Τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Ιδρύματος Ωνάση για την περίοδο 2022 – 2023 απηχούν το διαρκές ενδιαφέρον του Ιδρύματος Ωνάση για μια κοινωνία που «διαβάζει» τον κόσμο με λογική και συναίσθημα, που αλλάζει χωρίς να φοβάται, που είναι ανοιχτή και συμπεριληπτική. Στο πλαίσιο αυτής της ολιστικής προσέγγισης εντάσσονται οι μεγάλες κατηγορίες δράσεων με σχολικά προγράμματα και διαγωνισμούς, προγράμματα για ενήλικες και εκπαιδευτικούς, προγράμματα για οικογένειες και ψηφιακά εκπαιδευτικά υλικά.
Η Έφη Τσιότσιου, Εκτελεστική Διευθύντρια & Διευθύντρια Παιδείας του Ιδρύματος Ωνάση αναφέρει σχετικά: «Τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Ιδρύματος Ωνάση επιστρέφουν για να συνεισφέρουν και φέτος στην επιμόρφωση, τη μετεξέλιξη και τη χαρά μικρών και μεγάλων. Η θεματολογία των εκπαιδευτικών δράσεων επιλέγεται εκ νέου συνειδητά: για να προσφέρει απαντήσεις και δημιουργική απασχόληση, να προκαλέσει προβληματισμούς, αλλά και να ταράξει τα νερά, όπως είναι πάντα ο στόχος μας.
Στον τομέα Παιδείας του Ιδρύματος Ωνάση εμπνεόμαστε από τον κόσμο γύρω μας. Αξιοποιούμε τα καλύτερα στοιχεία του, ενώ ταυτόχρονα εργαζόμαστε, με ανθεκτικότητα και αφοσίωση, για να αλλάξουμε όσα αδικούν εμάς και τους άλλους. Νιώθουμε πνεύματα ελεύθερα και ανήσυχα. Πιστεύουμε στην αξία της δημοκρατίας και του γόνιμου διαλόγου και παραμένουμε αντίθετοι σε κάθε διάκριση, αποκλεισμό, βία ή εκμετάλλευση.
Έτσι στοχοπροσηλωμένοι και τη νέα χρονιά, δημιουργούμε εργαλειοθήκες γνώσης και αλληλεγγύης. Αναπτύσσουμε εκπαιδευτικές δραστηριότητες που προάγουν την πνευματική καλλιέργεια και την προσβασιμότητα, τη σωματική και την ψυχική υγεία, την ευγενή άμιλλα και την ασφαλή διαβίωση. Στα προγράμματα του Ιδρύματος Ωνάση όλοι και όλα συνυπάρχουν: οι νέες τεχνολογίες, τα σύγχρονα επικοινωνιακά μέσα, η ελληνική ιστορία, ο κοινωνικός προβληματισμός και η θετική γονεϊκότητα, η διεπιστημονικότητα, οι επιστήμες και τα γράμματα.
Εμπλουτίζουμε διαρκώς την ψηφιακή μας παρουσία και δίνουμε ρόλο μέντορα στους υποτρόφους μας. «Ζωγραφηγούμαστε» την ελληνική ιστορία και περιηγούμαστε στον πλούτο εκθέσεων και αρχείων. Ταξιδεύουμε συμπεριληπτικά, συζητούμε ανοιχτά, κατανοούμε και φροντίζουμε το σώμα μας. Διοργανώνουμε μαθητικούς διαγωνισμούς, για να ενδυναμώσουμε τη γνώση μας για τον ψηφιακό κόσμο και να συνυπάρξουμε αρμονικά και δημιουργικά. Οι εκπαιδευτικές μας πρωτοβουλίες υλοποιούνται πάντοτε σε εποικοδομητική συνεργασία με τα μέλη της κοινότητας που μας αγκαλιάζει: παιδιά, μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικούς, επαγγελματίες.»
Σχολικά προγράμματα και διαγωνισμοί
Στον 5ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ανοιχτών Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση μαθητές και μαθήτριες όλων των ηλικιών καλούνται να δημιουργήσουν τα δικά τους έργα εκπαιδευτικής ρομποτικής, STEM και διαδικτύου των πραγμάτων (IoT).
Παράλληλα, ο Σύνδεσμος Υποτρόφων του Ιδρύματος συνεχίζει για δεύτερη χρονιά τη συνεργασία με τον οργανισμό «The Tipping Point»: 60 υπότροφοι που τα κατάφεραν σε διεθνές επίπεδο «επισκέπτονται» ψηφιακά διαφορετικά σχολεία για να μεταφέρουν τις εμπειρίες τους συμβάλλοντας στον επαγγελματικό προσανατολισμό των παιδιών.
Στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Ζωγραφήγηση: Ταξιδεύοντας με τα σύμβολα και τους μύθους της Χάρτας του Ρήγα», η Χάρτα γίνεται αφορμή για ένα διασκεδαστικό παιχνίδι γρίφων, αποκρυπτογράφησης, ζωγραφικής και ιστορίας. Μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης μπορούν να παρακολουθήσουν το πρόγραμμα είτε διαδικτυακά είτε δια ζώσης εντός της σχολικής τάξης.
Με τον ίδιο τρόπο στις «Ζωντανές διαδικτυακές περιηγήσεις στην Ωνάσειο Βιβλιοθήκη» παρέχεται η δυνατότητα σε μαθητές όλων των βαθμίδων να συνδεθούν ζωντανά για μία σχολική ώρα, ανακαλύπτοντας απρόσμενους θησαυρούς: παλιά βιβλία από την αρχή της τυπογραφίας και εκδόσεις πριν από την Ελληνική Επανάσταση.
Το πρόγραμμα «Ξετυλίγοντας την ιστορία του βιβλίου» ισοδυναμεί με 4 διαδραστικά εργαστήρια, όπου οι συμμετέχοντες διακοσμούν, μαθαίνουν να χαράζουν, να συντηρούν και να παρασύρονται στον κόσμο του βιβλίου. Στο επίσης ψηφιακό εργαστήρι «Η ιστορία της τυπογραφίας» οι μαθητές μαθαίνουν τη σχέση της τυπογραφίας με την Επανάσταση του 1821, παρακολουθούν την πορεία της έκδοσης από την αρχή έως το τέλος και παίρνουν μια μικρή σφραγίδα με το όνομά τους.
Ομοίως, στο πρόγραμμα «Η ιστορία της χαρακτικής τέχνης» μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου επισκέπτονται ένα εργαστήριο χαρακτικής, όπου καλλιτέχνες δείχνουν όλη τη διαδικασία δημιουργίας από το προσχέδιο έως το τύπωμα. Στη συνέχεια οι μαθητές δημιουργούν το δικό τους πρωτόγραμμα σε ιαπωνικό χαρτί. Στην «Ιστορία της βιβλιοδεσίας» οι συμμετέχοντες, με τη συνεργασία των εκδόσεων Φοίνικα, μαθαίνουν να δένουν βιβλία μέσα στην τάξη και φτιάχνουν ένα πρωτότυπο σημειωματάριο.
Το πρόγραμμα «Αρχεία, βιβλιοθήκες και κλιματική αλλαγή» αποσκοπεί να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει μαθητές και μαθήτριες σχετικά με την ανάγκη διατήρησης και διάσωσης αρχείων και βιβλιοθηκών που απειλούνται από ακραία φυσικά φαινόμενα.
Για όγδοη συνεχή χρονιά το πρόγραμμα «Η μουσική αγαπάει τον αυτισμό» ταξιδεύει σε πόλεις της ελληνικής περιφέρειας και φέρνει σε επαφή με τη μουσική μεικτές ομάδες παιδιών, με και χωρίς Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ), μαζί με τους γονείς τους.
Ειδική ενότητα αποτελούν οι δράσεις για τον σπουδαίο γλύπτη Γιανούλη Χαλεπά. Στον πανελλήνιο μαθητικό ψηφιακό διαγωνισμό «Hack the art: Γιανούλης Χαλεπάς» μαθητές από σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της Ελλάδας και ελληνικά σχολεία του εξωτερικού δημιουργούν έργα με έμπνευση τη ζωή και το έργο του σπουδαίου Έλληνα γλύπτη με τη χρήση νέων τεχνολογιών. Επιπλέον, μέσω του προγράμματος «Ζωγραφήγηση: Γιανούλης Χαλεπάς | Ζωή σαν παραμύθι», θα ξεδιπλωθούν στα μάτια των μικρών μαθητών η ιστορία και η ζωή του περίφημου γλύπτη Γιανούλη Χαλεπά και θα αποκαλυφθεί η σημασία του έργου του καλλιτέχνη. Μαθητές 8 – 17 ετών συμμετέχουν, εξάλλου, σε διαδικτυακές ή δια ζώσης περιηγήσεις στην έκθεση της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, που θα πραγματοποιηθεί μέσα στο 2023, με τίτλο «Το αίνιγμα του Γιανούλη Χαλέπα» δημιουργώντας -στη δεύτερη περίπτωση- τα δικά τους γλυπτά.
Τέλος, τα παιδιά του Δημοτικού μαθαίνουν το σώμα τους, αλλά και τον τρόπο που η δωρεά οργάνων αλλάζει τον κόσμο μέσα από το εγκεκριμένο πρόγραμμα των «Οργανούληδων».
