Wolfgang Schaeuble, ο άνθρωπος που δίχασε τη Γερμανία και την Ευρώπη

Wolfgang Schaeuble, ο άνθρωπος που δίχασε τη Γερμανία και την Ευρώπη

Την προπερασμένη Κυριακή, ο Wolfgang Schaeuble διασφάλισε την απευθείας εκλογή του στην γερμανική βουλή, λαμβάνοντας στην περιφέρεια 284 της Βάδης-Βυρτεμβέργης όπου είναι παραδοσιακά υποψήφιος, το διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό του 48,1%. Μετά δε την ολοκλήρωση και της νέας τετραετούς θητείας του, θα συμπληρώνει σχεδόν μισό αιώνα αδιάλειπτης παρουσίας στην Bundestag, της οποίας είναι ήδη το μακροβιότερο μέλος – ευρισκόμενος, μάλιστα, διαρκώς στο επίκεντρο της γερμανικής πολιτικής, όπως σημείωνε πρόσφατα η εφημερίδα Die Zeit.

Στο διάστημα αυτό, o 75χρονος πλέον γιος του Karl Schaeuble και της Gertrud Goehring (η μητέρα του είχε, κατά σύμπτωση, το ίδιο επίθετο με τον περιβόητο αρχηγό της ναζιστικής Luftwaffe) έχει περάσει από πολλά και καίρια πόστα. Έχει διατελέσει υπουργός Εσωτερικών (1989-''91 και 2005-''09) και Οικονομικών (2009 ως σήμερα), ενώ όλα δείχνουν ότι θα ολοκληρώσει την πολιτική του πορεία από τη θέση του προέδρου της βουλής, στην περίοδο της πιο «εκρηκτικής» σύνθεσής της, εξαιτίας της παρουσίας σε αυτήν σχεδόν 100 μελών της ακροδεξιάς AfD.

Οι ικανότητές του είχαν φανεί από πολύ νωρίς. Αυτές ήταν, άλλωστε, που έκαναν τον καγκελάριο της επανένωσης, τον Helmut Kohl, να τον επιλέξει ως εξ'' απορρήτων του και άνθρωπο για τις «επικίνδυνες αποστολές», ορίζοντάς τον υπουργό Ειδικών Καθηκόντων και διευθυντή της καγκελαρίας το 1984 – ενώ στη συνέχεια, το 1989, του ανέθεσε το υπουργείο Εσωτερικών. Από εκείνες τις θέσεις, ο Schaeuble ουσιαστικά επόπτευσε και διεύθυνε παρασκηνιακά τη διαδικασία της επανένωσης των δύο Γερμανιών, με την οποία σφραγίστηκε το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και χαράχθηκε η πορεία της Ευρώπης τις επόμενες δεκαετίες.

Φωτογραφία από Wikimedia Commons

Πράγματι, το 1987, ήταν αυτός ο οποίος οργάνωσε μεθοδικά την ιστορική επίσκεψη του τότε προέδρου της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας, Erich Honecker. Τρία χρόνια αργότερα, ανέλαβε επικεφαλής της ομάδας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας που συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις οι οποίες οδήγησαν στην υπογραφή του συμφώνου της επανένωσης, στις 2 Ιουλίου 1990. Και στη συνέχεια, διαδραμάτισε ρόλο-κλειδί στην πορεία προς το Μάαστριχτ και την απόφαση για την ίδρυση του ευρώ, καθώς και στην προσπάθεια να πειστούν οι Γερμανοί να εγκαταλείψουν το αγαπημένο τους μάρκο.

Ο δρόμος προς την κορυφή έμοιαζε πλέον ορθάνοιχτος για τον φιλόδοξο και πολλά υποσχόμενο πολιτικό, που είχε αποδειχθεί ένας «καλός στρατιώτης» της Γερμανίας. Στις 12 Δεκεμβρίου 1990, όμως, δύο σφαίρες που προήλθαν από το 38άρι Smith&Wesson ενός σχιζοφρενή (όπως διαπιστώθηκε αργότερα), στη διάρκεια προεκλογικής συγκέντρωσης στο Όπεναου, άλλαξαν τα δεδομένα. Ο Schaeuble μπορεί να επέζησε, όμως από τότε αναγκάστηκε να μείνει καθηλωμένος πάνω σε ένα αναπηρικό καροτσάκι.

Ακόμη και έτσι, παρέμεινε το αγαπημένο παιδί του Kohl, ο οποίος μάλιστα δεν δίστασε, το 1997, να τον ανακηρύξει διάδοχό του στην ηγεσία του κόμματος και την καγκελαρία, μετά τις επόμενες εκλογές, οι οποίες ήταν προγραμματισμένες να γίνουν την επόμενη χρονιά. Μόνο που τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως τα περίμεναν οι δυο τους. Αρχικά, οι Χριστιανοδημοκράτες ηττήθηκαν καθαρά και με διαφορά 6 μονάδων από το SPD του Gerhard Schroeder. Η συνέχεια δε ήταν ακόμη χειρότερη.

Αν και ο Schaeuble ανέλαβε τα ηνία της CDU, αντικαθιστώντας τον μέντορά του, το σκάνδαλο που ξέσπασε το 1999 ανατίναξε τον δρόμο που οδηγούσε στην κορυφή. Τότε, αποδείχθηκε ότι ο Schaeuble, στη διάρκεια της δεκαετίας του ''90, ήταν ο ενδιάμεσος στις επαφές της CDU και του ίδιου του Kohl με ένα έμπορο όπλων, τον Karlheinz Schreiber, ο οποίος μάλιστα είχε ενισχύσει το κόμμα με αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες μάρκα – προφανώς, έναντι ανταλλάγματος το οποίο ποτέ δεν έγινε γνωστό.

