Παίζει καθυστερήσεις και θέτει όρους ο Πούτιν, η «μπάλα» στον Τραμπ
AP Photo/Alexander Zemlianichenko
AP Photo/Alexander Zemlianichenko
Εκεχειρία στην Ουκρανία

Παίζει καθυστερήσεις και θέτει όρους ο Πούτιν, η «μπάλα» στον Τραμπ

Είτε αποδέχεται μια άμεση εκεχειρία που δεν θέλει αυτή τη στιγμή, είτε καταλήγει με μία Ουκρανία που έχει πλήρη αμερικανική υποστήριξη. Συνεπώς, ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν λέει ούτε «ναι», ούτε και «όχι», στην αμερικανική πρόταση, επιδιώκοντας αφενός να αγοράσει χρόνο για να συνεχίσει τις επιχειρήσεις επί ουκρανικού εδάφους και να ανακτήσει πλήρως τη ρωσική επαρχία Κουρσκ και αφετέρου να διαπραγματευτεί διμερώς με τις ΗΠΑ τους δικούς του όρους για μία μακροπρόθεσμη συμφωνία.

Αποφεύγει μία ξεκάθαρη απόρριψη της πρότασης Τραμπ ο Ρώσος πρόεδρος φροντίζοντας εντέχνως να τον ευχαριστήσει και να εκφράσει την εκτίμησή του για την παρέμβασή του προς τερματισμό του πολέμου, όμως επιχειρεί να βγάλει από το «άμεση» από την «εξίσωση» της εκεχειρίας θέτοντας σειρά «επιφυλάξεων», ιδίως σε ζητήματα εποπτείας και εφαρμογής της κατάπαυσης του πυρός, και προτάσσοντας βαρείς όρους που κρύβονται πίσω από τη γνωστή φράση «να αντιμετωπιστούν οι ρίζες της σύγκρουσης».

Σειρά μαξιμαλιστικών αιτημάτων αναμένουν οι αναλυτές ότι θα θέσουν οι Ρώσοι πριν συμφωνήσουν σε όποια εκεχειρία, γεγονός που πιθανώς θα παρατείνει και τις διαπραγματεύσεις για μία διακοπή των εχθροπραξιών που ο Ντόναλντ Τραμπ επιμένει ότι πρέπει να γίνει «τώρα».

Αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας, τερματισμός της δυτικής στρατιωτικής βοήθειας, δέσμευση ουδετερότητας του Κιέβου στο «διηνεκές». Στο προσκήνιο θα μπορούσαν να επανέλθουν αν όχι ακριβώς οι απαιτήσεις «σοβετικών» προδιαγραφών του 2021, με απομάκρυνση ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων και οπλικών συστημάτων από τις χώρες που εντάχθηκαν στη Συμμαχία μετά το 1997 -στις οποίες περιλαμβάνονται η Πολωνία, οι πρώην σοβιετικές δημοκρατίες Εσθονίας, Λιθουανίας και Λετονίας και βαλκανικά κράτη- αλλά δέσμευση ότι θα διακοπεί η ανάπτυξη όπλων στις χώρες αυτές.

Ο Πούτιν ήθελε να διαπραγματευτεί απευθείας και μόνο με τις ΗΠΑ, και όχι το ΝΑΤΟ, για τις νομικά δεσμευτικές εγγυήσεις που απαιτούσε εκ μέρους της Συμμαχίας τους μήνες πριν την εισβολή στο ουκρανικό έδαφος, όπως και τους τωρινούς όρους θέλει να τους διαπραγματευτεί με τον Ντόναλντ Τραμπ «δείχνοντας» σε μεταξύ τους συνομιλία. «Ίσως εγώ και ο Τραμπ θα πρέπει να έχουμε τηλεφωνική επικοινωνία. Υπάρχουν θέματα που πρέπει να συζητήσουμε» ανέφερε o Πούτιν, με τον Τραμπ να δηλώνει αργότερα πως «θα ήθελε πολύ να τον συναντήσει» ενώ χαρακτήριζε τις δηλώσεις Πούτιν «υποσχόμενες αλλά ατελείς».

«Θα δούμε εάν η Ρωσία συμφωνεί, και αν όχι, θα είναι μια πολύ απογοητευτική στιγμή. Θα ήθελα να δω μια κατάπαυση του πυρός από τη Ρωσία. Ελπίζουμε ότι η Ρωσία θα κάνει το σωστό», δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος μιλώντας στους δημοσιογράφους από το Οβάλ Γραφείο, όπου υποδέχθηκε τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, ο οποίος βρέθηκε σε «αποστολή» διασφάλισης της μακροπρόθεσμης δέσμευσης της Αμερικής τόσο για την ευρωπαϊκή ασφάλεια όσο και για το ίδιο το ΝΑΤΟ.

Στάση αναμονής τηρεί ο Αμερικανός πρόεδρος καθώς μένει να διαφανεί πώς θα κινηθούν οι συνομιλίες του ειδικού απεσταλμένου Στιβ Γουίτκοφ που μετέβη ξανά στη Μόσχα για να μεταφέρει την αμερικανική πρόταση. Αν δεν υπάρξει συνεννόηση ο Ντόναλντ Τραμπ -που δηλώνει δημοσίως ότι έχει συζητηθεί και το εδαφικό με το Κίεβο και ποιες παραχωρήσεις θα γίνουν- θα πρέπει να εξετάσει πλέον τις επιλογές του έναντι της Μόσχας. Ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δηλώνει από πλευράς του ότι εναπόκειται τώρα στις ΗΠΑ να πιέσουν τη Ρωσία. Στις 7 Μαρτίου, ο Τραμπ είχε απειλήσει να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία, αλλά δεν είναι σαφές πώς θα προχωρήσουν οι εξελίξεις και εάν πιέσεις, και τι είδους, θα μπορούσαν να επιστρέψουν στο ίδιο το Κίεβο.

