Ο Τζέρεμι Φρίντμαν είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Harvard Business School και εξειδικεύεται σε τομείς όπως η σοβιετική και ρωσική, καθώς και σύγχρονη κινεζική ιστορία. Με αφορμή την πρόσφατη ανταρσία του Πριγκόζιν, μίλησε στο Liberal για το τι συνέβη, για την κεντρική στρατηγική του Πούτιν, καθώς και για τις σχέσεις Ρωσίας - Κίνας και Ρωσίας - Αμερικής. Είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων, όπως το «Shadow Cold War: The Sino-Soviet Competition for the Third World».
Μία εβδομάδα μετά την πορεία των 780χιλιομέτρων του Πριγκόζιν προς τη Μόσχα ο διεθνής δυτικός τύπος επικεντρώνεται στην εικόνα του Πούτιν και στο μέλλον των επιχειρήσεων της Βάγκνερ στην Αφρική και στη Μέση Ανατολή.
Δημοσίευμα της Wall Street Journal αναφέρει ότι σύμφωνα με έγγραφα από μυστικές υπηρεσίες της Δύσης, το πραγματικό σχέδιο του Πριγκόζιν ήταν να κάνει πραξικόπημα και να αιχμαλωτίσει κάποιους στρατιωτικούς ηγέτες της Ρωσίας, αλλά το σχέδιό του διέρρευσε, αναγκάστηκε να κινηθεί νωρίτερα και εν τέλει απέτυχε.
«Νομίζω ότι υπάρχουν δύο προβλήματα εδώ. Το ένα είναι ότι πρέπει να αμφισβητηθεί η αξιοπιστία κάθε πληροφορίας που βγαίνει προς τα έξω. Οι Ρώσοι να είναι πολύ καλοί στο να φυτεύουν ψευδείς ιστορίες, ακόμη πιθανώς και στη Wall Street Journal. Οπότε δεν πρέπει ποτέ να παίρνουμε αυτές τις ιστορίες τοις μετρητοίς. Οι Ρώσοι έχουν ισχυρό κίνητρο να μειώσουν τον εξευτελισμό του Πούτιν και γι΄ αυτό πρέπει να κάνουν να φανεί ότι ο Πούτιν ήξερε από την αρχή ότι δεν ήταν ποτέ ο στόχος.
Το δεύτερο είναι να προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε τα γεγονότα, όπως γιατί ξαφνικά άλλαξε γνώμη καθώς και γιατί ο Πούτιν θα τον άφηνε να ζήσει αφού έκανε κάτι τέτοιο. Δεν υπάρχει καμία ιστορία που να ταιριάζει με όλα τα στοιχεία.
Νομίζω ότι δεν θα πρέπει να είμαστε πρόωροι στα συμπεράσματά μας σχετικά με το πόσο καιρό ακόμα ο Πριγκόζιν προσωπικά θα παραμείνει επικεφαλής, πόσο μάλλον ζωντανός», αναλύει ο κ. Φρίντμαν.
Ως προς την επίπτωση που θα έχει στον πόλεμο στην Ουκρανία η μη συμμετοχή της ομάδας Βάγκνερ ο κ. Φρίντμαν εξηγεί ότι δεν φαίνεται να έχει αποδυναμώσει τις ρωσικές δυνάμεις διότι «η Ρωσία βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε αμυντικές θέσεις, οι οποίες είναι καλά οχυρωμένες και έχουν, όπως φαίνεται, άφθονες προμήθειες πυροβολικού. Ωστόσο, είναι νωρίς για να βγάλουμε κάποιο συμπέρασμα, διότι η επίθεση της Ουκρανίας βρίσκεται στην αρχή της».
