Προς ικανοποίηση ολοκληρωτικών, σκοταδιστικών και πάσης φύσεως αντιδημοκρατικών καθεστώτων, η Φωνή της Αμερικής (VOA) σιγεί με διάταγμα Τραμπ. Εκατοντάδες εκατομμύρια πολιτών παγκοσμίως στερούνται την πρόσβαση σε ανεξάρτητη ενημέρωση σε ζώνες όπου η ελευθερία του Τύπου είναι «σιδηροδέσμια» ή ανύπαρκτη και οι ίδιες οι Ηνωμένες Πολιτείες χάνουν ένα καίριο εργαλείο ήπιας ισχύος που έχει τις ρίζες του στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και την απόκρουση της ναζιστικής προπαγάνδας.
Και επειδή η φύση μισεί τα κενά, πρωτίστως η Κίνα και από κοντά η Ρωσία θα σπεύσουν πρόθυμα να καλύψουν την αμερικανική «αφωνία».
Το προεδρικό διάταγμα που υπέγραψε προ ημερών ο Ντόναλντ Τραμπ στόχευσε την μητρική Υπηρεσία των ΗΠΑ για τα Παγκόσμια Μέσα Ενημέρωσης (USAGM). Οι δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι στην Voice of America (VOA) και το Radio Martí που εκπέμπει στην Κούβα τέθηκαν εν μία νυκτί και μέσω ενός mail σε υποχρεωτική άδεια και εκκρεμεί η απόλυση, ενώ διακόπηκαν όλες οι συμβάσεις για τους ιδιωτικούς διεθνείς οργανισμούς που χρηματοδοτούσε η USAGM, συμπεριλαμβανομένων των Radio Free Europe/Radio Liberty, Radio Free Asia και Middle East Broadcasting Networks (MBN).
Η Φωνή της Αμερικής είναι ο μεγαλύτερος και παλαιότερος διεθνής ραδιοφωνικός φορέας των ΗΠΑ. Ιδρύθηκε το 1942 για να καταπολεμήσει τη ναζιστική προπαγάνδα· η πρώτη εκπομπή στα βραχέα έγινε από έναν πομπό που δανείστηκαν οι ΗΠΑ από το BBC. Μέχρι τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η Φωνή της Αμερικής είχε 3.200 προγράμματα σε όλο τον κόσμο σε 40 γλώσσες και 80 χρόνια αργότερα είχε «φτάσει» σε περίπου 360 εκατομμύρια ακροατές εβδομαδιαίως, εκπέμποντας σε σχεδόν 50 γλώσσες. Το εδρεύων στην Πράγα Radio Free Europe/Radio Liberty, που ιδρύθηκε εν μέσω του Ψυχρού Πολέμου, «φθάνει» σε 50 εκατομμύρια ακροατές εβδομαδιαία και μεταδίδει ειδήσεις σε 23 χώρες όπου η ελευθερία του Τύπου βρίσκεται υπό κλοιό.
Η διάλυση της USAGM και των θυγατρικών της δεν θέτει πλήττει μόνο την ελευθερία του Τύπου, αλλά μειώνει επίσης την ήπια ισχύ των ΗΠΑ σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε μια εποχή που η Κίνα επεκτείνει την επιρροή της, η σιγή αυτών των ειδησεογραφικών μέσων εκχωρεί έδαφος στην προπαγάνδα του Πεκίνου. Τα κρατικά κινεζικά μέσα ενημέρωσης πανηγύρισαν για την απόφαση, βλέποντας ευκαιρία να να επεκτείνουν την παγκόσμια εμβέλειά τους τώρα που η VOA και το Radio Free Asia «πετιούνται σαν βρώμικα χαλιά», όπως σχολίασαν, από την ίδια τους την κυβέρνηση. Αυτή η μετατόπιση θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντική αύξηση της κινεζικής προπαγάνδας σε βάρος των συμφερόντων των ΗΠΑ στο εξωτερικό.
Η κίνηση του Ντόναλντ Τραμπ, υπό την καθοδήγηση και επικρότηση του Ίλον Μασκ, καταδικάστηκε εν χορώ από οργανώσεις για την ελευθερία του Τύπου και δημοσιογράφους σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι προειδοποιούν ότι θα ενισχύσει τα αυταρχικά καθεστώτα φιμώνοντας τις κριτικές φωνές. Η Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων χαρακτήρισε την απόφαση ως «επιβράβευση σε δικτάτορες και δεσπότες», καλώντας το αμερικανικό Κογκρέσο να παρέμβει για τη διατήρηση των μέσων ενημέρωσης. Η Διεθνής Ομοσπονδία Δημοσιογράφων και ΗΠΑ καταγγέλλει απειλή για τον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης.
