Όλα δείχνουν τις τελευταίες ημέρες ότι η λεγόμενη «μάχη του Μπαχμούτ», η οποία μαίνεται εδώ και… οκτώ μήνες βρίσκεται πλέον στο τέλος της με την επικείμενη κατάληψη της από τους Ρώσους. Κάτι που είχε όμως προδιαγραφεί μετά την πτώση του γειτονικού Σολεντάρ στα μέσα Ιανουαρίου.
Η περιοχή του Μπαχμούτ ή Αρτεμόβσκ, όπως ήταν το όνομα της πόλης μέχρι το 2016 ήταν ένα αιματηρό πεδίο αντιπαράθεσης και το καλοκαίρι του 2014, όταν απωθήθηκαν μετά από σκληρές μάχες από τις Ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις οι αυτονομιστές του Ντονιέτσκ θυμίζοντας ότι αυτός ο πόλεμος ουσιαστικά άρχισε την χρονιά εκείνη με τις ρωσικές υβριδικές επιχειρήσεις που αποσκοπούσαν στην απόσχιση του στη μεγάλη πλειοψηφία ρωσώφωνων περιφερειών Ντονέτσκ και Λουχάνσκ από την Ουκρανία.
Η κατάληψη της πόλης η οποία από μόνη όπως και κάθε αστική περιοχή είναι αμυντική τοποθεσία, είναι επικείμενη όχι γιατί βασιζόμαστε στα όσα είπε κατά τη θεατρική εμφάνιση του στις κάμερες ο Αρχηγός των δυνάμεων της Ομάδας Wagner του Σέφ του Πούτιν που έγινε και… Στρατηγός, Γεβγκένι Πριγκόζιν. Αλλά από το γεγονός της καταστροφής από τους Ουκρανούς των γεφυρών και οδών που χρησιμοποιούνταν για την υποστήριξη των επιχειρήσεων τους στην περιοχή παράλληλα με την εμφανή εκκένωση αποθεμάτων.
Ενδείξεις προετοιμασίας απαγκίστρωσης τους προς την επόμενη προς τα δυτικά γραμμή άμυνας. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τη μετακίνηση ουκρανικών δυνάμεων από το Χάρκοβο και κατάληψη θέσεων στην κωμόπολη Τσασόβ Γιάρ που βρίσκεται δυτικά του Μπαχμούτ προκειμένου να καλυφθεί η απαγκίστρωση των μονάδων του Ουκρανικού Στρατού. Ο ίδιος ο πρόεδρος Ζελένσκι αλλά και άλλοι αξιωματούχοι στο Κίεβο έχουν παραδεχθεί την δύσκολη κατάσταση εκεί έστω και «στρογγυλεύοντας».
Η επιμονή με τεράστιο κόστος σε απώλειες και μέσα και των δύο πλευρών ιδιαίτερα μετά τον Οκτώβριο όπως έχει επισημανθεί και σε σχετικό άρθρο μας εδώ στο Liberal πριν από τρείς μήνες, οφειλόταν πρωτίστως σε πολιτικούς λόγους και δευτερευόντως σε στρατιωτικούς καθόσον μία νίκη θα είχε κέρδη σε τακτικό μόνον επίπεδο και όχι σε στρατηγικό.
Ο Πούτιν επιζητεί διακαώς την κατάληψη της ερειπωμένης πλέον πόλης του Μπαχμούτ που πριν από τον πόλεμο είχε περίπου 75 χιλιάδες κατοίκους στο μεγαλύτερο ποσοστό ρωσόφωνους για να διακηρύξει μετά από πολύ καιρό επιτέλους μία νίκη ιδιαίτερα απέναντι στο «σιλοβίκι», την ομάδα δηλαδή των ισχυρών που κυβερνάει δίπλα του και προέρχεται από τις υπηρεσίες πληροφοριών και ασφαλείας.
Δίπλα του ο κατά τον αυτοπροσδιορισμό του «Στρατηγός» Πριγκόζιν επιδιώκει να «ανεβάσει τις μετοχές τους» στο Κρεμλίνο. Από την μεριά του ο Ζελένσκι ήθελε να εμποδίσει μία τέτοια ρώσικη νίκη που ταυτόχρονα θα εμφανιστεί ως ουκρανική ήττα, διότι θα πληττόταν το ηθικό των Ουκρανών και θα δημιουργούσε προβληματισμό στην υποστηρίζουσα Δύση για το τι θα μπορούσε να ακολουθήσει και αν τελικά οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν την δυνατότητα συνέχισης αποτελεσματικής άμυνας.
Το κόστος όμως σε ανθρώπινες απώλειες και για τους δύο εμπολέμους ιδιαίτερα το τελευταίο τρίμηνο ήταν τεράστιες. Οι ανθρώπινες απώλειες όμως για την Ουκρανία έχουν πολύ μεγαλύτερη σημασία απ’ ότι για την Ρωσία διότι υπάρχει πλέον πρόβλημα αναπληρώσεων αυτών καθόσον οι διαδοχικές επιστρατεύσεις που κάνει το Κίεβο δεν αποδίδουν, η ροή των «εθελοντών» από Γεωργία, Πολωνία και κάποιες δυτικές χλωρές έχει μειωθεί σημαντικά. Αντιθέτως η Ρωσία είναι σε θέση μετά την δική της επιστράτευση να καλύπτει τα κενά σε προσωπικό. Και δεν διστάζουμε να επισημάνουμε ότι αν το Κίεβο είχε διατάξει την Ουκρανική Διοίκηση να αποσύρει τις δυνάμεις από το Μπαχμούτ αρκετά νωρίτερα θα είχε διασώσει πάρα πολύ μεγάλο εμπειροπόλεμο προσωπικό προκειμένου να χρησιμοποιηθεί επωφελέστερα σε άλλη περιοχή του μετώπου.
