Του Γιάννη Μαντζίκου
Κατά την ημέρα του Brexit, στους λευκούς βράχους του Καναλιού του Ντόβερ προβαλλόταν το μήνυμα «Το Ηνωμένο Βασίλειο αποχώρησε από την Ε.Ε.» ανάμεσα σε μία βρετανική και μία ευρωπαϊκή σημαία. Από εκεί μπορεί κανείς να δει τις ακτές του Βισάν, της Μπουλόν και της Δουνκέρκης, όπου τον Αύγουστο του 2018 περισσότερα από 30 μικρά γαλλικά πλοία εμπόδισαν ανοιχτά του Καναλιού πέντε μεγάλα αγγλικά αλιευτικά που αναζητούσαν χτένια, τα οποία είναι βασικός πόρος εσόδων των κατοίκων της περιοχής. Για τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο τα χτένια είναι το τρίτο σημαντικότερο αλίευμα. Το 2017, η Γαλλία διέθεσε 30. 977 τόνους χτένια - κάτι λιγότερο από το 6% των παγκόσμιων αλιευμάτων. Το Ηνωμένο Βασίλειο διέθεσε 45.038 τόνους (7,3%).
Οι «ναυμαχίες» στη Μάγχη είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο, καθώς τα τελευταία 15 χρόνια μαίνεται «πόλεμος» μεταξύ των ψαράδων των δύο χωρών, με δίχτυα να σχίζονται, ψαρόβαρκες να εμβολίζονται και ύβρεις να αλληλοεκτοξεύονται για τα «πολύτιμα» χτένια, αλλά και τα καβούρια και τους αστακούς. Ο φόβος για θερμό επεισόδιο στη Βόρεια Θάλασσα έχει ανεβάσει τα θέματα αλιείας πολύ ψηλά στην ατζέντα των διαπραγματεύσεων για την επόμενη μέρα μετά την αποχώρηση της Βρετανίας από την Ε.Ε. Μέχρι τα τέλη του 2020 ισχύουν μεταβατικές διατάξεις, ενώ οι δύο πλευρές καλούνται να διαπραγματευθούν μία συμφωνία για τις μελλοντικές σχέσεις τους.
Η Βρετανία κέρδισε 1 δισ. λίρες από το εμπόριο θαλασσινών και συναφών προϊόντων στην Ε.Ε. το 2019, περίπου τα δύο τρίτα των εξαγωγών θαλασσινών της χώρας, σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Επιτροπής Εμπορίου. Η Ε.Ε. επιδιώκει να κλείσει το κεφάλαιο της αλιείας μέχρι την 1η Ιουλίου, αλλά οι θέσεις των δύο πλευρών απέχουν πολύ. Από την πλευρά τους οι Βρετανοί δηλώνουν ότι θα «αποκαταστήσουν τον έλεγχο στη ζώνη αλιείας που τους ανήκει», εννοώντας ότι θα επιμείνουν σε μία Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) 200 ναυτικών μιλίων, που περιλαμβάνει τις περιοχές με τις μεγαλύτερες ποσότητες ψαριών στη Βόρεια Θάλασσα. Την ίδια ώρα, το Παρίσι τονίζει ότι αν η Βρετανία επιβάλει τους δικούς της κανόνες, τότε θα απαγορεύσει τις εισαγωγές αλιευμάτων από την εν λόγω χώρα (περίπου 20% των εξαγωγών).
Αλιείς υπέρ Brexit
Η βρετανική βιομηχανία της αλιείας στήριζε ανέκαθεν το Brexit, με παράκτιες κοινότητες στη Σκοτία και την Κορνουάλη με μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις στο Πίτερχεντ, το Αϊλι και το Χέιστινγκς να απαιτούν από το Ηνωμένο Βασίλειο να επανακτήσει τον έλεγχο των θαλασσών του. Χαρακτηριστική ήταν η καμπάνια «Fishing for Leave» η οποία αναφέρει ότι «Η Κοινή Αλιευτική Πολιτική αναγκάζει τους Βρετανούς αλιείς να πετούν τα μισά από τα ψάρια που πιάνουν», ενώ η Ελσμπεθ Μακντόναλντ, πρόεδρος της Scottish Fishermen Federation, υποστηρίζει ότι οι εμπορικές διαπραγματεύσεις πρέπει να διαχωριστούν από τις συνομιλίες για πρόσβαση στα βρετανικά χωρικά ύδατα και ελπίζει σε έναν νέο διακανονισμό μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών. Στη Γαλλία, ο δήμαρχος της Μπουλόν, Φρεντερίκ Κουβιγιέρ, επισήμανε ότι «το 60% της αλιευτικής δραστηριότητας» γίνεται σε βρετανικά ύδατα και προειδοποίησε ότι 400 επιχειρήσεις και 6.000 θέσεις εργασίας εξαρτώνται από το μπρα ντε φερ μεταξύ Ευρώπης και Ηνωμένου Βασιλείου.
Στο Λονδίνο, ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος προκρίνει το μοντέλο του Καναδά όσον αφορά τη μελλοντική εμπορική σχέση ανάμεσα στη χώρα του με την Ε.Ε., στον τομέα της αλιείας θα επιθυμούσε το νορβηγικό μοντέλο, δηλαδή ετήσιες διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες. Ήδη από την 1η του μήνα ο Τζόνσον επέβαλε προσωρινό περιορισμό στην αλιεία από πλευράς της Γαλλίας σε ύδατα το καθεστώς τον οποίων δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμα με διμερή συμφωνία. Ο περιορισμός αφορά τη θαλάσσια περιοχή κοντά στο Γκουέρνσεϊ, ένα από τα «νησιά του Καναλιού» ανοιχτά των ακτών της Νορμανδίας, που όμως ανήκουν στη Μεγάλη Βρετανία.
Από την πλευρά της Ε.Ε., ο πρόεδρος της ισχυρότερης ομάδας πίεσης, ο Γκέραρντ Βαν Μπάλφουρτ, επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Συμμαχίας Αλιείας, τάσσεται αναφανδόν κατά των ετήσιων διαπραγματεύσεων, ζητώντας εγγυημένη πρόσβαση στα βρετανικά χωρικά ύδατα. Οι Γερμανοί αλιείς απαιτούν να ενταχθεί η ρύθμιση για την αλιεία στη μελλοντική συμφωνία για τις εμπορικές σχέσεις και να ξεκαθαριστεί ότι η Βρετανία δεν θα έχει πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά, παρά μόνο αν οι μηχανότρατες από την Ευρώπη εξακολουθούν να έχουν πρόσβαση σε βρετανικά χωρικά ύδατα.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Φιλελεύθερο που κυκλοφόρησε στις 8-9 Φεβρουαρίου.
