Μέτρα για να μην πούμε «το νερό νεράκι » επεξεργάζεται σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα η ΕΥΔΑΠ σε συνεργασία με το Δημόσιο, υπό την απειλή της λειψυδρίας, με επίκεντρο το mega project άνω του μισού δισ. ευρώ για τη μεταφορά νερού από τη λίμνη των Κρεμαστών.
Την ίδια ώρα στο πυρήνα του σχεδιασμού της ΕΥΔΑΠ που τρέχει ένα συνολικό επενδυτικό πρόγραμμα 2,1 δισ. ευρώ βρίσκονται και οι ενέργειες για να διατηρηθούν όσο το δυνατόν χαμηλότερα τα τιμολόγια, δίχως, όμως να αποκλείονται αυξήσεις που βέβαια θα καθοριστούν από τον Ρυθμιστή (ΡΑΑΕΥ - Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων).
Σε αυτά περιλαμβάνονται και δράσεις για το νερό που χάνεται από διαρροές και άλλες αιτίες, ύψους 400 εκατ. αλλά και για τους «έξυπνους» μετρητές που προωθείται ο σχετικός διαγωνισμός , στοιχεία που ανέδειξε χτες ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ Χάρης Σαχίνης, σε ενημερωτική συνάντηση στη Μονάδα Επεξεργασίας Νερού (ΜΕΝ) Αχαρνών, που υδροδοτεί σε ποσοστό περίπου 60% το Λεκανοπέδιο .
Η ΕΥΔΑΠ έχοντας μπροστά της τον αγώνα κατά της λειψυδρίας έχει την ίδια στιγμή να διαχειριστεί την υδροδότηση μια μικρής πόλης που δημιουργείται στο Ελληνικό, τις παρεμβάσεις στα 2.185.000 υδρόμετρα, τα οποία σταδιακά εκσυγχρονίζει η ΕΥΔΑΠ, να εστιάσει στην ένταση των επενδύσεων που από 15 εκατ. το χρόνο θα πρέπει μέσα σε μία δεκαετία να τρέξουν έργα που υπερβαίνουν τα 2 δισ. ευρώ, δηλαδή 200 εκατ. τον χρόνο, την ώρα που η ΕΥΔΑΠ απορροφά ετησίως από 65 έως 70 εκατομμύρια.
Η λειψυδρία και οι νέες επενδύσεις
Οι δράσεις κατά της λειψυδρίας θα χρηματοδοτηθούν από το δημόσιο με την ΕΥΔΑΠ να έχει διττό ρόλο ως σύμβουλος αλλά και ως φορέας που θα υλοποιήσει τις ενέργειες.
Ήδη ο όμιλος προωθεί επενδύσεις 2,1 δισ. ευρώ, στις οποίες θα προστεθούν και κόστη σχεδόν 300 εκατ. ευρώ για την «Ψυττάλεια της νέας εποχής», αλλά και εταιρικό μετασχηματισμό με νέα δομή, επί της ουσίας με 2 εταιρείες διακριτές (για ρυθμιζόμενες και μη υπηρεσίες) μεταξύ τους. Γενικότερα, η αύξηση παραγωγής νερού , η μείωση απωλειών και τα μέτρα μείωσης κατανάλωσης, αποτελούν τη βάση πάνω στην οποία θα κινηθεί το επόμενο διάστημα. Επιπρόσθετα έρχονται οι επενδύσεις άνω των 500 εκατ. κατά της λειψυδρίας, φθάνοντας το σύνολο των προς επένδυση κεφαλαίων σχεδόν στα 3 δισ. ευρώ.
«Η σύμβαση που έχουμε υπογράψει με το Δημόσιο προ τετραετίας και θα «τρέχει» για άλλα 16 χρόνια προβλέπει ότι το Δημόσιο θα δίνει στην ΕΥΔΑΠ αδιύλιστο νερό στις εισόδους των διυλιστηρίων. Αν δεν υπάρχει νερό, πρέπει να βρούμε τρόπο να το φέρουμε και συνεργαζόμαστε γι΄ αυτό με το Δημόσιο όπως επανέλαβε ο κ. Σαχίνης.
Τα έργα στα οποία έχουμε καταλήξει απαιτούν επενδύσεις τουλάχιστον μισό δισεκατομμύριο», υπογράμμισε ο κ. Σαχίνης, ο οποίος ανέφερε ότι η Αττική βρίσκεται σε «πορτοκαλί» συναγερμό.
