Τις τελευταίες εβδομάδες παρατηρείται στην Ελλάδα η ταυτόχρονη εκδήλωση αντιδράσεων τόσο ενάντια στις εξορύξεις υδρογονανθράκων, όσο και κατά των ΑΠΕ.
Αν και φαινομενικά ασύνδετες, τις πυροδοτεί η ίδια νοοτροπία, αυτών που θέλουν να απολαμβάνουν φθηνή ενέργεια αρκεί το κόστος να το αναλαμβάνουν πάντα οι «άλλοι» και η παράνοια όσων προτιμούν να πεθαίνει ο κόσμος από καρκίνο στα 50 του στην Πτολεμαίδα και την Κοζάνη και να πληρώνει η χώρα τεράστια πρόστιμα για ρύπους, παρά να δουν να γίνεται μια επένδυση στον τόπο τους.
Στην πρώτη περίπτωση, 30 περίπου άτομα ενός σωματείου στην Ήπειρο μαζί με 10 φορείς, προσέφυγαν προ ημερών στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά των περιβαλλοντικών όρων γεώτρησης στο Δήμο Ζίτσας Ιωαννίνων, έπειτα από τη σχετική έγκριση του υπ. Περιβάλλοντος.
Είχε προηγηθεί μια εξαντλητική δημόσια διαβούλευση πάνω στο έργο. Είχαν γνωμοδοτήσει θετικά, η Περιφέρεια Ηπείρου, ο Δήμος Ζίτσας, η Κοινότητα Αγ. Χριστοφόρου όπου πρόκειται να γίνει η γεώτρηση, όλοι οι τεχνικοί φορείς που εμπλέκονται στο έργο, όπως το Τεχνικό Επιμελητήριο Ηπείρου, η Επιτροπή Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της Περιφέρειας και όλες οι αρμόδιες διευθύνσεις που πρέπει να εκφέρουν γνώμη: Δασαρχείο Ιωαννίνων, Γενική Διεύθυνση Δασών Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου, Διεύθυνση Υδάτων Ηπείρου, Εφορία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων.
Όλοι αυτοί έχουν γνωμοδοτήσει θετικά για τη γεώτρηση που πρόκειται να κάνει στην περιοχή η εταιρεία Energean, εφόσον φυσικά τηρηθούν οι προϋποθέσεις, οι οποίες προβλέπονται στους περιβαλλοντικούς όρους, που ενέκρινε το ΥΠΕΝ.
Και έρχεται η προσφυγή των 30 κατοίκων και των 10 φορέων, η οποία ακυρώνει όλες τις γνωμοδοτήσεις των ειδικών. Ποια είναι η ασφαλιστική δικλείδα που βάζει το Δημόσιο για να κατοχυρώσει μια επένδυση για την οποία έχουν αποφανθεί υπέρ όλοι οι ειδικοί; Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο.
Ας θυμηθούμε πόσος χρόνος είχε χρειαστεί να περάσει μέχρι να ξεκινήσουν τα σεισμικά στις θάλασσες της νότιας και δυτικής Κρήτης από την κοινοπραξία Exxon Mobil -Total- Helleniq Energy; Στο διάστημα που μεσολάβησε από την υποβολή των προσφυγών (2019) μέχρι την εκδίκαση και απόρριψή τους από το Συμβούλιο της Επικρατείας (Δεκέμβριος 2022), η γαλλική Total αποχώρησε από το σχήμα και την Ελλάδα.
Καλά θα πει κάποιος, οι τοπικές κοινωνίες πάντα στέκονταν επιφυλακτικά απέναντι στις έρευνες για υδρογονάνθρακες, αγνοώντας ότι στο ίδιο έργο θεατές και μάλιστα στην ίδια χρονική συγκυρία γινόμαστε και με τις ΑΠΕ, αυτή τη φορά με αίτημα για «ελεύθερες θάλασσες από αιολικά».
Ο λαϊκισμός της ανεμογεννήτριας έχει στόχο πλέον τα offshore πάρκα. Τι και αν πέρυσι, η παραγωγή από πράσινη ενέργεια κάλυψε το 57% του συνολικού ενεργειακού μείγματος της Ελλάδας, κάνοντας ιστορικό ρεκόρ. Τι κι αν αποτελεί έναν από τους λόγους για τις χαμηλότερες τιμές ρεύματος που απολαμβάνουμε στους δύο πρώτους μήνες του 2024. Σημασία έχει το κόστος για το φθηνό αυτό ρεύμα να το αναλαμβάνει κάποιος άλλος.