Ρωσία και Κίνα
Όταν έγινε γνωστή η ανταρσία του Πριγκόζιν αρκετοί επιχειρηματίες από τη νότια Κίνα άρχισαν μανιωδώς να καλούν εργοστάσια να σταματήσουν τις αποστολές αγαθών που προορίζονταν για τη Ρωσία. Το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας, περιέγραψε τη ματαιωμένη ανταρσία ως «εσωτερικές υποθέσεις» της Ρωσίας και εξέφρασε την υποστήριξη στις προσπάθειες της Μόσχας να σταθεροποιήσει την κατάσταση. Ρωτήσαμε τον κ. Φρίντμαν κατά πόσο αυτά τα πρόσφατα γεγονότα μπορεί να επηρεάσουν τη «δίχως όρια» σχέση της Κίνας με τη Ρωσία
«Θεωρώ ότι δεν θα υπάρξει κάποια επίπτωση στη σχέση τους. Από τα δυτικά σχόλια που διαβάζω εκτιμώ ότι υποτιμάται η σημασία της ρωσικής συμμαχίας με την Κίνα. Δεν αρκεί ένα μικρό γεγονός για να αλλάξουν γνώμη για τη Ρωσία ή τον Πούτιν. Αυτό συμβαίνει όχι γιατί επηρεάζονται από τη ρωσική προπαγάνδα ή οτιδήποτε άλλο, αλλά γιατί έχουν μια θεμελιώδη άποψη για τον κόσμο στην οποία ο Βλαντιμίρ Πούτιν και η Ρωσία παίζουν έναν συγκεκριμένο ρόλο που θέλουν παίζει.
Αν ο πόλεμος στην Ουκρανία τελείωνε αύριο, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν πολύ εύκολα να στρέψουν την προσοχή τους στην Ανατολική Ασία, κάτι που δεν θέλει η Κίνα. Η Κίνα αισθάνεται τελικά ότι τόσο η Ρωσία όσο και η ίδια παίζουν το ίδιο παιχνίδι ενάντια στη δυτική ανάσχεση.
Αυτό που ουσιαστικά προσπαθούν να κάνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες αυτή τη στιγμή είναι να δημιουργήσουν ένα νέο ΝΑΤΟ για την Ανατολική Ασία, το οποίο θα περιορίσει την Κίνα. Έτσι, η ιδέα ότι ο Πούτιν προσπαθεί να αποτρέψει την επέλαση του ΝΑΤΟ εναντίον της Ρωσίας, κάτι που λέει ότι κάνει στην Ουκρανία, αυτή τη στιγμή, είναι κάτι που η Κίνα θεωρεί ουσιώδες για τα δικά της εθνικά συμφέροντα» αναλύει ο κ. Φρίντμαν.
Η Ρωσία θέμα πολιτιστικού πολέμου στις ΗΠΑ
Η Δυτική Ευρώπη και οι ΗΠΑ έχουν φανεί εξωτερικά αλληλέγγυες απέναντι στην Ουκρανία. Ωστόσο, καθώς οι μήνες περνούν και δεν διαφαίνεται το τέλος του πολέμου υπάρχει η ανησυχία ότι οι φωνές κατά της βοήθειας στην Ουκρανία θα αυξηθούν.
«Η Ρωσία είναι σε μεγάλο βαθμό ένα θέμα που αφορά πραγματικά την αμερικανική εσωτερική πολιτική, σχεδόν σε σημείο που θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι η Ρωσία είναι ουσιαστικά ένας ακόμη στόχος στους πολιτιστικούς πολέμους, όπως η άμβλωση ή τα δικαιώματα των τρανς και η κριτική θεωρία της φυλής.
Φτάνουμε πραγματικά στο σημείο όπου δεν είναι απλώς ότι υπάρχει μια διαφορά απόψεων σχετικά με το πόσο θα πρέπει να εμπλέκονται οι Ηνωμένες Πολιτείες σε όλο τον κόσμο ή τι εξυπηρετεί ή όχι τα αμερικανικά συμφέροντα ασφαλείας. Είναι αυτή η ιδέα ότι οι άνθρωποι της αριστεράς ή της κεντροαριστεράς των Ηνωμένων Πολιτειών έχουν φτάσει να βλέπουν τον Πούτιν ως ένα μοναδικό κακό, ειδικά μετά το 2016.
Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι στα δεξιά βλέπουν τώρα αυτό ως έναν τρόπο για το κεντροαριστερό κατεστημένο να επιβάλει την κυριαρχία του, για να αποσπάσει πλεονάσματα κ.α. Οπότε είναι πραγματικά ένα θέμα πολιτιστικού πολέμου στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σε κάποιο βαθμό, νομίζω ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι υπήρξε μια αποτυχία, και των δύο πλευρών, τόσο της κυβέρνησης Μπάιντεν όσο και του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, να εξηγήσουν στον αμερικανικό λαό γιατί θα πρέπει να ενδιαφέρεται για την Ουκρανία», εξηγεί ο κ. Φρίντμαν.
«Ο Πούτιν από την πλευρά του ελπίζει σε αλλαγή ηγεσίας στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 2024, αλλά δεν είναι μόνο αυτό.
Η στήριξη για την Ουκρανία θα εξαρτηθεί και από τι άλλο θα συμβεί. Νομίζω ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα οι Ηνωμένες Πολιτείες να εισέλθουν σε ύφεση αργότερα φέτος και μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την αμερικανική κοινή γνώμη», συμπληρώνει ο κ. Φρίντμαν.
Η στρατηγική του Πούτιν
«Νομίζω ότι η στρατηγική του Πούτιν, μετά τους πρώτους δύο μήνες του πολέμου, είναι ότι μπορεί να περιμένει μέχρι να καταρρεύσει η Δυτική στήριξη. Δεν περίμενε αυτή τη δυτική υποστήριξη και ενότητα και νομίζω ότι πιστεύει ότι είναι προσωρινή. Πιστεύει ότι μπορεί να επιβάλει θυσίες στον ρωσικό λαό που η Δύση δεν μπορεί να επιβάλει στον δικό της λαό.
Αυτό από μόνο του, αυτό δεν είναι μόνο ένα μέσο για να κερδηθεί ο πόλεμος, είναι ένας κεντρικός στόχος. Αν μπορέσει να αποδείξει ότι η Δύση δεν μπορεί να παραμείνει ενωμένη και δεν μπορεί να υπερασπιστεί τους συμμάχους της, τότε έχει πετύχει έναν κεντρικό στόχο του πολέμου. Επιπλέον, είναι ακριβώς αυτό που θέλει να πετύχει και η Κίνα.
Δείτε το από τη δική του οπτική γωνία, ότι ουσιαστικά το χειρότερο σενάριο, όπως φαίνεται αυτή τη στιγμή, είναι ένα αδιέξοδο. Δεν φαίνεται ότι η Δύση πρόκειται να εξοπλίσει την Ουκρανία στον βαθμό που θα χρειαζόταν για να απωθήσει πραγματικά τους Ρώσους από το ουκρανικό έδαφος. Μπορούμε να δούμε από την τωρινή αντεπίθεση της Ουκρανίας, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, ότι αυτό θα απαιτούσε τεράστια ποσότητα περισσότερης δύναμης πυρός από αυτή που διαθέτει.
Με αυτό το δεδομένο πόσο ακόμα μπορείτε να περιμένετε από το δυτικό κοινό να υποστηρίξει ουσιαστικά ένα αδιέξοδο; Αν το χειρότερο σενάριο για τον Πούτιν είναι να κρατήσει τα εδάφη που έχει και ουσιαστικά να αναγκάσει τη Δύση ή την Ουκρανία να αναγνωρίσει ορισμένες προσαρτήσεις εδαφών τότε εξακολουθεί να μοιάζει με νίκη γι' αυτόν. Οπότε δεν τον αναγκάζει ιδιαίτερα να αλλάξει το σχέδιό του», καταλήγει ο κ Φρίντμαν.