Τα επίπεδα νερού τα τελευταία 2-3 χρόνια έχουν σαφώς μειωθεί, με την ΕΥΔΑΠ να έχει αναλάβει ήδη κάποιες ενέργειες όπως η ενεργοποίηση άντλησης του κλάδου Υλίκης και οι γεωτρήσεις στην Μαυροσουβάλα , οι γεωτρήσεις του Μέσου Ρου Βοιωτικού Κηφισού οι οποίες μέσω του Ενωτικού Υδραγωγείο Διστόμου θα τροφοδοτούν το Υδραγωγείο Μόρνου με ημερήσια παροχετευτικότητα 150.000m3 κ.α..
Ο κ. Σαχίνης εμφανίστηκε πάντως καθησυχαστικός ότι η Αττική δεν θα διψάσει, δεν θα φτάσει στο «κόκκινο», με την προϋπόθεση βέβαια να γίνει πολλή δουλειά, να υπάρξει ευελιξία και βέβαια να «τρέξουν» οι διαδικασίες άμεσα. Σε σχετική παρουσίαση του κ. Σαχίνη, γίνεται αναφορά για απολήψιμο απόθεμα 659 εκ. κυβικών μέτρων, έναντι 940 εκ. κυβικών πέρυσι τέτοια εποχή, 1.115 εκατ. κ.μ. το 2023 και ανάλογου αποθέματος την περίοδο 2016 – 2025 (μέσος όρος).
Ήδη υπάρχει συμφωνία με το Δημόσιο για να προχωρήσει η λύση των Κρεμαστών, και ως προς τη χρηματοδότηση του project, με την εν λόγω λύση να αποτελεί την βασική επιλογή, το plan A.
Η επένδυση έχει ύψος 535 εκατ. ευρώ όπου το κόστος της Α’ Φάσης Κρεμαστών ανέρχεται στα 365 εκατ. και τη Β’ Φάσης στα 170 εκατ. ευρώ.
Κατά τον κ. Σαχίνη αν και ωριμάζουν διαδικασίες και μελέτες, δεν είναι εφικτό να γίνει αναφορά στο πότε θα εκκινήσει ο διαγωνισμός, ενώ εκτιμάται ότι θα χρειαστούν περί τα 2 έτη κατασκευής του έργου απ’ όταν αυτό εκκινήσει (σήραγγα 20 χλμ.), εφόσον βέβαια δεν υπάρξουν προβλήματα ή προσφυγές στο ΣτΕ.
Η λύση των Κρεμαστών έχει σαφή πλεονεκτήματα καθώς θα φέρει οριστική αντιμετώπιση των αναγκών ύδρευσης της Αττικής με υψηλής ποιότητας νερό, με σύνδεση με ποτάμια, δυνατότητα για άμεση κατασκευή αντλησιοταμιευτικού έργου στο ανατολικό αντέρεισμα του ταμιευτήρα Κρεμαστών (~50 MW), μικρή επίδραση στη διακύμανση της στάθμης του ταμιευτήρα Κρεμαστών, λόγω της πολύ μεγάλης χωρητικότητάς του, αλλά και χαμηλό λειτουργικό κόστος σε σχέση με την αφαλάτωση, καθώς το νερό έρχεται με βαρύτητα.
Ωστόσο, διερευνώνται και άλλες δυνατότητες π.χ. αξιοποίησης υπόγειων υδροφορέων του Βοιωτικού Κηφισού, χρήσης υφάλμυρου νερού ή αξιοποίησης θαλασσινού, μεταφοράς υδάτων από τον Αχελώο κλπ. Σύμφωνα με τον ίδιο το κόστος του νερού των Κρεμαστών για την ΕΥΔΑΠ υπολογίζεται γύρω στα 10 λεπτά/κυβικό, όσο δηλαδή και το κόστος του αδιύλιστου νερού που παίρνει σήμερα η επιχείρηση από το ελληνικό δημόσιο
Οι αφαλατώσεις με υφάλμυρο νερό έχουν κόστος 40-45 σεντ/κυβικό και με αλμυρό νερό περί τα 0,85 με 1 ευρώ/κυβικό μέτρο. Είναι λύσεις που χρησιμοποιούνται σε άλλες χώρες, από την Αμερική έως το Ισραήλ. Ήδη έχουν εξεταστεί περιοχές τόσο στην Αθήνα (πιο δύσκολη περίπτωση), όσο και κοντά στην Ιτέα με υφάλμυρο νερό. Επόμενη επιλογή είναι η προμήθεια νερού απευθείας από τον Αχελώο ποταμό, αλλά μόνο σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης (αν δεν βρέξει καθόλου επί χρόνια, δεν προχωρήσουν άλλα έργα και επενδύσεις), με μεταφοράς του μέσω τάνκερ (προς Άσπρα Σπίτια και Θίσβη επίσης).
