Σταθερότητα καταγράφουν οι τιμές στα ράφια των σούπερ μάρκετ τους πρώτους εννέα μήνες του 2024, σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), η οποία αφορά αποκλειστικά τις μεγάλες αλυσίδες.
Συγκεκριμένα, κατά μέσο όρο σημειώθηκε αύξηση 0,24% σε σχέση με το ίδιο διάστημα του 2023, επιβεβαιώνοντας πως ο πληθωρισμός στις αλυσίδες σουπερμάρκετ είναι της τάξης του +0,91%, μετά από τέσσερις μήνες συνεχούς πτώσης.
Πού αποδίδεται η τάση συγκράτησης των τιμών
Οι λόγοι που συντελούν στη σταθερότητα των τιμών στα σούπερ μάρκετ ποικίλουν. Καταρχάς, παρατηρείται μια σταδιακή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, με τις τιμές στα μεγάλα καταστήματα τροφίμων να συγκρατούνται λόγω των μεγάλων όγκων προϊόντων που διακινούν, καθώς και των οικονομιών κλίμακας και της οργανωσιακής τους ετοιμότητας. Παράλληλα, η γκάμα προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας παίζει επίσης σημαντικό ρόλο.
Η πορεία των τιμών των πρώτων υλών στις διεθνείς αγορές έχει συμβάλει στη σταθεροποίηση των τιμών. Οι διεθνείς δείκτες, όπως ο FAO Food Price Index, καταγράφουν μείωση στις περισσότερες περιπτώσεις το 2024, αν και υπάρχουν προϊόντα όπως ο καφές και το κακάο που έχουν επηρεαστεί αντίστροφα.
Επιπλέον, οι καιρικές συνθήκες το 2024, σε σύγκριση με το 2023, έχουν επηρεάσει τη συγκράτηση τιμών. Παρά τις περσινές βροχές που αύξησαν το κόστος για φρέσκα φρούτα και λαχανικά, φέτος η παρατεταμένη ξηρασία έχει περιορίσει τις αυξήσεις.
Οι κυβερνητικές θεσμικές παρεμβάσεις, όπως η απαγόρευση προωθητικών ενεργειών σε περιπτώσεις ανατιμήσεων, δημιουργούν ένα αυστηρό πλαίσιο λειτουργίας για τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Επίσης, οι προσφορές και οι εκπτώσεις στο οργανωμένο λιανεμπόριο είναι περισσότερες, σε αριθμό και ένταση, επηρεάζοντας τις τελικές τιμές.
Τέλος, η υψηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων στα μεγάλα καταστήματα συμβάλλει στη γρηγορότερη συγκράτηση των τιμών, καθώς προβαίνουν σε νέες αγορές για ανανέωση των αποθεμάτων πιο άμεσα. Η επίδραση των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας είναι επίσης σημαντική, με τα μερίδια πωλήσεων να αυξάνονται συνεχώς τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω του μεγαλύτερου εύρους κωδικολογίου.
Σε ποιες κατηγορίες παρατηρούνται μειώσεις και αυξήσεις τιμών
Οι μεγαλύτερες μειώσεις τιμών καταγράφονται σε κατηγορίες όπως τα απορρυπαντικά και τα είδη καθαρισμού (-7,39%), στις βρεφικές και παιδικές τροφές (-5,31%), στις τροφές και τα είδη για τα κατοικίδια (-3,12%), στα χαρτικά, καλλυντικά και τα είδη προσωπικής υγιεινής (-2,49%) και στα αυγά, τα βούτυρα και τους ζωμούς (-2,21).
Οι μειώσεις αυτές είναι αποτέλεσμα τόσο της ομαλοποίησης της αγοράς μετά την πανδημία και της μείωσης στις τιμές παραγωγού σε ορισμένα προϊόντα.
Από την άλλη, ωστόσο, παρατηρούνται και αυξήσεις τιμών, με τις μεγαλύτερες από αυτές να σημειώνονται στα φρέσκα ψάρια και τα θαλασσινά (+8,61%), τα ορεκτικά, τα αλίπαστα και άλλα σερβιριζόμενα είδη (+6,65%), τα μπισκότα, τις σοκολάτες και τα ζαχαρώδη (+5,54%), τα είδη πρωινού και τα ροφήματα (+4,12%) αλλά και στα νερά, τα αναψυκτικά και τους χυμούς (+4,10%).
Οι διεθνείς τιμές του κακάο και του καφέ, επηρεάζουν σημαντικά τις κατηγορίες των γλυκών και των ροφημάτων. Παράλληλα, η εποχικότητα λόγω τουρισμού σε συγκεκριμένα είδη, έχει άμεσο αντίκτυπο στις τιμές των ψαριών και των αναψυκτικών, ενώ η παρατεταμένη ξηρασία και οι καιρικές συνθήκες συμβάλουν στα φρέσκα φρούτα και λαχανικά.
Στο παρακάτω διάγραμμα καταγράφεται η εξέλιξη της τιμής των 23 κατηγοριών που εξετάζονται από τον Σεπτέμβριο του 2024 σε σύγκριση με τον Σεπτέμβριο του 2023, ενώ όπως φαίνεται οι 10 από αυτές κατέγραψαν μείωση και οι 13 αύξηση.