«Ο τουρισμός κινδυνεύει», «γιγάντιες ανεμογεννήτριες απειλούν τη θαλάσσια πανίδα», «κινδυνεύει η ασφάλεια της ακτοπλοΐας», είναι μερικά από τα τσιτάτα όσων εναντιώνονται στα υπεράκτια αιολικά.
Από την Κέρκυρα, τη Σάμο και την Ικαρία, μέχρι τον Αγ. Νικόλαο και τη Σητεία στην Κρήτη φουντώνουν εσχάτως οι εναντίον τους αντιδράσεις από δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια, συλλόγους τουριστικών καταλυμάτων, ξενοδοχειακά συμφέροντα και περιβαλλοντικές οργανώσεις.
Δίχως ακόμη να έχει ανοίξει η συζήτηση με τα εμπλεκόμενα μέρη και τις τοπικές κοινωνίες, χωρίς να είναι ακόμη γνωστό ποια σημεία θα επιλεγούν, αφού η Στρατηγική Μελέτη περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, οριοθετεί μόνο τις δυνητικές περιοχές, αγνοώντας ότι τα νέα θαλάσσια πάρκα θα είναι πλωτά και όχι θεμελιωμένα με τσιμέντο στο βυθό, δημοτικές αρχές, ομοσπονδίες, σύλλογοι και τουριστικά συμφέροντα σπεύδουν να πάρουν θέση απέναντι στις νέες αυτές επενδύσεις.
Ο κίνδυνος να δημιουργηθεί ένα νέο κίνημα, αυτή τη φορά, κατά των offshore, είναι υπαρκτός. Η κυβέρνηση πρέπει να το προλάβει. Την περασμένη δεκαετία η Ελλάδα δεν μπόρεσε να αποτρέψει την κατασυκοφάντηση της πράσινης ενέργειας από διάφορους κατ’ επάγγελμα «ευαίσθητους» στα περιβαλλοντικά ζητήματα.
Οι τότε κυβερνήσεις αγνόησαν τα σημάδια όσων διατράνωναν ότι θέλουν «ελεύθερα τα βουνά και τα λαγκάδια της πατρίδας μας», ούτε ανέλυσαν επαρκώς στις τοπικές κοινωνίες τα οφέλη των χερσαίων αιολικών.
Τώρα όμως η κυβέρνηση ξέρει. Απαγορεύεται να κάνει το ίδιο λάθος. Και το νέο πλαίσιο με γενναία ανταποδοτικά οφέλη για τις περιοχές που θα φιλοξενήσουν θαλάσσια αιολικά - από δωρεάν παροχή ρεύματος στους τοπικούς Δήμους έως δυνατότητα συμμετοχής τους ως εταίροι στη διαχείριση των πάρκων - το οποίο είχε προαναγγείλει το Δεκέμβριο ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρος Σκυλακάκης, έχει και αυτή τη διάσταση.
Στο δημόσιο διάλογο υπάρχει συχνά η συζήτηση ότι θέλουμε κι άλλες επενδύσεις στην Ελλάδα. Δεν συζητάμε όμως το πώς κατοχυρώνει το κράτος τις επενδύσεις αυτές, προκειμένου να γίνουν.
Τι αξία έχει να γνωμοδοτούν θετικά τόσοι φορείς υπέρ ενός έργου και να αρκεί μια προσφυγή για να τις ακυρώσει; Δεν θέλει και πολύ καθώς θα πλησιάζουν χρονικά οι ανακοινώσεις για την έναρξη εξορύξεων σε Κρήτη και Ιόνιο, η υπόθεση της Ηπείρου, να λειτουργήσει ως «οδηγός» και για άλλους που δεν τις βλέπουν με καθόλου καλό μάτι.
Κάποιος θα πει ότι η κυβέρνηση έχει ρίξει το βάρος στις ΑΠΕ, όχι στους υδρογονάνθρακες. Το ίδιο όμως ισχύει και με τις ΑΠΕ. Δεν θέλει και πολύ να καλλιεργηθεί ένα αρνητικό κλίμα με υποκινούμενες αντιδράσεις και προσφυγές ότι οι θαλάσσιες ανεμογεννήτριες είναι υπεύθυνες για τη μείωση των θαλασσίων ειδών. Ότι ευθύνονται για την ανεμπόδιστη παρουσία της μεσογειακής φώκιας στα γαλανά νερά της πατρίδας μας, όπως ήδη διαβάζουμε στα πρώτα σχετικά ψηφίσματα.