Αυτά τα έργα είναι εκτός του 10ετούς πακέτου επενδύσεων 2,1 δισ. ευρώ, που περιλαμβάνει έργα ύδρευσης, (κοντά 700 εκατ.), αποχέτευσης – ΚΕΛ (750 εκατ.), τις υποδομές Ανατολικής Αττικής (550 εκατ.), τεχνολογίας, με αιχμή τα περιβαλλοντικά έργα Ανατολικής Αττικής. Τα οποία εξυπηρετούν την αντικατάσταση γηρασμένων υποδομών (αγωγοί κ.α.), τις ανάγκες από την επέκταση και ανάπτυξη της πόλης (Ανατολική Αττική, Σαλαμίνα, Σαρωνίδα κ.α.), συν μια νέα πόλη στο Ελληνικό, που μελετάται να εξυπηρετηθεί από τον Περισσό μέσω των… Εξαρχείων, περιβαλλοντικές υποχρεώσεις (ΚΕΛ, Ψυττάλεια), προκλήσεις κλιματικής κρίσης κ.α.. Ηδη η ΕΥΔΑΠ έχει μεγαλώσει τον ρυθμό επενδύσεων, με 65-70 εκατ. ετησίως από 15 εκατ. προ ετών, ενώ για το σύνολο του προγράμματος θεωρητικά απαιτούνται περί τα 200 εκατ. ετησίως (για τα 10 έτη).
Προσπάθειες να μειωθούν οι απώλειες για να μην ξεφύγουν οι τιμές
Για να διατηρηθεί το νερό της Αττικής όχι μόνο ποιοτικό – καθαρό, αλλά και σε σχετικά χαμηλές τιμές, από τις φθηνότερες πανευρωπαϊκά, εξετάζονται τόσο μέτρα εξοικονόμησης όσο και αντιμετώπισης των απωλειών (διαρροές).
Ειδικά για τη μείωση των απωλειών – το νερό που χάνεται από το δίκτυο της ΕΥΔΑΠ εκτιμάται στο 15% – ξεκινούν διάφορες εργολαβίες για αλλαγές γηρασμένων δικτύων μήκους 90 χλμ. σε Πεύκη, Ψυχικό και άλλες περιοχές. «θα αλλάζουμε αυτά που χρειάζεται. Γιατί αν αλλάξουμε όλο το δίκτυο που είναι παλιό, θα πρέπει να προσθέσουμε επιπλέον επενδύσεις 1,5 δισ. ευρώ. Αλλά θέλουμε να κρατήσουμε τα τιμολόγια όσο χαμηλότερα γίνεται», ανέφερε ο κ. Σαχίνης.
Καθημερινά, σύμφωνα με τον Γενικό Διευθυντή Ύδρευσης κ. Γιώργο Καραγιάννη, η ΕΥΔΑΠ έχει να αντιμετωπίσει περί τις 300 κλήσεις για διαρροές, εκ των οποίων οι περισσότερες (περίπου 65%-70%) αφορούν ρολόγια και οι υπόλοιπες αγωγούς που παίρνουν προτεραιότητα διότι προκαλούν υδροδοτική στέρηση.
Ωστόσο, όπως επεσήμανε για ένα σημαντικό ποσοστό, περί το 30 %, οι μεταβάσεις των συνεργείων είναι άσκοπες καθώς μπορεί να αφορούν το ποτιστικό ενός Δήμου, μια υδρορροή που τρέχει, το μπαλκόνι της γειτόνισσας που ποτίζει κλπ. Για την παρακολούθηση λειτουργίας του δικτύου ύδρευσης, εντός του 2025 και του 2026, προβλέπεται να τοποθετηθούν περίπου 450 νέα σημεία τηλεμετρίας.
Επίσης, οι αρμόδιοι της ΕΥΔΑΠ έχουν να αντιμετωπίσουν και διάφορες κακοτεχνίες που έγιναν στο παρελθόν. Για παράδειγμα, βλάβη σε κεντρικό αγωγό στη Λεωφόρο Μαραθώνος που υδροδοτεί όλη την ανατολική αττική θα αποκατασταθεί με δυσκολία καθώς ο εργολάβος που έφτιαξε τον δρόμο πριν τους Ολυμπιακούς, δίχως συνεννόηση τον τοποθέτησε στην κεντρική λωρίδα κυκλοφορίας, με συνέπεια για να γίνουν οι εργασίες, όπως επεσήμανε ο κ. Καραγιάννης, να πρέπει να κλείσει όλη η Μαραθώνος.
Ειδικά για τα έργα μείωσης των απωλειών, συνολικού ύψους 398.796.476 ευρώ, γίνεται αναφορά στα εξής:
Έργα για τη βελτιστοποίηση της λειτουργίας του δικτύου ύδρευσης με στόχο τη μείωση των διαρροών, ύψους 169.852.460 ευρώ, με διάρκεια ως Δεκέμβριο 2029.
