Το από μακρού χρόνου, επίμονο αίτημα χρησιμοποιήσεως αμερικανικών όπλων βαθέως πλήγματος από την Ουκρανία, εναντίον της Ρωσίας, τελικά εγκρίθηκε.
Ο πρόεδρος Μπάιντεν ξεπερνώντας πολύμηνους δισταγμούς και αμφιταλαντεύσεις, δύο μήνες πριν παραδώσει τα ηνία των ΗΠΑ στον νεοεκλεγέντα πρόεδρο Τράμπ, αποφάσισε να επιτρέψει τη χρησιμοποίηση τέτοιων όπλων. Ο ουκρανικός στρατός αξιοποιώντας αυτή τη δυνατότητα, χρησιμοποίησε έξι αμερικανικούς πυραύλους ATACMS (Army Tactical Missile) προκειμένου να προσβάλει στόχο, στην περιοχή του Μπριάνσκ εντός του ρωσικού εδάφους.
Ο πύραυλος ATACMS είναι βαλλιστικός πύραυλος, του οποίου η σχεδίαση άρχισε στον Ψυχρό Πόλεμο και την πρώτη του εμφάνιση στο πεδίο της μάχης την έκανε στον πόλεμο του Κόλπου (1991). Έκτοτε έχουν παραχθεί διάφορες εκδόσεις με βεληνεκές μέχρι τα 300 χιλιόμετρα και ποικίλα φορτία (βομβίδια, υποπυρομαχικά τερματικής κατευθύνσεως, εκρηκτική κεφαλή κλπ). Οι ΗΠΑ δεν έχουν αποσαφηνίσει τον τύπο του πυραύλου, τον οποίο έχουν παραχωρήσει στην Ουκρανία. Επίσης, το κόστος είναι υψηλότατο, ανερχόμενο περίπου στα 1,5 εκατομμύρια δολάρια έκαστος.
Βεβαίως, το βαθύ πλήγμα δεν επιτυγχάνεται μόνο με αυτούς τους πυραύλους. Μετά την έγκριση των ΗΠΑ περιμένουν στη σειρά να χρησιμοποιηθούν και οι γαλλο-βρετανικοί πύραυλοι, αέρος – επιφανείας Storm Shadow. Τρέχουσες πληροφορίες φέρουν ότι αξιοποιήθηκαν και αυτοί για πρώτη φορά, για προσβολή στόχων στο ρωσικό έδαφος. Επίσης, ασκούνται πιέσεις και στη Γερμανία να αποδεσμεύσει τους πυραύλους αέρος – επιφανείας Taurus.
Το πρώτο ερώτημα είναι, γιατί υπήρχε αυτή η διστακτικότητα των ΗΠΑ. Η απάντηση σίγουρα δεν είναι απλή. Πρώτον, ο περιορισμένος αριθμός πυραύλων που μπορούσαν να αποδεσμευθούν δεν ήταν ικανός να αλλάξει δραματικά την κατάσταση. Δεύτερον, η προσβολή ακριβείας στόχων στο βάθος του ρωσικού εδάφους απαιτεί τη χρησιμοποίηση αμερικανικών συστημάτων προσδιορισμού και προσανατολισμού (π.χ. GPS) και ως εκ τούτου εμπλέκει αμέσως τις ΗΠΑ στη σύγκρουση. Τρίτον, υπήρχε δυνατότητα με άλλα οπλικά συστήματα που διαθέτει η Ουκρανία και συνέδραμαν και οι ΗΠΑ στην παραγωγή τους π.χ. drones, να επιτευχθούν εξίσου σημαντικά αποτελέσματα και σε βεληνεκές μεγαλύτερα των πυραύλων ATACMS. Τέταρτον, ήταν μια άμεση πρόκληση για τη Ρωσία, η οποία θα έπρεπε να ενεργήσει αναλόγως και ενδεχομένως αμερικανικές υποδομές και εγκαταστάσεις στο ουκρανικό έδαφος να καταστούν στόχοι.
