Με το χρόνο να μετρά αντίστροφα για την κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής του Βίλνιους καθίσταται ασφυκτικός ο κλοιός των διπλωματικών πιέσεων γύρω από την Τουρκία προς άρση του καθεστώτος ομηρίας υπό το οποίο κρατά τη Σουηδία μπλοκάροντας το στρατηγικό στόχο διεύρυνσης του ΝΑΤΟ. Εξίσου σθεναρή παραμένει, όμως, η αντίσταση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος ως όλα δείχνουν είναι αποφασισμένος για ένα παζάρι μέχρι τελικής πτώσεως.
Δίχως να έχει αναδυθεί «λευκός καπνός» από την τριμερή Τουρκίας, Σουηδίας και Φινλανδίας σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, το βλέμμα στρέφεται στο «ραντεβού» που έκλεισε ο Γενς Στόλτενμπεργκ στους Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και Ούλφ Κρίστερσον τη Δευτέρα στη Λιθουανία, παραμονή της έναρξης των εργασιών της Συνόδου Κορυφής, ενώ τη ίδια στιγμή φέρεται να κυοφορείται και ένα τετ-α-τετ Ερντογάν-Μπάιντεν στο Βίλνιους.
Υπήρξε «κάποια πρόοδος», αλλά και «ανεπίλυτα ζητήματα», δήλωσε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, ενώπιον των δημοσιογράφων μετά το πέρας των συνομιλιών. Η γεφύρωση του χάσματος δεν κατέστη εφικτή, αναγνώρισε ο Γενς Στόλτενμπεργκ, ωστόσο εξακολουθεί να θεωρεί πως μία συμφωνία είναι εφικτή, και σε αυτό το πλαίσιο ανακοίνωσε ότι την προσεχή Δευτέρα θα καταβληθεί νέα μεσολαβητική προσπάθεια σε ανώτατο πλέον επίπεδο.
Ο Τούρκος πρόεδρος και ο πρωθυπουργός της Σουηδίας θα έλθουν ενώπιος ενωπίω στο Βίλνιους υπό το βλέμμα Στόλτενμπεργκ, με τις διπλωματικές διεργασίες (και τις πιέσεις) ώστε να καταλήξουν οι δύο πλευρές σε συμφωνία να συνεχίζονται και εντός του Σαββατοκύριακου, όπως δήλωσε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ. «Τώρα είναι η στιγμή να ενταχθεί η Σουηδία στη Συμμαχία. Η βασική μου φιλοδοξία είναι να συμφωνηθεί αυτό στη Σύνοδο Κορυφής, δήλωσε ο Στόλτενμπεργκ. «Έχω υπάρξει σαφής ότι η Σουηδία έχει εκπληρώσει τις δεσμεύσεις που ανέλαβε», προσέθεσε αναφερόμενος στο μνημόνιο της Μαδρίτης.
Ο Ταγίπ Ερντογάν, ωστόσο, επιμένει πως παρόλο που η Σουηδία έχει κάνει «πρόοδο», κατ’ αυτόν δεν είναι αρκετή, γεγονός που επανέλαβε και σε τηλεφωνική συνομιλία του με τον πρωθυπουργό της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε. Αν και αναγνώρισε βήματα προς τη «σωστή κατεύθυνση» εκ μέρους της Στοκχόλμης όσον αφορά την αναθεώρηση της αντιτρομοκρατικής της νομοθεσίας, επέμεινε ότι υποστηρικτές του PKK εξακολουθούν να διαδηλώνουν ελεύθερα στη Σουηδία, ενώ επανέλαβε ότι τα περιστατικά καύσης αντιτύπων του Κορανίου «υπό το πρόσχημα της ελευθερίας της έκφρασης» συνιστούν «ξεκάθαρα έγκλημα» και δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτά.
Επί του τελευταίου, ο υπουργός Δικαιοσύνης της Σουηδίας, Γκούναρ Στρόμερ, δήλωσε σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Aftonblanet ότι η κυβέρνηση εξετάζει εάν μπορεί να καταστήσει παράνομη την καύση του Κορανίου εφόσον εγείρονται απειλές για την εσωτερική ασφάλεια, ενώ σε μία παράλληλη εξέλιξη -που έγινε γνωστή λίγη ώρα πριν τη συνάντηση των Βρυξελλών- η σουηδική Δικαιοσύνη καταδίκασε για πρώτη φορά Κούρδο για «απόπειρα εκβιασμού, οπλοκατοχή και απόπειρα χρηματοδότησης τρομοκρατικής οργάνωσης», λέγοντας ότι ενεργούσε για λογαριασμό του εκτός νόμου Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK).
Έχοντας ήδη προχωρήσει σε τροποποιήσεις στην αντιτρομοκρατική νομοθεσία, η Σουηδία τονίζει, διά του πρωθυπουργού της, Ουλφ Κρίστερσον, ότι έχουν ικανοποιηθεί όλες οι προϋποθέσεις βάσει του μνημονίου της Μαδρίτης. Το ίδιο δήλωσε ο Γενς Στόλτενμπεργκ την Πέμπτη, το ίδιο επαναλαμβάνει διαρκώς η κυβέρνηση Μπάιντεν.
