Προσπάθειες για την απελευθέρωση κρατουμένων από τις φυλακές γίνονται στη Συρία, ενώ το φως της δημοσιότητας βλέπουν αναφορές επιζώντων της διαβόητης φυλακής Saydnaya, σύμφωνα με τις οποίες άνθρωποι κρατούνται σε κρυφά υπόγεια κελιά.
Η συριακή ομάδα πολιτικής άμυνας, γνωστή ως Λευκά Κράνη, με ανάρτησή της στο X, αναφέρει ότι έχει αναπτύξει πέντε «εξειδικευμένες ομάδες έκτακτης ανάγκης στη φυλακή, οι οποίες βοηθούνται από έναν οδηγό που γνωρίζει τη διάταξη της φυλακής».
Η Saydnaya είναι μία από τις φυλακές που απελευθερώθηκαν όταν οι αντάρτες ανέλαβαν τον έλεγχο της χώρας. Καθώς υπολογίζεται ότι στις φυλακές αυτές κρατούνταν περισσότεροι από 10.000 Σύριοι, ανάμεσά τους γυναίκες και παιδιά, ομάδες ειδικευμένων διασωστών επιχειρούν να βγάλουν εγκλωβισμένους σε υπόγεια κελιά ως και 30 μέτρα κάτω από τη γη.
Με κάμερες να καταγράφουν υπόγεια κελιά τα οποία όμως δεν μπορούν να εντοπίσουν, ή σε κάποιες περιπτώσεις να ξεκλειδώσουν, τα σωστικά συνεργεία καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ένας αριθμός κρατουμένων στη λεγόμενη «κόκκινη πτέρυγα», στο τρίτο υπόγειο της φυλακής, είχαν «αφεθεί να σαπίσουν ζωντανοί». Έξοδος από τα κελιά δεν υπήρχε, καθώς είχε χτιστεί.
Οι αρχές στην επαρχία της Δαμασκού ανέφεραν ότι συνεχίζονται οι προσπάθειες απελευθέρωσης των κρατουμένων, ορισμένοι από τους οποίους «σχεδόν πέθαναν από ασφυξία» από την έλλειψη εξαερισμού.
Η επαρχιακή διοίκηση της Δαμασκού απηύθυνε έκκληση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε πρώην στρατιώτες και εργαζόμενους στις φυλακές του καθεστώτος Άσαντ να παράσχουν στους αντάρτες τους κωδικούς για τις ηλεκτρονικές υπόγειες πόρτες.
Λένε ότι δεν μπόρεσαν να τις ανοίξουν προκειμένου να απελευθερώσουν «περισσότερους από 100.000 κρατούμενους που φαίνονται στις οθόνες CCTV».
Βίντεο που επαληθεύτηκε από το AFP έδειχνε Σύρους να σπεύδουν να δουν αν οι συγγενείς τους ήταν μεταξύ εκείνων που απελευθερώθηκαν από τη Σεντνάγια, όπου χιλιάδες υποστηρικτές της αντιπολίτευσης λέγεται ότι βασανίστηκαν και εκτελέστηκαν υπό το καθεστώς Άσαντ.
Οι δυνάμεις των ανταρτών έχουν σαρώσει όλη τη Συρία, απελευθερώνοντας κρατούμενους από κυβερνητικές φυλακές καθώς πήγαιναν.
Καθ' όλη τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, ο οποίος ξεκίνησε το 2011, οι κυβερνητικές δυνάμεις κρατούσαν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους σε στρατόπεδα κράτησης, όπου, σύμφωνα με ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα βασανιστήρια ήταν συνηθισμένα.
Το Σάββατο η Hayat Tahrir al-Sham (HTS) δήλωσε ότι απελευθέρωσε περισσότερους από 3.500 κρατούμενους από τις στρατιωτικές φυλακές της Χομς, καθώς η ομάδα κατέλαβε την πόλη.
Η φυλακή Saydnaya
Σε μια έκθεση του 2022, η ADMSP ανέφερε ότι η Saydnaya «ουσιαστικά έγινε στρατόπεδο θανάτου» μετά την έναρξη του εμφυλίου πολέμου.
Υπολόγισε ότι περισσότεροι από 30.000 κρατούμενοι είτε εκτελέστηκαν είτε πέθαναν λόγω βασανιστηρίων, έλλειψης ιατρικής περίθαλψης ή πείνας μεταξύ 2011 και 2018. Επικαλούμενη μαρτυρίες των λίγων κρατουμένων που απελευθερώθηκαν, τουλάχιστον άλλοι 500 κρατούμενοι είχαν εκτελεστεί μεταξύ 2018 και 2021, ανέφερε.
Το 2017, η Διεθνής Αμνηστία χαρακτήρισε τη Saydnaya ως «ανθρώπινο σφαγείο», σε μια έκθεση που ισχυριζόταν ότι οι εκτελέσεις είχαν εγκριθεί στα υψηλότερα επίπεδα της κυβέρνησης Άσαντ.
Η κυβέρνηση απέρριψε τότε τους ισχυρισμούς της Αμνηστίας ως «αβάσιμους» και «στερούμενους αλήθειας», επιμένοντας ότι όλες οι εκτελέσεις στη Συρία ακολουθούν τη δέουσα διαδικασία.
Στη Saydnaya, τα βασανιστήρια, οι σεξουαλικές επιθέσεις και οι μαζικές εκτελέσεις ήταν η μοίρα χιλιάδων ανθρώπων. Πολλοί δεν ξαναβγήκαν ποτέ, με τις οικογένειές τους συχνά να μην γνωρίζουν για πολλά χρόνια αν ήταν ζωντανοί ή νεκροί.
Ένας από αυτούς που επέζησαν από τη δοκιμασία, ο Omar al-Shogre, μίλησε στο BBC την Κυριακή για όσα υπέστη κατά τη διάρκεια των τριών χρόνων φυλάκισης ως έφηβος.
«Ξέρω τον πόνο, ξέρω τη μοναξιά και επίσης την απελπισία που νιώθεις επειδή ο κόσμος σε άφησε να υποφέρεις και δεν έκανε τίποτα γι' αυτό. Ανάγκασαν τον ξάδελφό μου, τον οποίο αγαπούσα τόσο πολύ, να με βασανίζει και με αναγκάζουν να τον βασανίζω. Διαφορετικά, θα μας εκτελούσαν και τους δύο», δήλωσε.
Ένα συριακό δίκτυο ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκτιμά ότι περισσότεροι από 130.000 άνθρωποι έχουν υποστεί κράτηση υπό αυτές τις συνθήκες από το 2011.
Ακόμη και στον γειτονικό Λίβανο, ο φόβος της εξαφάνισης σε ένα συριακό μπουντρούμι ήταν διάχυτος κατά τη διάρκεια των πολλών ετών που η Δαμασκός ήταν η κυρίαρχη ξένη δύναμη.
Το βαθύ μίσος για το καθεστώς Άσαντ -τόσο του πατέρα όσο και του γιου του- που σιγόβραζε κάτω από την επιφάνεια στη Συρία οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό σε αυτόν τον βιομηχανικής κλίμακας μηχανισμό βασανιστηρίων, θανάτου και εξευτελισμού που αποσκοπούσε στο να φοβίσει τον πληθυσμό και να τον κάνει να υποταχθεί.
