Στη διάρκεια του εμφυλίου στη Συρία, ο Αμπού Μοχάμεντ αλ Γκολάνι, επικεφαλής του συριακού βραχίονα της αλ Κάιντα, είχε παραμείνει μακριά από τη δημοσιότητα, ακόμη και όταν το Μέτωπο αλ Νούσρα έγινε η πιο ισχυρή οργάνωση που μαχόταν κατά των στρατευμάτων του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ.
Σήμερα είναι ο πιο γνωστός τζιχαντιστής της Συρίας, καθώς ήρθε σιγά - σιγά στο προσκήνιο, αφού έκοψε τους δεσμούς του με την αλ Κάιντα το 2016, άλλαξε το όνομα της οργάνωσης και έγινε ο ντε φάκτο αρχηγός των βορειοδυτικών περιοχών της Συρίας που βρίσκονται υπό τον έλεγχο των ανταρτών.
Μετά την κατάληψη από την οργάνωσή του, τη Χάγιατ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS), του Χαλεπίου την προηγούμενη εβδομάδα, ο Γκολάνι εμφανίστηκε στην πρώτη γραμμή και έστειλε μήνυμα με στόχο να καθησυχάσει τις μειονότητες που ζουν στη Συρία, οι οποίες φοβούνται εδώ και χρόνια τους τζιχαντιστές.
Την ώρα που οι αντάρτες εισέρχονταν στο Χαλέπι δημοσιεύθηκε βίντεο που τον έδειχνε να φορά στολή παραλλαγής και να δίνει διαταγές μέσω τηλεφώνου, υπενθυμίζοντας στους άνδρες του τις εντολές να προστατεύουν τους αμάχους και απαγορεύοντάς τους να εισέρχονται σε σπίτια πολιτών.
Την Τετάρτη (05/12), επισκέφθηκε το φρούριο του Χαλεπίου συνοδευόμενος από ένοπλο που κρατούσε τη σημαία της συριακής επανάστασης, την οποία παλαιότερα το Μέτωπο αλ Νούσρα είχε αποκηρύξει ως σύμβολο αποστασίας. Ωστόσο, τον τελευταίο καιρό ο Γκολάνι την έχει υιοθετήσει, σε μια προσπάθεια να προσελκύσει την πιο μετριοπαθή αντιπολίτευση.
«Ο Γκολάνι είναι πιο έξυπνος από τον Άσαντ. Έχει αποκτήσει νέα εργαλεία, έχει προχωρήσει σε αλλαγές, έχει κάνει νέους συμμάχους και έχει ξεκινήσει εκστρατεία για να γοητεύσει τις μειονότητες», εκτίμησε ο Τζόσουα Λάντις, ειδικός σε θέματα Συρίας και επικεφαλής του Center for Middle East Studies στο Πανεπιστήμιο της Οκλαχόμα.
Ο Άρον Λουντ, από το Century International, σημείωσε ότι είναι ξεκάθαρο πως ο Γκολάνι και η HTS έχουν αλλάξει, αν και τόνισε ότι παραμένουν «αρκετά σκληροπυρηνικοί».
«Πρόκειται για δημόσιες σχέσεις, αλλά το γεγονός και μόνο ότι καταβάλλουν αυτές τις προσπάθειες δείχνει ότι δεν είναι πια τόσο άκαμπτοι όσο παλιά. Η παλιομοδίτικη αλ Κάιντα ή το ισλαμικό κράτος δεν θα το είχαν κάνει αυτό ποτέ», εκτίμησε.
Το Μέτωπο αλ Νούσρα του Γκολάνι αναδείχθηκε στην πιο ισχυρή οργάνωση από αυτές που δημιουργήθηκαν τις πρώτες ημέρες της εξέγερσης εναντίον του Άσαντ.
Προτού ιδρύσει το Μέτωπο αλ Νούσρα, ο Γκολάνι είχε πολεμήσει στο πλευρό της αλ Κάιντα στο Ιράκ και πέρασε πέντε χρόνια σε αμερικανική φυλακή. Επέστρεψε στη Συρία, όταν ξέσπασε ο εμφύλιος στη χώρα, αφού τον έστειλε εκεί ο τότε αρχηγός του ισλαμικού κράτους στο Ιράκ, ο Αμπού Όμαρ αλ Μπαγκντάντι, για να εδραιώσει στη χώρα την παρουσία της αλ Κάιντα.
Οι ΗΠΑ χαρακτήρισαν τρομοκράτη τον Γκολάνι το 2013, ενώ η Τουρκία θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση την HTS, αν και στηρίζει άλλες ομάδες Σύρων ανταρτών. Για την κυβέρνηση Άσαντ τόσο η HTS όσο και όλες οι άλλες οργανώσεις ανταρτών είναι τρομοκρατικές οργανώσεις.
Γρήγορη εξάπλωση
Ο Γκολάνι έδωσε την πρώτη του συνέντευξη το 2013, έχοντας την πλάτη του γυρισμένη στον φακό και το πρόσωπό του καλυμμένο με ένα σκούρο μαντίλι. Μιλώντας στο al Jazeera δήλωσε ότι επιθυμεί η Συρία να κυβερνάται με βάση τον ισλαμικό νόμο, τη σαρία.
Περίπου 8 χρόνια αργότερα έδωσε συνέντευξη στο αμερικανικό δίκτυο PBS και αυτή τη φορά κοιτούσε τον φακό και φορούσε σακάκι και πουκάμισο. Απέρριψε τον χαρακτηρισμό του «τρομοκράτη», δηλώνοντας ότι είναι άδικος και τονίζοντας ότι είναι αντίθετος στον φόνο αθώων ανθρώπων.
Ο Γκολάνι υπογράμμισε εξάλλου ότι η οργάνωσή του δεν αποτελεί απειλή για τη Δύση. «Επαναλαμβάνω: η εμπλοκή μας με την αλ Κάιντα έχει τελειώσει. Και ακόμη και όταν ήμασταν με την αλ Κάιντα τασσόμασταν κατά της διεξαγωγής επιχειρήσεων εκτός Συρίας».
Όταν το ΙΚ προσπάθησε να ενσωματώσει το Μέτωπο αλ Νούσρα το 2013, ο Γκολάνι ήρθε σε ρήξη με τον αλ Μπαγκντάντι. Στη συνέχεια, μόλις ξεκίνησε η κατάρρευση του ισλαμικού κράτους στη Συρία, η HTS άρχισε να εδραιώνει την παρουσία της στην επαρχία Ιντλίμπ της βορειοδυτικής Συρίας συστήνοντας εκεί την Κυβέρνηση Σωτηρίας.
«Είναι πραγματικά σημαντικός. Ο βασικός ηγέτης των ανταρτών στη Συρία, ο πιο ισχυρός ισλαμιστής», σχολίασε ο Λουντ.
Ο ίδιος εκτίμησε ότι η HTS επέδειξε «επιμελητειακές και διοικητικές ικανότητες» κυβερνώντας επί χρόνια τις περιοχές της Ιντλίμπ που είναι υπό τον έλεγχό της.
«Έχουν υιοθετήσει τα σύμβολα της συριακής εξέγερσης (…) τα οποία τώρα χρησιμοποιούν και προσπαθούν να διεκδικήσουν την κληρονομιά της επανάστασης – ότι είμαστε μέρος του κινήματος του 2011, (μέρος) των ανθρώπων που εξεγέρθηκαν εναντίον του Άσαντ και είμαστε επίσης ισλαμιστές».