Ο Ουλφ Κρίστερσον είχε γίνει δεκτός από τον Αμερικανό πρόεδρο στον Λευκό Οίκο την Τετάρτη, με τον Τζο Μπάιντεν να δηλώνει κατόπιν της συνάντησης πως «περιμένει με ανυπομονησία την ένταξη της Σουηδίας», και τον πρωθυπουργό της σκανδιναβικής χώρας να επισημαίνει πως αμφότερες Στοκχόλμη και Ουάσινγκτον θεωρούν τη Σύνοδο Κορυφής του Βίλνιους ως την κατάλληλη στιγμή για την ένταξη, αλλά «γνωρίζουν επίσης πως εναπόκειται στην Τουρκία να λάβει τις δικές της αποφάσεις».
Πιέσεις στην τουρκική πλευρά ασκήθηκαν και διά του επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Άντονι Μπλίνκεν, κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας που είχε με τον ομόλογό του Χακάν Φιντάν, οι οποίες ως φάνηκε δεν απέδωσαν, τουλάχιστον όσον αφορά τις συνομιλίες της Πέμπτης.
Στην αντιπροσωπεία της τουρκικής πλευράς στις Βρυξέλλες μετείχαν πέραν του Χακάν Φιντάν, ο αρχηγός της ΜΙΤ Ιμπραχήμ Καλίν, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μπουράκ Ακτσαπάρ και ο επικεφαλής σύμβουλος του Ερντογάν, Τσαγκατάι Κιλίτς. Η συνάντηση έληξε με τον Χακάν Φιντάν να καλεί τη Σουηδία «να κάνει πράξη τώρα» τις νομοθετικές αλλαγές στην αντιτρομοκρατική νομοθεσία για να μην «θέσει σε κίνδυνο» τη Συμμαχία, και την κορύφωση της διαπραγμάτευσης να παραπέμπεται ουσιαστικά στο «παρά πέντε» της Συνόδου, και πιθανώς και κατά τη διάρκεια αυτής, όπως προϊδεάζουν οι πληροφορίες που φθάνουν από αμερικανικές πηγές και μιλούν για εν εξελίξει διεργασίες για μία πιθανή σύντομη, κατ’ ιδίαν συνάντηση των Ταγίπ Ερντογάν και Τζο Μπάιντεν στο Βίλνιους.
Στα τέλη Μαρτίου ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ξεμπλόκαρε την ένταξη του Ελσίνκι, κράτησε όμως τη Στοκχόλμη σε καθεστώς ομηρίας ως διαπραγματευτικό «χαρτί» έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών και της Δύσης. Το... χρονοδιάγραμμά του ακολουθεί πιστά η Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν, η μόνη άλλη χώρα που δεν έχει επικυρώσει την ένταξη της Σουηδίας, αλλά θα το πράξει.
Ο Ερντογάν φύλαξε για την επομένη των τουρκικών προεδρικών εκλογών το «χαρτί» της Σουηδίας, το οποίο και επιχειρεί να εξαργυρώσει με την απόκτηση των μαχητικών F-16 και την αναβάθμιση του υπάρχοντος στόλου (που δεν αρχίζει όμως και τελειώνει με την κυβέρνηση Μπάιντεν, αλλά με το Κογκρέσο). Στο «τραπέζι» βάζει και την αμερικανική στήριξη στους Κούρδους που μάχονται το Ισλαμικό Κράτος στη Συρία, έχοντας προ ημερών προσθέσει και απαιτήσεις αναφορικά με την περιφερειακή αμυντική στρατηγική της Συμμαχίας με φόντο τα Στενά, που θέλει να ονομάζονται «Τουρκικά Στενά».
Ζητούμενο για το ΝΑΤΟ είναι μία πολιτική απόφαση στο Βίλνιους που θα ενισχύσει το κύρος του. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, πρωτίστως, και οι ΝΑΤΟϊκοί εταίροι προσπαθούν εναγωνίως να αποφύγουν να βρεθούν στη θέση να «δουν» να χάνεται ο διακηρυγμένος στόχος της από κοινού ένταξης Σουηδίας και Φινλανδίας, γεγονός που αξιωματούχοι της Συμμαχίας φοβούνται ότι στα μάτια των αντιπάλων τους, και ιδίως της Ρωσίας, θα εκληφθεί ως ταπείνωση ή αδυναμία του ΝΑΤΟ.
Διαβάστε επίσης
Ένταξη Σουηδίας στο ΝΑΤΟ: Δεν επετεύχθη συμφωνία με την Τουρκία
Φιντάν για Σουηδία: Να εφαρμοστούν στην πράξη οι νομοθετικές αλλαγές
Ερντογάν: Ο «ιερός πόλεμος» με την Δύση και η βεντέτα με την Γαλλία, ενόψει Βίλνιους