Προγράμματα για ενήλικες και εκπαιδευτικούς
Στο πλαίσιο του Πανελλήνιου Διαγωνισμού Ανοιχτών Τεχνολογιών, εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων συμμετέχουν σε σεμινάρια εκπαιδευτικής ρομποτικής για να μπορούν στη συνέχεια να μεταφέρουν τις γνώσεις στους μαθητές τους (διάρκεια 2 έως 5 μήνες).
Στο πλαίσιο του «This is a Gender Free Zone: Σεξουαλικός Προσανατολισμός, Ταυτότητα Φύλου και Έκφραση» πραγματοποιούνται 3 δίωρες συναντήσεις για γονείς και εκπαιδευτικούς, με τη μορφή διαδικτυακής και δια ζώσης παρακολούθησης (phygital events)
Με τον ίδιο καινοτόμο τρόπο συμμετοχής, σε ένα άλλο εργαστήριο με τον τίτλο: «Και εγένετο…podcast», εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων εξερευνούν τα στάδια δημιουργίας του, ώστε η διδασκαλία του μαθήματος να μετατραπεί σε πολυδιάστατη εμπειρία.
Για δέκατη χρονιά, στο πλαίσιο του προγράμματος «Η μουσική αγαπάει τον αυτισμό» πραγματοποιούνται βιωματικά εργαστήρια για εκπαιδευτικούς, που θέλουν να ανακαλύψουν τον τρόπο με τον οποίο η κίνηση και η μουσική μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό όχημα στη δημιουργική ανάπτυξη των παιδιών με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος.
Η δράση «Στην καρδιά του αυτισμού», εξάλλου, επιδιώκει να εξοικειώσει τους ειδικούς παιδαγωγούς ώστε να προετοιμάσουν τα άτομα με ΔΑΦ κάθε ηλικίας πριν «πάνε στον γιατρό» για καρδιολογικές εξετάσεις.
Γονείς και εκπαιδευτικοί, από την άλλη, καλούνται να συζητήσουν το φαινόμενο της Οριακής Διαταραχής Προσωπικότητας (ΟΔΠ), με συμπτώματα τη συναισθηματική αστάθεια, την παρορμητικότητα, τις δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις, τις αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές έως αυτοτραυματισμούς και αυτοκτονικότητα. Το πρόγραμμα «Η Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας στην εφηβεία και τη νεαρή ενήλικη ζωή» θα πραγματοποιηθεί σε 3 δίωρες συναντήσεις στο πλαίσιο των phygital events.
Μέσω webinars, εκπαιδευτικοί και επισκέπτες υγείας γνωρίζουν και αυτοί τους «Οργανούληδες», τους χαρακτήρες που δημιουργήθηκαν για να ξεναγήσουν, να εξηγήσουν, να λύσουν απορίες και να μοιραστούν τις γνώσεις γύρω από το ανθρώπινο σώμα και τη δωρεά οργάνων.
Τέλος, για πέμπτη χρονιά πανεπιστημιακοί και ερευνητές απ' όλο τον κόσμο συναντιούνται στο «Διεθνές Θερινό Σχολείο Καβάφη» για να εξετάσουν το έργο του ποιητή, αυτή τη φορά μέσα από διαφορετικά καλλιτεχνικά και ερευνητικά πεδία, όπως: οι κινηματογραφικές σπουδές, η δημιουργική γραφή, η ιστορία της εκπαίδευσης, η γλωσσολογία, η ιστορία, η γενεαλογία, η νομισματική, οι μουσικές σπουδές και ο οπτικός πολιτισμός.
Προγράμματα για οικογένειες
Το πρόγραμμα «Η μουσική αγαπάει τον αυτισμό» απευθύνεται σε παιδιά 5 - 7 και 8 - 11 ετών και τους γονείς τους. Στα μουσικά εργαστήρια που δημιουργούνται στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση «γλώσσα επικοινωνίας» γίνονται οι νότες, οι ήχοι και ο ρυθμός, ενώ το πιάνο ή το σαξόφωνο αποτελούν τα μέσα αυτής της επικοινωνίας.
Στη δράση «Στα βήματα του Γιανούλη Χαλεπά» γονείς και παιδιά αλληλεπιδρούν, παίζουν και λερώνονται μαζί, για να κατασκευάσουν τις δικές τους εκδοχές γλυπτών και έργων τέχνης.
Ψηφιακά εκπαιδευτικά υλικά
Στην ψηφιακή πλατφόρμα «Classroom» εκπαιδευτικοί, ερευνητές, μαθητές, γονείς και φοιτητές μπορούν να αξιοποιήσουν το πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό: διαδικτυακά μαθήματα, διαδραστικά σεμινάρια, εκπαιδευτικά βίντεο, διδακτικά σενάρια, παρουσιάσεις, βιβλιογραφικές παραπομπές.