Η Ρωσία αντέδρασε σε αυτή την απόφαση των ΗΠΑ, πρώτον με μια υψηλού προφίλ και συμβολισμού ενεργεία, την κύρωση του νέου πυρηνικού της δόγματος και δεύτερον θεωρώντας ότι συνιστά κλιμάκωση και διεύρυνση του πολέμου και θα απαντήσει αναλόγως. Ήδη κυκλοφορούν φήμες για επικείμενη ρωσική προσβολή εναντίον της αμερικανικής πρεσβείας αλλά και άλλων πρεσβειών δυτικών χωρών στο Κίεβο. Βεβαίως, η πλέον επικίνδυνη κλιμάκωση θα μπορούσε να είναι η προσβολή υποδομών του ΝΑΤΟ, οι οποίες έχουν αναπτυχθεί στο έδαφος χωρών του πρώην Συμφώνου της Βαρσοβίας, οι οποίες στην πράξη αποτελούν τη βάση υποστηρίξεως της επιχειρήσεων της Ουκρανίας. Φυσικά, αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την ενεργοποίηση του άρθρου 5 στο ΝΑΤΟ (συλλογική άμυνα) και την κλιμάκωση του πολέμου σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ένα δεύτερο ερώτημα που φυσιολογικά αναδύεται είναι, γιατί ελήφθη τώρα η απόφαση από τον πρόεδρο Μπάιντεν. Με μια γεωστρατηγική προσέγγιση, η Ρωσία με την εμπλοκή των βορειοκορεατών στο Ουκρανικό μέτωπο, ακόμη και μόνο εντός του ρωσικού εδάφους (περιοχή του Κούρσκ), φέρνει την Άπω Ανατολή στις ευρωπαϊκές υποθέσεις και ενοποιεί στην πράξη το πεδίο του Ειρηνικού, που περιλαμβάνει και την Κίνα, με αυτό της Ευρώπης, δίνοντας στον πόλεμο πιο παγκόσμιο χαρακτήρα. Ένας δεύτερος λόγος είναι η ενίσχυση της υποστηρίξεως της Ουκρανίας, προς της αναλήψεως της προεδρίας από τον Τράμπ, ο οποίος έχει δηλώσει ότι θα τερματίσει τον πόλεμο, πολύ σύντομα, ώστε να καταστεί δύσκολη η απόσυρσή αυτής. Ένας άλλος λόγος είναι η ενίσχυση της Ουκρανίας, ώστε να επιβραδύνει όσο είναι δυνατόν τον ρυθμό προχωρήσεως των Ρώσων και να διατηρήσει υπό τον έλεγχό της όσο περισσότερο ρωσικό έδαφος μπορεί, στην περιοχή του Κούρσκ, ως διαπραγματευτικό χαρτί.
Τέλος, υπάρχει και μια ενδοαμερικανική διάσταση. Ο πρόεδρος Μπάιντεν απέσυρε τις αμερικανικές δυνάμεις από το Αφγανιστάν σύμφωνα με τους όρους και τις συνθήκες που διαμόρφωσε ο Τράμπ, πριν από την αποχώρησή του από την προεδρία. Όμως Ρεπουμπλικάνοι κατηγορούν τους Δημοκρατικούς ως υπευθύνους, για την τραγική και δραματική απόσυρση των αμερικανικών και λοιπών συμμαχικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν το καλοκαίρι του 2021. Ενδεχομένως, οι Δημοκρατικοί σχεδιάζουν να πληρώσουν τους Ρεπουμπλικάνους με το ίδιο νόμισμα.
Το σημαντικότερο όμως ερώτημα είναι, αν το βαθύ πλήγμα μπορεί να αλλάξει τη δυναμική του πολέμου και της καταστάσεως που έχει διαμορφωθεί στο έδαφος. Η απάντηση είναι απερίφραστα αρνητική. Οι προσβολές μακρού βεληνεκούς είναι μια προσφιλής μέθοδος εξουδετερώσεως στόχων, ειδικά στον δυτικό κόσμο, η οποία όμως μέχρι τώρα δεν έχει αποδώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα όπου και αν χρησιμοποιήθηκε. Τα συμβατικά πυρά από μόνα τους δεν μπορούν να διαμορφώσουν καταστάσεις, αν δεν συνδυασθούν και με άλλες ενέργειες στο έδαφος. Το βαθύ πλήγμα είναι ένα μόνο στοιχείο της βαθειάς μάχης, την οποία γνωρίζουν πολύ καλά οι πρώτοι διδάξαντες, οι Ρώσοι και στην οποία βάσισαν το αρχικό σχέδιο επιχειρήσεων τους εναντίον της Ουκρανίας, το οποίο όμως απέτυχε λόγω ανεπάρκειας δυνάμεων.
Με βάση τα ανωτέρω, η έγκριση του βαθέως πλήγματος από τις ΗΠΑ, είναι κατά βάση ψυχολογική και ελάχιστα επιχειρησιακή, είναι απλώς ένας τακτικισμός, με τον οποίο η Δύση προσπαθεί να σώσει τα προσχήματα, ενώπιον της απουσίας ουσιαστικής στρατηγικής, για την αντιμετώπιση του Ουκρανικού ζητήματος, της Ρωσίας όσο και το κυριότερο της δομής αλλά και της ισορροπίας του παγκόσμιου συστήματος. Δυστυχώς, ο Δυτικός κόσμος βρίσκεται σε αμηχανία.
*Ο Κωνσταντίνος Γκίνης είναι Στρατηγός ε.α. – Επίτιμος Α/ΓΕΣ