Μαζικές αντικαταστάσεις πεπαλαιωμένων υδρομετρητών και προμήθεια και εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, ύψους 122.679.340 ευρώ, με διάρκεια έως Δεκέμβριο 2029.
Ολοκλήρωση Επεμβάσεων στη Διώρυγα Θηβών του Υδραγωγείου Μόρνου (54.586.000 ευρώ, έως Δεκ. 2028).
Αποκατάσταση της αμφίδρομης λειτουργίας του κλειστού Ενωτικού Υδραγωγείου Μόρνου-Μαραθώνα, Τμήμα Κλειδί - Δαφνούλα (18.068.148 ευρώ, έως Ιαν. 2028).
Εργασίες συντήρησης, Αποκατάστασης Τοπικών Βλαβών και Μέτρων Ασφαλείας σε όλες τις Εγκαταστάσεις του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος – ΕΥΣ (9.680.128 ευρώ, έως Δεκ. 2025).
Διασφάλιση Υποδομών Μεταφοράς Ακατέργαστου Ύδατος Διώρυγας Κιθαιρώνα στην Ευρύτερη περιοχή Κοκκινίου (23.930.400 ευρώ, έως Δεκ. 2027).
Το Ελληνικό και η διαδρομή για την υδροδοτησή του
Το ταξίδι για την υδροδότηση του Ελληνικού θα ξεκινήσει από τις εγκαταστάσεις της εταιρείας στον Περισσό για να καταλήξει στα νότια προάστια της Αθήνας και θα χρειαστεί να σκαφτεί μια τεράστια χιλιομετρική έκταση που θα διασχίζει όλη τη Δροσοπούλου στα Πατήσια, τα μισά Εξάρχεια και όλον τον παράδρομο της Βουλιαγμένης.
Άλλωστε , η ΕΥΔΑΠ είναι πλέον εκπαιδευμένη αφού όπως αναφέρθηκε, μόνο το 2024, λόγω της μεγάλη ανοικοδόμησης, εγκατέστησε συνολικά 10.000 νέες παροχές ενώ συνεχίζει να αναπτύσσει τις υποδομές της και στην Ανατολική Αττική που αναπτύσσεται άναρχα.
Επιπρόσθετα, κατά την παρουσίαση, αναδείχθηκε εκ νέου η ανάγκη για ευελιξία σε νέες προσλήψεις, εντός κι εκτός πλαισίου ΑΣΕΠ, καθώς, τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί το προσωπικό κατά τουλάχιστον 100 άτομα (συνταξιοδοτήσεις – αποχωρήσεις περισσότερες των προσλήψεων). Όπως αναφέραμε και στην αρχή, προχωρά και ο μετασχηματισμός της ΕΥΔΑΠ με διαχωρισμό δραστηριοτήτων, ιδίως προς τις ρυθμιζόμενες και μη υπηρεσίες (εξωτερικό υδροδοτικό κ.α.), αλλά και βάσει των νέων ρυθμίσεων που επιτρέπουν εξαγορές και συγχωνεύσεις, επέκταση σε κοντινούς νομούς, συνεργασίες με νέου Δήμους (εξυπηρετεί για την ώρα 69). Όπως αναφέρθηκε, μετά το 2023 καταγράφεται αύξηση κατανάλωσης, ενώ η διοίκηση Σαχίνη σε ερώτηση για το κατά πόσο πιθανόν μπορεί να τεθούν μέτρα περιορισμού κατανάλωσης σε ακραίο σενάριο, δεν έδωσε συγκεκριμένα ποσοστά, με την υπενθύμιση ότι σε τέτοιες περιόδους (π.χ. τη δεκαετία του 1990) υπήρξε μια μέση μείωση (ως μέτρο) της τάξεως του 30%.
Όπως, επιπρόσθετα, σημείωσε, η ΕΥΔΑΠ είναι σε επαφές με συμβούλους και ομοειδής εταιρείες, από το Λος Άντζελες έως τη Σιγκαπούρη, και σε συνεργασία με πολλές χώρες , για την αναζήτηση των βέλτιστων λύσεων και πρακτικών. Όπως επίσης αποκάλυψε ο κ. Σαχίνης, σε συνεργασία με το ΤΕΕ προγραμματίζονται work shops στα οποία τα φώτα τους και την εμπειρία τους θα δώσουν εξειδικευμένοι σύμβουλοι του τομέα υδάτων από Αριζόνα και Ισραήλ ώστε να συζητηθούν οι καλύτερες διεθνώς πρακτικές για αντιμετώπιση της λειψυδρίας και άλλων θεμάτων της διαχείρισης υδάτινων πόρων.
