Υπό τη σκιά του καταιγισμού απειλών του Ντόναλντ Τραμπ για επιβολή εξοντωτικών δασμών, παραιτήσεων συμμάχων και εκκωφαντικής εσωκομματικής αμφισβήτησης, με την κοινή γνώμη απέναντι και τη δημοτικότητά του στο ναδίρ, γράφονται έπειτα από σχεδόν μία δεκαετία οι τίτλοι τέλους της εποχής του Τζάστιν Τριντό στον Καναδά.
Η κούρσα διαδοχής για την ηγεσία των κυβερνώντων Φιλελεύθερων «ανοίγει» με τον Τζάστιν Τριντό να παραμένει στα ηνία του κόμματος και της χώρας έως ότου αναδειχθεί ο αντικαταστάτης του, ο οποίος και θα δώσει τη μάχη των ομοσπονδιακών εκλογών έναντι των Συντηρητικών που, βάσει της τρέχουσας δημοσκοπικής εικόνας, οδεύουν προς σαρωτική επικράτηση.
Ο Τζάστιν Τριντό, ο μακροβιότερος πρωθυπουργός και ένας από τους νεότερους ηγέτες του Καναδά, πρωτότοκος γιος του πρώην πρωθυπουργού Πιερ Τριντό, «εφόρμησε» το 2015 στην πολιτική σκηνή της χώρας με προοδευτική ατζέντα για να «νεκραναστήσει» τους Φιλελεύθερους οδηγώντας τους σε κοινοβουλευτικά ύψη.
Ήταν μία ηλιόλουστη φθινοπωρινή ημέρα του 2015 όταν παρουσίαζε σε πανηγυρικό κλίμα το πρώτο του υπουργικό συμβούλιο -με τη φράση «γιατί είμαστε στο 2015» όσον αφορά την ίση εκπροσώπηση των φύλων να τον «απογειώνει» διεθνώς. Το μείγμα του στυλ και των πολιτικών του τον έκαναν εξώφυλλο στη Vogue, ενώ στις πρώτες συνεδριάσεις με τους ομολόγους του της G7 έφθανε σχεδόν με «αέρα» ροκ σταρ και όλοι συνωστίζονταν για μία selfie μαζί του.
Παγωμένος και συννεφιασμένος καιρός «έντυσε» αντίθετα τη χθεσινή αναγγελία μίας λίγο-πολύ προδιαγεγραμμένης παραίτησης, που ήλθε καθώς ο Καναδάς επιχειρεί να διαχειριστεί τις διαρκείς απειλές του Ντόναλντ Τραμπ ότι από την πρώτη κιόλας ημέρα ανάληψης των καθηκόντων του, την 20ή Ιανουαρίου, θα προχωρήσει στην επιβολή δασμών, ύψους έως και 25%, σε όλες τις εισαγωγές από τον Καναδά για να τον εξαναγκάσει να λάβει μέτρα για συνοριακά ζητήματα.
Επί πρώτης θητείας Τραμπ, ο Τριντό χαρακτήριζε τον εαυτό του ως το «αντίδοτο» στον Αμερικανό πρόεδρο και η μεταξύ τους σχέση υπήρξε ταραγμένη. Πριν την έλευση της δεύτερης θητείας Τραμπ, οι απειλές περί δασμών είχαν καταλυτική επίδραση στην ήδη τεταμένη ατμόσφαιρα που επικρατούσε στο υπουργικό συμβούλιο Τριντό, με τη «χαριστική βολή» να δίνει τελικά η ηχηρή παραίτηση της αντιπροέδρου της κυβέρνησης και υπουργού Οικονομικών Κρίστια Φρίλαντ -επί μακρόν στενή σύμμαχος του πρωθυπουργού και επίσης «κόκκινο πανί» για τον Τραμπ από την πρώτη θητεία του.
Η Κρίστια Φρίλαντ -η οποία και αναμένεται ευρέως να διεκδικήσει την ηγεσία των Φιλελεύθερων- κατηγόρησε ουσιαστικά τον Καναδό πρωθυπουργό ότι προωθεί επιπόλαιες πολιτικές που αφήνουν τη χώρα εκτεθειμένη στον Τραμπ. Καθώς οι δημοσκοπήσεις καταδείκνυαν ήδη πως το κυβερνών κόμμα θα υποστεί συντριβή στις επόμενες εκλογές (που πρέπει να διεξαχθούν έως το φθινόπωρο αλλά υπό τα νέα δεδομένα πιθανώς θα επισπευστούν), μετά την παραίτηση Φρίλαντ έλαβαν διαστάσεις χιονοστιβάδας οι εσωκομματικές φωνές που ζητούσαν την παραίτηση του Τζάστιν Τριντό.
Όλων αυτών προηγήθηκε η επίσκεψη στο Μαρ-α-Λάγκο της Φλόριντα για συνομιλίες με τον εκλεγμένο πρόεδρο των ΗΠΑ. Ο Τριντό ήταν ο πρώτος ξένος ηγέτης που επισκέφθηκε τον Ντόναλντ Τραμπ σε μία κίνηση που εν τέλει γύρισε μπούμπερανγκ στην εσωτερική σκηνή και ενέτεινε την εικόνα ενός αποδυναμωμένου πρωθυπουργού. Ο Τραμπ από πλευράς του συστηματικά επιτίθεται λεκτικά στον Τζάστιν Τριντό αποκαλώντας τον απαξιωτικά «κυβερνήτη» και αναφερόμενος στον Καναδά ως «51η πολιτεία» των ΗΠΑ. Ανάλογο ήταν το σχόλιό του και για την παραίτηση Τριντό, λέγοντας πως εάν ο Καναδάς ήταν η 51η πολιτεία των ΗΠΑ και οι φόροι θα μειώνονταν και δεν θα υπήρχαν δασμοί.