«Αυτή καθαυτή η ιδέα είναι σωστή, σαφώς την υποστηρίζουμε» είπε χθες ο Ρώσος πρόεδρος μιλώντας πλά-πλάι με τον σύμμαχο Αλεξάντερ Λουκασένκο. Συμφωνεί επί της αρχής λέει ο Πούτιν, αλλά αμφισβητεί γιατί χρειάζονται 30 ημέρες εκεχειρίας -«για επιστράτευση ή ανεφοδιασμό της Ουκρανίας με όπλα;»- και θέτει θέμα εποπτείας της εφαρμογής της δεδομένου ότι η γραμμή του μετώπου εκτείνεται σε 2.000 χιλιόμετρα. Αναφέρει ότι η Ουκρανία δεν πρέπει ούτε να επανεξοπλιστεί ούτε να ανασυνταχθεί και η δυτική στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο πρέπει να σταματήσει.

Με τα κέρδη στο πεδίο της μάχης να την ευνοούν, η Μόσχα «βλέπει» μικρό κίνητρο να παγώσει τις επιχειρήσεις χωρίς να κερδίσει σημαντικές παραχωρήσεις και ο Πούτιν είχε επανειλημμένα απορρίψει το ενδεχόμενο προσωρινής κατάπαυσης του πυρός, λέγοντας ότι επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση των «βαθύτερων αιτιών» της σύγκρουσης. Ο Ρώσος πρόεδρος είδε με ικανοποίηση την ιλιγγιώδη μεταστροφή της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής με την ανάληψη των ηνίων από τον Τραμπ, όμως η συμφωνία Ουάσινγκτον-Κιέβου που «κλείδωσε» στην Τζέντα ήλθε να περιπλέξει τα πράγματα για τον ίδιον.

Καθοριστικός ήταν ο ρόλος του υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο. Η φράση «η μπάλα είναι τώρα στο γήπεδο της Ρωσίας» έδειξε μία άλλη εικόνα της Αμερικής, η οποία μέσα σε λίγες εβδομάδες από πρωταρχικός σύμμαχος του Κιέβου εμφανίστηκε ως ντε φάκτο σύμμαχος του Πούτιν, παραδίδοντας διαπραγματευτικά «χαρτιά» πριν ακόμη η διαπραγμάτευση αρχίσει. Σε αυτό το πλαίσιο αποπειράθηκε χθες τη διπλωματική ντρίπλα ο Πούτιν και μένει να διαφανεί η συνέχεια.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε χθες ότι η Ουκρανία επιδιώκει κατάπαυση του πυρός λόγω της κατάστασης στο πεδίο της μάχης, αναφέροντας ότι οι ρωσικές δυνάμεις «προελαύνουν σχεδόν παντού» και πλησιάζουν στον πλήρη έλεγχο της επαρχίας του Κουρσκ, όπου και μετέβη ο ίδιος την Τετάρτη φορώντας στολή παραλλαγής για πρώτη φορά όχι μόνο από την αρχή του πολέμου αλλά εδώ και πολλά χρόνια -και ήταν και το πρώτο «δείγμα» εκ μέρους Πούτιν για το πώς θα απαντούσε στην πρόταση.

Η Ρωσία κατέχει σήμερα σχεδόν το 20% της επικράτειας της Ουκρανίας, από το περίπου 7% που ήλεγχε μέσω της προσάρτησης της Κριμαίας πριν εξαπολύσει την πλήρους κλίμακας εισβολή το 2022. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW), σήμερα ρωσοκρατείται περίπου το 99% της επαρχίας του Λουχάνσκ, το 70% του Ντονέτσκ, καθώς και περίπου το 75% τόσο της Χερσώνας όσο και της Ζαπορίζιας. Μιλώντας από τον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ ανέφερε χθες ότι με το Κίεβο έχουν γίνει συζητήσεις για το εδαφικό «ποια κομμάτια γης θα κρατηθούν και ποια θα χαθούν», ενώ για το ΝΑΤΟ ανέφερε πως «όλοι γνωρίζουν την απάντηση γι’ αυτό».

Η Μόσχα αναμένεται να πιέσει για διεθνή αναγνώριση των παρανόμως προσαρτημένων εδαφών, ενώ πολύ μεγάλο ζήτημα αποτελεί η απόρριψη της ανάπτυξης διεθνούς δύναμης στην Ουκρανία. Η συνεχιζόμενη αντίσταση της Μόσχας σε ευρωπαϊκή ειρηνευτική δύναμη -που θεωρούνται από την Ουκρανία ως η μόνη βιώσιμη εναλλακτική λύση έναντι της ένταξης στο ΝΑΤΟ για την εγγύηση της ασφάλειάς της- αποτελεί τεράστιο εμπόδιο για μια ειρήνη αποδεκτή από το Κίεβο. 

Ο Κερτ Βόλκερ, ο οποίος διετέλεσε ειδικός αντιπρόσωπος στην Ουκρανία στην πρώτη προεδρία Τραμπ, είχε δηλώσει προ ημερών πως ο Πούτιν είναι αρκετά έξυπνος για να μην πει απλώς «όχι» στην πρόταση για εκεχειρία και θα επιχειρήσει να την «διαστρεβλώσει». Μετά τη χθεσινή ρωσική αντίδραση, επισήμανε πως η εφαρμόζεται τακτική κωλυσιεργίας για να συνεχιστούν οι επιχειρήσεις επί του πεδίου και τώρα «αυτό είναι σε μεγάλο βαθμό ένα θέμα μεταξύ του Τραμπ και του Πούτιν».