Ο γενικός διευθυντής των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα, Τιμπό Μπρουτέν, δηλώνει ότι η κίνηση Τραμπ «απειλεί την ελευθερία του Τύπου παγκοσμίως και αναιρεί 80 χρόνια αμερικανικής Ιστορίας στον αγώνα για την ελεύθερη ροή των πληροφοριών». Και ο Κλέιτον Βέιμερς, εκτελεστικός διευθυντής των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα στις ΗΠΑ, αναφέρει επίσης ότι τα αυταρχικά καθεστώτα είναι «οι μεγαλύτεροι κερδισμένοι» από τον παροπλισμό της USAGM. «Πολλά από αυτά, όπως η Κίνα, ανυπομονούν να καλύψουν το κενό που αφήνει η αμερικανική ηγεσία στην ελευθερία των μέσων ενημέρωσης με τη δική τους προπαγάνδα», δηλώνει εν μέσω σοκ και θλίψης στη δημοσιογραφική κοινότητα για το γεγονός ότι σιγούν μέσα που έχουν παράσχει μια σανίδα σωτηρίας μη λογοκριμένης πληροφόρησης σε χώρες όπου η ελευθερία του Τύπου καταπνίγεται, όπως το Ιράν, η Ρωσία, η Λευκορωσία, το Αφγανιστάν και η Βόρεια Κορέα. Αν και τα καθεστώτα μπλοκάρουν τους σταθμούς, το σήμα τους φτάνει από τα βραχέα ή μέσω παράκαμψης των περιορισμών του Διαδικτύου.
Στην Τσεχία, όπου και εδρεύει το Radio Free Europe, ο υπουργός Εξωτερικών, Γιαν Λίπαβκσι, υποδεικνύει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να εξετάσει να υποστηρίξει το μέσο ώστε να συνεχίσει να υπάρχει, υπογραμμίζοντας ότι είναι από τις «ελάχιστες πηγές πληροφόρησης σε δικτατορίες όπως το Ιράν, η Λευκορωσία και το Αφγανιστάν». Στην Ανατολική Ευρώπη, το χρηματοδοτούμενο από την αμερικανική κυβέρνηση δίκτυο έφτασε σε εκατομμύρια ακροατές κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, συμβάλλοντας στη διάδοση των δημοκρατικών αξιών, ενώ οι κομμουνιστικές αρχές έλεγχαν αυστηρά τα τοπικά μέσα ενημέρωσης.
Για τον Ίλον Μασκ η VOA είναι περιττή (όπως άλλωστε κατ’ αυτόν και η USAID) και το Radio Free Europe είναι «ριζοσπαστικοί αριστεροί τρελοί που μιλούν στον εαυτό τους, ενώ ‘καίνε’ ένα δισεκατομμύριο δολάρια ανά έτος από τα χρήματα των Αμερικανών φορολογουμένων». Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του RFE/RL, Στίβεν Κάπους, απαντά πως αυτό που συμβαίνει είναι «ένα τεράστιο δώρο στους εχθρούς της Αμερικής» και «οι Ιρανοί Αγιατολάχ, οι Κινέζοι κομμουνιστές ηγέτες και οι απολυταρχίες στη Μόσχα και το Μινσκ θα πανηγύριζαν τον θάνατο του RFE/RL μετά από 75 χρόνια». Το Radio Free Europe «φθάνει» μεταξύ άλλων χωρών σε Ρωσία, Ουκρανία, Ιράν, Αφγανιστάν και πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας και του Καυκάσου.
Ο Μάικ Αμπράμοβιτς της Φωνής της Αμερικής έχει από πλευράς του δηλώνει ότι η VOA μένει ανήμπορη να εκτελέσει τη «ζωτικής σημασίας αποστολή της [...] ιδιαίτερα κρίσιμη σήμερα, όταν οι αντίπαλοι της Αμερικής, όπως το Ιράν, η Κίνα και η Ρωσία, ρίχνουν δισεκατομμύρια δολάρια στη δημιουργία ψευδών ειδήσεων για να δυσφημίσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες». Και η χαρά της Μόσχας και του Πεκίνου για τις εξελίξεις αντανακλά ότι τα μέσα αυτά -που έχουν διεθνή αναγνώριση και βραβευτεί για ρεπορτάζ που εξέθεταν αυθαιρεσίες πολλών καθεστώτων- ήταν πράγματι ένα τρόπος για τις Ηνωμένες Πολιτείες να μεταφέρουν τις θέσεις τους συχνά με τρόπο που ήταν επικριτικός ή σχεδιασμένος να κάνει τους ανθρώπους να αμφισβητήσουν τα κρατικά υποστηριζόμενα αφηγήματα.
Το προεδρικό διάταγμα για την USAGM μπορεί να ήρθε στο «όνομα» των δημοσιονομικών περικοπών αλλά η Φωνή της Αμερικής βρισκόταν στο στόχαστρο του Ντόναλντ Τραμπ ήδη από την πρώτη θητεία του, έχοντας καταφερθεί επανειλημμένα εναντίον αυτού που θεωρούσε ως φιλελεύθερη προκατάληψη της VOA. Προ ημερών, ο Λευκός Οίκος εξέδωσε πρώτα μία ανακοίνωση Τύπου στην οποία κατήγγειλε τον ρόλο του ραδιοτηλεοπτικού φορέα στη διασπορά «ριζοσπαστικής αριστερής προπαγάνδας» για να ακολουθήσει το προεδρικό διάταγμα. Πρόκειται για την ίδια κριτική που ο Τραμπ και οι σύμμαχοί του ασκούν συστηματικά για τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης με προτίμηση σε CNN, MSNBC, καθώς και στο Associated Press που αποκλείστηκε από τον Λευκό Οίκο και το Air Force One λόγω της άρνησής του πρακτορείου να αναφέρεται στον Κόλπο του Μεξικού ως Κόλπο της Αμερικής. Οι προσπάθειες της κυβέρνησης Τραμπ να κλείσει τη Φωνή της Αμερικής αποτελούν μέρος της ευρύτερης εκστρατείας για την αποδυνάμωση των λεγόμενων κυρίαρχων και κυρίως μη φιλικών μέσων ενημέρωσης.
