Στις προσπάθειες που κάνει το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου για να αντιμετωπίσει ολιστικά το ζήτημα της ένταξης, και σε αυτό το πλαίσιο να χαράσσει πολιτικές, αναφέρθηκε η υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Σοφία Βούλτεψη, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου με τη συμμετοχή της εκτελεστικής διευθύντριας της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ασύλου, Νίνας Γκρέγκορι και του ειδικού γραμματέα Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων, Ηρακλή Μοσκώφ.
«Ο τρόπος που η Ελλάδα εδώ και πάνω από δύο χρόνια προστατεύει τα ασυνόδευτα ανήλικα αποτελεί πηγή υπερηφάνειας για όλους τους Έλληνες», σημείωσε η κ. Βούλτεψη και προσέθεσε: «Είναι σημαντικό ότι οι πρωτοβουλίες μας και οι καινοτομίες μας όσον αφορά σ' αυτήν την προστασία θεωρούνται υποδειγματικές και πρότυπο για όλη την Ευρώπη που έχει συνεχώς στραμμένα τα μάτια της πάνω μας».
Αναφερόμενη στην ολιστική προσέγγιση για την ένταξη που επιχειρεί το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, η κ. Βούλτεψη τόνισε: «Από την αρχή προσπάθησα να χαράξω μια ολιστική ενταξιακή πολιτική, στην οποία η πολιτική για τα ασυνόδευτα ανήλικα εντάσσεται απολύτως. Το χαρτοφυλάκιο είναι ενιαίο. Δεν υπάρχουν στεγανά. Αν δεν ήταν ενιαίο, θα ήταν διαφορετική η αρχιτεκτονική του. Πρόκειται για πολιτική βούληση που στηρίζεται στα γεγονότα και τη μελέτη τους.
Στη Νέα Εθνική Στρατηγική μας, έχουμε για πρώτη φορά εντάξει τον πυλώνα της προένταξης, που αφορά κυρίως τους αιτούντες άσυλο, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και τα ασυνόδευτα ανήλικα.
Από την αρχή της θητείας μου διαπίστωσα πως όταν ένας αιτών άσυλο περνά στο στάτους του δικαιούχου ασύλου, για την ένταξη είναι συνήθως πολύ αργά. Στην πραγματικότητα, η περισσότερη δουλειά γίνεται στη φάση της προένταξης, όταν οι άνθρωποι βρίσκονται ακόμη στο camp. Εκεί μπορείς να συναντήσεις τους ανθρώπους και να τους δώσεις να καταλάβουν πως υπάρχουν ευκαιρίες.
Με την επιτάχυνση, μάλιστα, της διαδικασίας του ασύλου, όλα πρέπει να γίνονται πολύ γρήγορα. Είναι δηλαδή πολύ λεπτή η γραμμή που χωρίζει την κατάσταση του αιτούντος από τον δικαιούχο. Έχουμε να κάνουμε με μια δυναμική κατάσταση, έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους και, κυρίως, έχουμε να κάνουμε με παιδιά που ενηλικιώνονται, οπότε πρέπει να κριθεί και το αίτημα ασύλου που υποβάλλουν».
Καταλήγοντας η κ. Βούλτεψη επεσήμανε: «Ένταξη χωρίς προένταξη μοιάζει με τον πίθο των Δαναΐδων. Και αυτό αφορά τόσο στους ενήλικους όσο και στους ανήλικους. Ειδικά για τους ενήλικες, επαναλαμβάνω για άλλη μια φορά ότι αν δεν εργαστούμε στο επίπεδο της προένταξης, πολύ δύσκολα οι άνθρωποι αυτοί θα περάσουν στο στάδιο της ένταξης. Αυτό έχει αποδείξει η πείρα των τελευταίων ετών και αυτό θέλουμε να αποφύγουμε. Όλοι μας -και στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση- αναρωτιόμαστε για ποιον λόγο μέχρι στιγμής δεν έχουμε εντυπωσιακά αποτελέσματα ένταξης όσον αφορά στην μετά το 2015 προσφυγική κρίση, σε σχέση με άλλες περιόδους προσφυγικών ή μεταναστευτικών ροών. Το πρόβλημα μοιάζει δύσκολο, αλλά τελικά δεν είναι. Τόσο στην Ελλάδα όσο και στην ΕΕ το πρόβλημα δεν έχει -μέχρι στιγμής- αντιμετωπιστεί ολιστικά, δεν υπάρχει κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου και επιστροφών και το μεταναστευτικό-προσφυγικό έχει μπει τελικά σε κουτάκια αρμοδιοτήτων που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα αποσπασματικά και φυσικά δεν το λύνουν».