Και έρχεται το εύλογο ερώτημα και μετά τι; Θα μπορούσε αυτή η νίκη σε τακτικό επίπεδο να αποτελέσει εφαλτήριο και άλλων ρωσικών επιτυχιών που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ένα θετικό για την Μόσχα στρατηγικό αποτέλεσμα με σημαντική επέκταση κατοχής σημαντικών ουκρανικών εδαφών που θα επηρεάσει την περαιτέρω πορεία του πολέμου; Η εκτίμηση μας είναι ότι βραχυπρόθεσμα και με την προϋπόθεση ότι έχει καταληφθεί από ικανές ουκρανικές δυνάμεις και είναι πλήρως οργανωμένη η επόμενη προς τα δυτικά στην γραμμή άμυνας Σλαβιάνσκ - Κραματόρσκ δεν θα επηρεαστεί η ροή του πολέμου ο οποίος να επισημάνουμε ότι παρουσιάζει στατικότητα. Έστω και με βραδύ ρυθμό οι Ρώσοι ίσως τώρα αντί της παραστρατιωτικής Wagner, με τακτικές δυνάμεις θα συνεχίσουν προς Δυσμάς για να διατηρήσουν σε αυτό τον τομέα του μετώπου των 1000 περίπου χιλιομέτρων την πίεση προς τις ουκρανικές δυνάμεις και την διαρκή φθορά τους με παρατεταμένη εμπλοκή.
Από όλες τις πληροφορίες που διαρκώς αξιολογούμε η επιχείρηση απαγκίστρωσης των ουκρανικών δυνάμεων είναι σε εξέλιξη από την προηγούμενη Παρασκευή. Βέβαια μέχρι και χθες το πρωί σύμφωνα με το Ινστιτούτο Σπουδών Πολέμου (ISW) οι Ουκρανοί βρίσκονταν ακόμα στο κέντρο της πόλης. Η απαγκίστρωση και η σύμπτυξη των Ουκρανικών Δυνάμεων επιβάλλεται από την τακτική κατάσταση και οπωσδήποτε δεν προαναγγέλλει… καταστροφή, όπως κάποιοι κύκλοι έχουν πρώιμα παρουσιάσει, έστω και αν παρουσιαστεί από το Κρεμλίνο κάπως έτσι. Βέβαια προτιμάται αυτή να ολοκληρωθεί χωρίς την πίεση του εχθρού όπως έγινε αυτή των Ρώσων από την Χερσώνα. Πρόκειται για άκρως ευαίσθητη επιχείρηση με την ρωσική πίεση, και απαιτείται εξαιρετικός σχεδιασμός και ακόμα πιο εξαιρετική εκτέλεση προκειμένου να προλάβουν τα ουκρανικά τμήματα να απεμπλακούν χωρίς ιδιαίτερες απώλειες.
Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν και πότε θα διενεργηθεί η μεγάλη ρωσική επίθεση που πολλοί αναλυτές στην Δύση αλλά και στο Κίεβο αναμένουν. Όπως δεν γνωρίζουμε αν τελικά οι Ρώσοι έχουν μάθει από τα τραγικά λάθη τους ιδιαίτερα στο πρώτο εξάμηνο του πολέμου σε στρατηγικό και επιχειρησιακό-τακτικό επίπεδο οπότε δεν μπορούμε να προδιαγράψουμε πως θα ενεργήσουν γιατί είναι βέβαιο ότι με «στρατηγική υπομονή θα ενεργήσουν για να έχουν στρατηγικό αποτέλεσμα πριν από το καλοκαίρι. Εκμεταλλευόμενοι τα κενά και τις ελλείψεις των Ουκρανών σε μέσα και προσωπικό και πριν ενισχυθούν με νέα οπλικά συστήματα, με άρματα μάχης και με τεθωρακισμένα οχήματα μάχης. Αντί όμως μία μεγάλης σαρωτικής ρωσικής επίθεσης που κάποιοι προεξοφλούν μπορούμε να έχουμε και μία σειρά επιθέσεων σε τακτικό επίπεδο βορειοδυτικά προς Σιβέρσκιντονιέτσκ και από εκεί προς Κουπιάνσκ που θα επιτρέψει στο Κρεμλίνο να διακηρύξει νίκη και «απελευθέρωση» του Ντονμπάς.
Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι η «μάχη του Μαχμούτ» διεξήχθη με πολύ μεγάλο κόστος σε απώλειες προσωπικού ένθεν κακείθεν, πρωτίστως για πολιτικούς και όχι για καθαρά στρατιωτικούς λόγους. Η κατάληψη της πόλης αν και θα παρουσιαστεί ως μεγάλη νίκη από πλευράς Ρώσων δεν είναι παρά μία νίκη σε τακτικό επίπεδο και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες αν η εκμετάλλευση αυτής της τακτικής επιτυχίας μέσο-μακροπρόθεσμα θα επιφέρει και στρατηγικό αποτέλεσμα. Για μία ακόμα φορά η Μόσχα έδειξε ότι μπροστά σε μία προσδοκώμενη ακόμα και τακτική νίκη δεν υπολογίζει τις σημαντικές απώλειες. Πολύ περισσότερο όταν πρόκειται να επιτευχθεί στρατηγικός στόχος που είναι η επίτευξη αποφασιστικής νίκης και η επιβολή της θέλησης της στο Κίεβο.
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Γεωστρατηγικός Αναλυτής και Εκτελεστικός Διευθυντής στο «Παρατηρητήριο Ευρωμεσογειακής Ασφάλειας και Συνεργασίας»