Σε κάθε περίπτωση, αυτό που έχει σημασία είναι ότι ο Schaeuble, παρ'' ότι αρχικά είχε... σφυρίξει αδιάφορα και αρνηθεί κάθε σχέση με τον Schreiber, αναγκάστηκε να παραδεχθεί δημοσίως την ευθύνη του και την εμπλοκή του στο σκάνδαλο. Έτσι, τον Φεβρουάριο του 2000 αναγκάστηκε να υποβάλει την παραίτησή του από την ηγεσία του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος, ενώ τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους ζήτησε συγγνώμη ενώπιον της Bundestag, για το γεγονός ότι «με ευθύνη της CDU παραβιάστηκαν οι νόμοι».

Μετά από αυτό, στο τιμόνι του κόμματος βρέθηκε μια περίπου άγνωστη ως τότε, της οποίας το πολιτικό βιογραφικό δεν μπορούσε καν να συγκριθεί με το δικό του. Ήταν η 44χρονη τότε Angela Merkel, κόρη ενός πάστορα από την ανατολική Γερμανία, η οποία έμελλε να αναδειχθεί στην «σιδηρά καγκελάριο» της Γερμανίας και της Ευρώπης πέντε χρόνια αργότερα, όταν κέρδισε τις εκλογές του 2005 – όπως και συνέβη και με όλες τις άλλες που έχουν διεξαχθεί από τότε μέχρι σήμερα.

Ο δόκτωρ Schaeuble ήταν πλέον υποχρεωμένος να περιοριστεί στον ρόλο του δεύτερου – όχι όμως σε δεύτερο ρόλο. Στην πορεία απέδειξε ότι, κυρίως από τη στιγμή που ανέλαβε τη θέση του «κάιζερ» της γερμανικής οικονομίας, μπορούσε να αφήσει ανεξίτηλη τη σφραγίδα του τόσο στη Γερμανία όσο και, κυρίως, σε ολόκληρη την Ευρώπη. Εκεί, δηλαδή, όπου απέκτησε πολύ γρήγορα φανατικούς εχθρούς και φίλους, εξαιτίας και της κρίσης που είχε ξεσπάσει το 2008 και ήρθε να σαρώνει με μανία τη Γηραιά Ήπειρο, κλονίζοντάς την συνθέμελα.

Πολλοί ήταν αυτοί που τον μίσησαν, κυρίως στον ευρωπαϊκό Νότο, για την άτεγκτη πολιτική του απέναντι σε όσους τολμούσαν να παραβούν τους δημοσιονομικούς κανόνες που είχε επιβάλει στην Ε.Ε, αλλά και για την εμμονή του στην υπεράσπιση των γερμανικών συμφερόντων και την εδραίωση της ηγεμονίας του Βερολίνου. Εξίσου πολλοί είναι και εκείνοι που πίνουν νερό στο όνομά του, ειδικά στον Βορρά και εντός συνόρων, θεωρώντας ότι χωρίς τη δική του ανυποχώρητη στάση, το οικοδόμημα του ευρώ θα είχε διαλυθεί και η ευημερία των πλουσιότερων χωρών θα είχε τιναχτεί στον αέρα.

Αυτό, ωστόσο, που δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει στον Schaeuble είναι το γεγονός ότι παρέμεινε πιστός στις πολιτικές του θέσεις. Τις εξέφραζε δε πάντοτε ανοιχτά και δεν δίσταζε να συγκρουστεί με όλους όσοι διαφωνούσαν – αναδεικνυόμενος σχεδόν πάντοτε νικητής, καθώς πίσω του είχε τα «πάντσερ» της γερμανικής υπερδύναμης, αλλά και τη στήριξη της Merkel, η οποία μπορεί να τον είχε νικήσει την κρίσιμη στιγμή, αλλά ποτέ δεν επεδίωξε την πλήρη ρήξη μαζί του.

Ταυτόχρονα – κι αυτό είναι κάτι που μάλλον δεν έχει συνειδητοποιηθεί επαρκώς – τα χρόνια της κρίσης αποτέλεσε τον πιο σημαντικό δίαυλο επικοινωνίας ανάμεσα στην κυβέρνηση και τα πιο συντηρητικά στρώματα της γερμανικής κοινωνίας, που ζητούσαν κατά μέτωπο επίθεση τόσο κατά των «φτωχών» της Ε.Ε. όσο και των μεταναστών (απέναντι στους οποίους αποδείχθηκε εξαιρετικά σκληρός ως υπουργός Εσωτερικών). Για να είμαστε ειλικρινείς, δεν θα ήταν υπερβολή εάν ισχυριζόμασταν ότι χωρίς τον Schaeuble, το ποσοστό της Εναλλακτικής για τη Γερμανία, αλλά και των Φιλελεύθερων, στις τελευταίες εκλογές πιθανότατα θα ήταν πολύ υψηλότερο, προκαλώντας ακόμη μεγαλύτερο σοκ.

Photo by Sean Gallup/Getty Images/ Ideal Image

Πλέον, λόγω και της ηλικίας του, ο Schaeuble βαδίζει προς τη δύση του. Πόσοι, αλήθεια, θα του έστηναν... άγαλμα για όσα έχει κάνει και πόσοι, αντιστρόφως, θα ήθελαν να τον δουν να ηττάται και να εξευτελίζεται;

Γιώργος Παυλόπουλος

Photo by Adam Berry/Getty Images/ Ideal Image