Η εκτελεστική διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ασύλου, Νίνα Γκρέγκορι, κατά την εισήγησή της, ανέφερε ότι τα ασυνόδευτα ανήλικα είναι οι πιο ευάλωτοι αιτούντες άσυλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση και υπογράμμισε ότι το 2021 έγιναν 23.600 αιτήσεις ασύλου από ασυνόδευτα ανήλικα, δηλαδή αυξήθηκαν κατά 66%, επομένως, όπως είπε, η σημασία που δίνουν οι ελληνικές Αρχές για την προστασία των ασυνόδευτων ανήλικων είναι πολύ σημαντική. Παράλληλα, η κ. Γκρέγκορι εξήρε τη συνεργασία της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ασύλου με τις ελληνικές Αρχές.
Ο ειδικός γραμματέας Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων, Ηρακλής Μοσκώφ, μίλησε για το προσωπικό της Ειδικής Γραμματείας αλλά και το πλαίσιο συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασύλου που, όπως σημείωσε, αποτελεί στρατηγικό εταίρο.
Ο κ. Μοσκώφ αναφέρθηκε και στα επιτεύγματα, τις κατακτήσεις της Ειδικής Γραμματείας που βρίσκονται σε εξέλιξη, αρχικά στην κατάρτιση της Εθνικής Στρατηγικής για την Προστασία των Ασυνόδευτων, η οποία αναπτύσσεται σε τέσσερις πυλώνες δράσης (την ενίσχυση της υποδοχής και της φιλοξενίας και προώθηση των δικαιωμάτων των παιδιών, την αναζήτηση και υλοποίηση βιώσιμης λύσης για κάθε παιδί, την προστασία των ανηλίκων από κάθε μορφή βίας ή εκμετάλλευσης και τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων συλλογής δεδομένων για τους ανηλίκους) αλλά και στο Εθνικό Σύστημα Επιτροπείας και το Πλαίσιο Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων, που αποτελεί, πλέον, νόμο του κράτους. Όπως τόνισε ο κ. Μοσκόφ, το νέο νομοσχέδιο καλύπτει την επιτροπεία των ασυνόδευτων ανηλίκων, το πλαίσιο φιλοξενίας τους, το Εθνικό Μητρώο προστασίας αυτών των παιδιών, τον Εθνικό Μηχανισμό επείγουσας ανταπόκρισης για παιδιά σε επισφαλείς συνθήκες, τις συνοδείες ασυνόδευτων ανηλίκων σε μετακινήσεις τους εντός της χώρας.
Ο Εθνικός Μηχανισμός Επείγουσας Ανταπόκρισης
Όπως επεσήμανε ο ειδικός γραμματέας, μέχρι στιγμής, περισσότερα από 3.500 παιδιά έχουν επωφεληθεί από τις υπηρεσίες του, ενώ έχει αναπτυχθεί περαιτέρω ούτως ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει τις ανάγκες και των ασυνόδευτων και χωρισμένων ανηλίκων που φτάνουν στην Ελλάδα από την κατεστραμμένη από τον πόλεμο Ουκρανία και να δημιουργήσει ένα ολιστικό δίχτυ ασφαλείας για τα παιδιά που κινδυνεύουν.
Παράλληλα, στο πλαίσιο του προγράμματος εθελοντικής μετεγκατάστασης, 1.251 ασυνόδευτα παιδιά μετακινήθηκαν με ασφάλεια σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη, μέσα από τη στενή συνεργασία με 13 χώρες.
Το πρόγραμμα Μέντορες
Πρόκειται για το νέο πρόγραμμα, μέσω του οποίου παιδιά που έχουν έρθει στην Ελλάδα ως ασυνόδευτα στο παρελθόν υποστηρίζουν σημερινά ασυνόδευτα ανήλικα, ακούγοντας το πρόβλημά τους και τις ανησυχίες τους προκειμένου να δημιουργηθούν στοχευμένα προγράμματα και δράσεις.
Ερωτηθείς από το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων σχετικά με το πρόγραμμα «Μέντορες», ο κ. Μοσκώφ απάντησε: «Είναι για εμάς ιδιαίτερη χαρά ότι ολοκληρώθηκε ένας χρόνος λειτουργίας της δράσης των μεντόρων, ενός καινοτόμου προγράμματος, όπου μέλη της κοινότητας, παιδιά που έχουν έρθει στην Ελλάδα ως ασυνόδευτα εργάζονται σήμερα δίπλα μας, στην ομάδα της ΕΓΠΑΑ. Οι μέντορες καθοδηγούν τους ασυνόδευτους εφήβους που μένουν σε δομές μακροχρόνιας φιλοξενίας έχοντας ως βάση τη δική τους εμπειρία και τα δικά τους βιώματα. Μας ενθαρρύνει να συνεχίσουμε τη δουλειά μας καθώς ήδη μέσα σε έναν χρόνο υποστηρίξαμε 344 παιδιά, αγόρια και κορίτσια διαφορετικών εθνικοτήτων. Θέλουμε να συνεχίσουμε αυτήν τη γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου και των παιδιών γιατί μόνο έτσι αφουγκραζόμαστε τις πραγματικές τους ανάγκες και ανησυχίες και δημιουργούμε στοχευμένα προγράμματα και δράσεις».
