Νέο σκηνικό διαμορφώνεται στην Ανατολική Μεσόγειο σε συνέχεια των αποτελεσμάτων των ερευνών για τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Κύπρο. Η λήξη των αδειών εκμετάλλευσης στα τεμάχια 2, 3 και 9 της Κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) χωρίς ανανέωση σηματοδοτεί μια νέα φάση στον ενεργειακό σχεδιασμό της Κύπρου.
Η εξέλιξη αυτή σήμανε και την αποχώρηση της κορεατικής κρατικής εταιρείας Kogas από την Κυπριακή ΑΟΖ, καθώς κατείχε το 20% των δικαιωμάτων στα τρία τεμάχια. Η ιταλική Eni, που διατηρούσε ηγετικό ρόλο στην κοινοπραξία, συνεχίζει πλέον τη δραστηριότητά της στα τεμάχια 6, 7, 8 και 11 σε συνεργασία με τη γαλλική Total, έναντι επτά τεμαχίων που κατείχε προηγουμένως.
Σύμφωνα με τον Κύπριο υπουργό Ενέργειας, Γ. Παπαναστασίου, η μη ανανέωση των αδειών αποτελεί φυσική εξέλιξη, καθώς δεν ήταν δεδομένο ότι όλα τα τεμάχια θα απέδιδαν εμπορεύσιμους πόρους. Στα τεμάχια 2 και 9, οι σεισμικές και γεωλογικές μελέτες δεν εντόπισαν ικανοποιητικές ενδείξεις φυσικού αερίου, ενώ στο τεμάχιο 3 οι έρευνες ήταν περιορισμένες, εν μέρει λόγω της παρεμπόδισης από το τουρκικό πολεμικό ναυτικό το 2018.
Οι άδειες για τα τρία τεμάχια είχαν εκδοθεί το 2013, με την παραχώρησή τους στην Eni Cyprus Limited και Kogas Cyprus Limited, ενώ αργότερα προστέθηκε και η Total E&P Cyprus BV. Κατά τη διάρκεια της ερευνητικής φάσης, πραγματοποιήθηκαν σεισμικές μελέτες 2D και 3D, καθώς και δύο ερευνητικές γεωτρήσεις στο τεμάχιο 9. Ωστόσο, παρά τα μεγάλα βάθη που έφτασαν – 5.800 μέτρα (Amathusa-1) και 5.485 μέτρα (Onasagoras-1) – δεν εντοπίστηκαν αξιοποιήσιμα κοιτάσματα.
Eni και Total αναπροσαρμόζουν τώρα τη στρατηγική τους με την Κύπρο να επανεξετάζει το μοντέλο εκμετάλλευσης των θαλάσσιων πόρων της.
Σε εξέλιξη συζήτηση με την αιγυπτιακή κυβέρνηση
Ο Γ. Παπαναστασίου τόνισε σε πρόσφατες δηλώσεις του σε συνέδριο της Αθήνας ότι σε μια προσπάθεια να βρίσκεται η Κύπρος μπροστά από τις εξελίξεις, θερμαίνονται οι συζητήσεις με την αιγυπτιακή κυβέρνηση για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων αερίου της κυπριακής ΑΟΖ.
Άλλωστε, η Κυπριακή Δημοκρατία είναι σε στενή επαφή εδώ και αρκετό καιρό με την Αίγυπτο, ιδιαίτερα όσον αφορά τις υποδομές μεταφοράς φυσικού αέριου και την εμπορικοποίηση των κοιτασμάτων στην Κυπριακή ΑΟΖ.
Σε πρόσφατη συνάντηση των υπουργών των δύο χωρών συμφώνησαν ότι αυτές οι υποδομές θα μπορέσουν να αποτελέσουν μέρος ενός νέου ενεργειακού διαδρόμου από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη ενώ θα αξιοποιηθούν και για την επίσπευση της εμπορικοποίησης των κοιτασμάτων, για υγροποίηση και εξαγωγές στη διεθνή αγορά.
Στο μεταξύ, όσον αφορά τις δικές μας έρευνες στα εγχώρια κοιτάσματα, υπενθυμίζεται θα έχουμε εξελίξεις μέσα στο καλοκαίρι του 2025. Η επενδυτική απόφαση της ExxoMobil, η οποία μαζί με την HelleniQ Energy ερευνούν την περιοχή νοτιοδυτικά της Κρήτης για το εάν θα προχωρήσει σε ερευνητική γεώτρηση, θα ληφθεί λίγους μήνες αργότερα σε σχέση με τον αρχικό προγραμματισμό.
Οι εκτιμήσεις της Ελληνικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων είναι αρκετά αισιόδοξες με τα δυνητικά αποθέματα της χώρας γενικότερα να παρουσιάζουν έντονο ενδιαφέρον. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της εταιρείας, αυτά κυμαίνονται περί τα 24 τρισ. κυβικά πόδια (trillion cubic feet) ή 680 bcm (δισ. κυβικά μέτρα) φυσικού αερίου (risked recoverable reserves). Η πιθανή επιβεβαίωση αυτών των κοιτασμάτων υπερκαλύπτει τόσο την παρούσα όσο και τη μέλλουσα εγχώρια ζήτηση φυσικού αερίου καθιστώντας τη χώρα μας εξαγωγική έως τα τέλη της δεκαετίας.
