οι δημοσιογράφοι που έχουν στοχοποιηθεί έχουν ένα κοινό: καταγράφουν τη διαφθορά στον χώρο της πολιτικής και τη συνδέουν με τα καρτέλ ναρκωτικών του Μεξικού. Η δολοφονία του Valdez ήταν ένα ακόμα μήνυμα προς όσους αναζητούν την αλήθεια και προσπαθούν να αποκαλύψουν τις συνθήκες κάτω από τις οποίες διεξάγεται ο πόλεμος των ναρκωτικών.
Ο Valdez ήταν συνιδρυτής του Riodoce, της μόνης ανεξάρτητης εφημερίδας του Κουλιάκαν. Το Φεβρουάριο, ο Valdez δημοσίευσε μια συνέντευξη του Damaso Lopez, ο οποίος ήταν το πρώην δεξί χέρι του γνωστού εμπόρου ναρκωτικών “El Chapo” Guzman. Ο Lopez μάλλον σκόπευε να προχωρήσει στον έλεγχο του καρτέλ της Σιναλόα, σε μια μάχη με τον Guzman, πριν ο δεύτερος συλληφθεί από τις αστυνομικές αρχές. Όπως έχει αναφερθεί, οι γιοι του Guzman, επανειλημμένως ζήτησαν από τον δημοσιογράφο να μη δημοσιεύσει τη συνέντευξη.
Κάποιοι δημοσιογράφοι μάλιστα πιστεύουν πως οι τοπικές και ομοσπονδιακές αρχές της Σιναλόα σχετίζονται με τη δολοφονία του Valdez. Μέχρι σήμερα δεν έχουν γίνει συλλήψεις για την υπόθεση.
Η δημοσιογράφος Marcela Turati που γράφει για το εβδομαδιαίο περιοδικό Proceso και ήταν στενή φίλη του Valdez αναφέρει «νομίζαμε πως δεν μπορούσαν να αγγίξουν τον Javier». «Ήταν ένας από τους ελάχιστους διεθνώς αναγνωρισμένους δημοσιογράφους στη χώρα. Πώς να προστατευτούμε, αν μπορούν να σκοτώσουν κάποιον τόσο επιφανή χωρίς να τιμωρηθούν καθόλου;».
Da miedo lo que ocurre en #Mexico. Por eso es importante no olvidar a #JavierValdez. https://t.co/RcBgm9t7nY #NoAlSilencio #NoImpunity pic.twitter.com/XkarOyna3X
— IFEX ALC (@IFEXALC) June 6, 2017
Ο ρόλος των ΗΠΑ
Στο πλαίσιο μιας αποτυχημένης προσπάθειας από τις αρχές του Μεξικού να αντιμετωπίσουν τα καρτέλ, οι ΗΠΑ εδώ και χρόνια συνεισφέρουν δίνοντας χρήματα και όπλα στη γειτονική χώρα.
Έγγραφα του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ καταδεικνύουν πως η χρηματοδότηση και ο εξοπλισμός των στρατιωτικών και αστυνομικών δυνάμεων του Μεξικού συνεχίζεται και αυξάνεται παρότι οι ΗΠΑ γνωρίζουν τη διαφθορά που επικρατεί.
Το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων περνάει μέσα από εταιρείες ασφαλείας, οι οποίες προσφέρουν από ελικόπτερα και εξοπλισμό παρακολούθησης, μέχρι λογισμικά και δορυφορικά συστήματα. Πρόκειται για συμφωνίες δισεκατομμυρίων που απ'' ό,τι φαίνεται ακόμα δεν έχουν φέρει κάποιου είδους αποτελέσματα στη χώρα του Μεξικό.
Σκοτώνουν γιατί μπορούν
«Οι δολοφόνοι στη Σιναλόα σκοτώνουν επειδή μπορούν», καθώς «ξέρουν ότι κατά 96% δε θα τιμωρηθούν ποτέ», αναφέρει ο εκδότης της εφημερίδας Riodoce.
Φυσικά, όπως και στις περισσότερες ταινίες και σειρές, έτσι και στην πραγματικότητα, τα καρτέλ προσφέρουν την επιλογή στους δημοσιογράφους, καθώς μπορούν να διαλέξουν ανάμεσα στην «plata o plomo» ή αλλιώς ανάμεσα στα «χρήματα ή στις σφαίρες».
Δεν είναι τυχαίο ότι η Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (Committee to Protect Journalists) έχει χαρακτηρίσει το Μεξικό ως την πιο θανατηφόρα χώρα για τους δημοσιογράφους. Από το 1992 έως σήμερα έχουν δολοφονηθεί 95 δημοσιογράφοι, ενώ οι περισσότερες υποθέσεις δεν έχουν διαλευκανθεί.
Σε μια βράβευση της Επιτροπής στον Valdez, ο δημοσιογράφος είχε δηλώσει πως «στην περιοχή που εργάζομαι είναι επικίνδυνο να ζεις και το να είσαι δημοσιογράφος είναι σαν να περπατάς πάνω σε μια αόρατη γραμμή που έχουν χαράξει οι κακοί – δηλαδή οι έμποροι ναρκωτικών και η κυβέρνηση – και βρίσκεται πάνω σε ένα ναρκοπέδιο. Κάπως έτσι είναι να ζεις σ'' αυτήν τη χώρα».
Πηγή: The Intercept, Center for Public Integrity, Mexico News Daily
Επιμέλεια: Δανάη Μαραγκουδάκη