Το «άστρο» του Τζάστιν Τριντό είχε αρχίσει να δύει όμως πολύ καιρό πριν την κρίση που πυροδότησαν οι απειλές Τραμπ και πριν εμφανιστεί τελικά χθες μπροστά στις κάμερες στην Οττάβα για να απευθυνθεί στους Καναδούς και να τους πει πως «είναι η στιγμή για επανεκκίνηση» και η «στιγμή να πέσουν οι τόνοι».
Σειρά μικρών και μεγαλύτερων σκανδάλων και αποκαλύψεων (περιλαμβανομένων κατηγοριών για ρατσισμό), ο μετά πανδημίας πληθωρισμός (που εν τω μεταξύ υποχώρησε), η μειωμένη αγοραστική δύναμη των Καναδών, υψηλή ανεργία, μη προσιτή στέγαση σε πολλές μεγάλες καναδικές πόλεις, αλλά εν τέλει και το μεταναστευτικό, κόστισαν πολιτικά στον Τζάστιν Τριντό που κατέληξε προς το τέλος της διαδρομής να «μοιράζεται» τα ίδια ποσοστά αποδοχής με τον Ντόναλντ Τραμπ στα μάτια των Καναδών -και ο Τραμπ στον Καναδά αγαπητός δεν είναι…
Στην πραγματικότητα ο μήνας του μέλιτος με τους Καναδούς κράτησε λίγο παραπάνω από μία διετία. Μετά τις κάλπες του 2019 ο Τζάστιν Τριντό αναγκάστηκε να ηγηθεί κυβέρνησης μειοψηφίας αναζητώντας συμμαχίες στη Βουλή για να περνά νομοθεσία. Αργότερα, το 2021 και εν μέσω της πανδημίας, προκήρυξε πρόωρες εκλογές ελπίζοντας ότι θα ανακτήσει την πλειοψηφία στη Βουλή, ωστόσο έχασε ξανά το «στοίχημα».
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, το αριστερό Νέο Δημοκρατικό Κόμμα, στο οποίο βασιζόταν, γνωστοποίησε ότι αποσύρεται από την επίσημη συμφωνία υποστήριξης των Φιλελευθέρων στη Βουλή. Και μετά την παραίτηση Φρίλαντ, το αντιπολιτευόμενο κόμμα γνωστοποίησε πως θα καταθέσει ψήφο εμπιστοσύνης κατά της κυβέρνησης μετά την επανάληψη των εργασιών της Βουλής τον Ιανουάριο.
Σε αυτό το συνολικό πλαίσιο, η παραίτηση Τριντό ήταν μάλλον μονόδρομος, αλλά το ζήτημα είναι πού οδηγείται πλέον το Φιλελεύθερο Κόμμα. Οι δημοσκοπήσεις καταδεικνύουν πως υπολείπονται των Συντηρητικών του Πιερ Πουαλιέβρ έως και κατά 25 ποσοστιαίες μονάδες και είναι αβέβαιο εάν η αλλαγή ηγεσίας θα μπορέσει να καλύψει τη διαφορά.
Ο Τζάστιν Τριντό ανακοίνωσε χθες πως «παγώνουν» οι εργασίες του Κοινοβουλίου έως τα τέλη Μαρτίου προκειμένου να προχωρήσει η διαδικασία επιλογής του διαδόχου του από τα μέλη των Φιλελεύθερων. Ο νέος επικεφαλής του κόμματος θα αναλάβει και την πρωθυπουργία, αλλά η θητεία του πιθανότατα θα αποδειχθεί βραχύβια καθώς «παραμονεύει» πρόταση μομφής, την οποία και αναμένεται να χάσει. Οι επόμενες ομοσπονδιακές εκλογές θα πρέπει να διεξαχθούν κανονικά έως τον Οκτώβριο, αλλά όλα δείχνουν ότι θα διεξαχθούν νωρίτερα.
Στους διεκδικητές του «χρίσματος» για την ηγεσία των Φιλελεύθερων φημολογείται έντονα ότι θα βρίσκεται η παραιτηθείσα υπουργός Οικονομικών Κρίστια Φρίλαντ. Έτεροι υποψήφιοι είναι ο Ντομινίκ ΛεΜπλανκ, διάδοχός της στο υπουργείο Οικονομικών, η Μέλανι Τζόλι, κορυφαία διπλωμάτης του Καναδά από το 2021, και ο Μάρκ Κάρνεϊ, πρώην διοικητής της Τράπεζας του Καναδά, ο οποίος έχει διατελέσει επίσης επικεφαλής της Τράπεζας της Αγγλίας.
Ο Τζάστιν Τριντό κάλεσε χθες τους Καναδούς να ενωθούν πίσω από το νέο ηγέτη του κόμματος, επικρίνοντας τον Πιερ Πουαλιέβρ ότι έχει ένα δυσοίωνο όραμα για τον Καναδά. Στα ηνία των Συντηρητικών από το 2022, ο Πουαλιέβρ αυτοχαρακτηρίζεται ως ο αντι-Τριντό. Ο ίδιος είχε υποστηρίξει προ διετίας τον αποκλεισμό της Οττάβα από τους οδηγούς φορτηγών που αντιτάσσονταν στον εμβολιασμό και τα περιοριστικά μέτρα προς ανάσχεση της πανδημίας της Covid-19 -ένα «κεφάλαιο» που κόστισε πολιτικά στον Τριντό, όπως και η στάση στο μεταναστευτικό, την οποία το περασμένο έτος ανακοίνωσε πως θα αυστηροποιήσει.