Στη μουσική συλλογή «Ένα παράθυρο μικρό», που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο σχολείο ή το σπίτι, ο μουσικοσυνθέτης Δημήτρης Παπαδημητρίου και ο ποιητής Μιχάλης Γκανάς δημιούργησαν μελωδίες και στίχους για παιδιά με και χωρίς Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ).
Το εκπαιδευτικό υλικό: «Στην καρδιά του αυτισμού: Πρόγραμμα απευαισθητοποίησης στις ιατρικές εξετάσεις ατόμων με Διαταραχή Αυτιστικού» περιλαμβάνει 11 κοινωνικές ιστορίες, οι οποίες προετοιμάζουν το άτομο με ΔΑΦ, τους γονείς ή τους θεραπευτές που το συνοδεύουν στο νοσοκομείο, να εξοικειωθούν με τη διαδικασία μιας καρδιολογικής εξέτασης.
Οι δύο περιεκτικοί οδηγοί για τη θετική γονεϊκότητα φιλοδοξούν να στηρίξουν τους γονείς στα πρώτα βήματα της κοινής πορείας με τα παιδιά τους: ο ένας αφορά τα ορόσημα της ανάπτυξης, με πρακτικές συμβουλές ενίσχυσης δεξιοτήτων και συμπεριφορών, και ο δεύτερος την ενίσχυση της σχέσης μεταξύ γονέα και παιδιού και τη θετική γονεϊκότητα.
Το εκπαιδευτικό εγχειρίδιο «Boarding pass στον αυτισμό» εξηγεί τα εμπόδια που μπορεί να αντιμετωπίσει ένα παιδί με ΔΑΦ –ειδικά μέσα σε ένα αεροδρόμιο ή αεροπλάνο– αλλά και τους τρόπους πουγονείς, θεραπευτές και το προσωπικό του αεροδρομίου μπορούν να διευκολύνουν με τις διαδικασίες που προηγούνται ενός αεροπορικού ταξιδιού.
Στην επετειακή έκδοση «Ο μικρός Ρήγας και τα μυστικά σύμβολα της Χάρτας», που υπογράφει η Λήδα Βαρβαρούση και συνοδεύεται από εφαρμογή επαυξημένης πραγματικότητας (AR), κρύβονται γρίφοι, σύμβολα και ιδέες, τα οποία καλούνται να ανακαλύψουν παιδιά 8 – 12 ετών.
Με το ψηφιακό υλικό των «Οργανούληδων» (εγχειρίδιο για εκπαιδευτικούς, παιχνίδι αντιστοίχισης καρτών, 4 βίντεο, 6 φυλλάδια με παιχνίδια, Οδηγός Υγιεινής Ζωής) τα παιδιά μαθαίνουν για τη λειτουργία των οργάνων του σώματος, τους τρόπους φροντίδας τους για μια υγιεινή ζωή, καθώς και την αξία της δωρεάς οργάνων και της μεταμόσχευσης.
Η ειδική έκδοση για τον Αθανάσιο Ψαλίδα, με αφορμή την περσινή 200ή επέτειο από την έναρξη της Επανάστασης του '21, παρουσιάζει χειρόγραφα τεκμήρια του αρχείου και έργα ενός σημαντικού λογίου του Νεοελληνικού Διαφωτισμού.
Ανακαλύψτε τον κύκλο Ανοικτών ψηφιακών μαθημάτων Αρχείου Καβάφη «Ξεκλειδώνοντας το Αρχείο Καβάφη: Πρόσωπα - Εικόνες – Ιστοριες», μια σειρά εκπαιδευτικών υλικών του Αρχείου Καβάφη, που δημιουργήθηκαν για να προτείνουν έναν διαφορετικό τρόπο προσέγγισης της λογοτεχνίας σε όλες τις σχολικές βαθμίδες.
Στη διαδικτυακή πλατφόρμα Green Club μαθητές και εκπαιδευτικοί εξοικειώνονται με την έννοια της κυκλικής οικονομίας και την ανακύκλωση μέσα από πρωτότυπες προτάσεις εργαστηρίων: πλεκτά από πλαστικές σακούλες, πήλινες κατασκευές από πριονίδια, ρεύμα από τον αέρα του σχολείου, «σπιτάκια» για τα αδέσποτα ζώα της γειτονιάς.
Αναμένεται, τέλος, η δημιουργία μιας βιογραφίας κινουμένων σχεδίων για τη μυθιστορηματική ζωή και το σπουδαίο έργο του γλύπτη Γιανούλη Χαλεπά.
Δείτε τον κατάλογο εκπαιδευτικών προγραμμάτων εδώ και διαβάστε περισσότερα εδώ.
