Του Απόστολου Χονδρόπουλου
Ο θεσμός των δημοψηφισμάτων επανήλθε στο προσκήνιο στη χώρα μας με την εμπειρία του περσινού καλοκαιριού που έφερε την Ελλάδα να ζει οριακές καταστάσεις σε ότι αφορά το ευρωπαϊκό της μέλλον. Έστω και την τελευταία στιγμή το Grexit αποφεύχθηκε. Δεν συνέβη το ίδιο, ένα χρόνο μετά, με το Brexit, συνέπεια ενός άλλου δημοψηφίσματος που για πολλούς και σίγουρα για τον Πρόεδρο της ΝΔ, Κυριάκο Μητσοτάκη, οφείλεται επίσης σε τακτικισμούς, προς άγρα πρόσκαιρου κομματικού οφέλους που εντέλει οδήγησαν σε αρνητικά για την ίδια την χώρα αποτελέσματα
Σε μία στιγμή που εν όψει και της συνταγματικής αναθεώρησης επανέρχεται στη χώρα μας αυτή η συζήτηση, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν κρύβει τους προβληματισμούς του γύρω από τον θεσμό των δημοψηφισμάτων. Και προτείνει να συνοδεύονται από "δικλείδες ασφαλείας που να εξασφαλίζουν ότι "μια συγκυριακή πλειοψηφία δεν μπορεί να δεσμεύσει το μέλλον της χώρας για πολλές γενιές".
Ο Πρόεδρος της ΝΔ είναι πολύ αυστηρός με τον Ντέιβιντ Κάμερον. "Είμαι πεπεισμένος ότι το Brexit είναι η λάθος επιλογή για τη Μεγάλη Βρετανία, όμως ακόμη μεγαλύτερο λάθος είναι ο τρόπος που αυτό αποφασίστηκε", τόνισε μιλώντας σε ημερίδα του Ινστιτούτου Δημοκρατίας "Κωνσταντίνος Καραμανλής" με αφορμή το Brexit.
Ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας "δεσμεύτηκε προεκλογικά και σε ανύποπτο χρόνο για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος, προκειμένου να εξασφαλίσει την πρωθυπουργία του και την εσωκομματική ειρήνη. Χρησιμοποίησε την προοπτική του δημοψηφίσματος με γνώμονα το πρόσκαιρο προσωπικό και κομματικό του συμφέρον. Ήταν ένας τακτικισμός που φάνηκε να αποδίδει πρόσκαιρα οφέλη, οδήγησε όμως τον κ. Κάμερον σε μια συντριπτική προσωπική ήττα και τη χώρα του εκτός Ευρώπης", τόνισε ο κ. Μητσοτάκης.
Οι ηγέτες δεν μετακυλούν τις ευθύνες τους στους πολίτες
"Και αν συγκρατώ, πρόσθεσε, ένα δίδαγμα από το βρετανικό δημοψήφισμα είναι ότι οι ηγέτες δεν πρέπει να μετακυλούν τις δικές τους ευθύνες στους πολίτες και δεν επιτρέπεται να εξάγουν τα εσωκομματικά τους προβλήματα στην κοινωνία".
Ο Πρόεδρος της ΝΔ εμφανίζεται κατηγορηματικός: "Στην αντιπροσωπευτική Δημοκρατία η προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία αφορά πρωτίστως στην επιλογή των πολιτικών ηγετών. Επιλέγουμε τους πολιτικούς μας ηγέτες και τους εμπιστευόμαστε να πάρουν αποφάσεις για το κοινό καλό, εκ μέρους του συνόλου των πολιτών. Τους αξιολογούμε, τους κρίνουμε, και στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση είτε τους επιβραβεύουμε, είτε τους απομακρύνουμε".
"Πολλές από τις αποφάσεις που πρέπει να πάρουμε είναι δύσκολες. Αυτή όμως είναι η δουλειά μας. Η μετάθεση της ευθύνης, για τη λήψη αυτών των αποφάσεων, στους πολίτες δεν είναι πάντα ένδειξη δημοκρατικής ευαισθησίας. Μπορεί να είναι ένδειξη πολιτικής αδυναμίας ή κίνηση πολιτικού τακτικισμού", υπογράμμισε κατά την ομιλία του στη συγκεκριμένη εκδήλωση.
Αμέσως μετά το βρετανικό αποτέλεσμα ο κ. Μητσοτάκης έθεσε ως ζήτημα προβληματισμού στο δημόσιο διάλογο την υιοθέτηση δικλείδων ασφαλείας για δημοψηφίσματα που αφορούν στο μέλλον μίας χώρας.
"Είναι πάγια άποψή μου ότι τα δημοψηφίσματα πρέπει να χρησιμοποιούνται με μεγάλη προσοχή. Πρέπει επίσης να συνοδεύονται από δικλείδες ασφαλείας που να εξασφαλίζουν ότι μια συγκυριακή πλειοψηφία δεν μπορεί να δεσμεύσει το μέλλον της χώρας για πολλές γενιές", τόνισε. Υποστήριξε μάλιστα ότι "όσο πιο καθοριστική για το μέλλον της χώρας είναι μια απόφαση, τόσο περισσότερες θεσμικές δικλείδες ασφαλείας πρέπει να την περιβάλλουν".
Όπως λέει ο Πρόεδρος της ΝΔ, "για την αναθεώρηση ενός άρθρου του Συντάγματος χρειάζεται να συντρέχουν πολλές προϋποθέσεις, μεταξύ των οποίων, μια ενισχυμένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία και θετική απόφαση από τουλάχιστον δύο συνθέσεις διαδοχικών Κοινοβουλευτικών περιόδων. Για να αλλάξει ο εκλογικός νόμος, με άμεση ισχύ, απαιτείται πλειοψηφία των 2/3 της Βουλής". Θεωρεί λοιπόν ότι "το αποφασιστικό και δεσμευτικό δημοψήφισμα για μείζονα ζητήματα με απλή πλειοψηφία είναι ασύμμετρο σε σχέση με το θεσμικό πλαίσιο που διέπει την αντιπροσωπευτική Δημοκρατία". "Και αυτό διότι, όπως φάνηκε στη Μεγάλη Βρετανία, μια οριακή και ενδεχομένως συγκυριακή πλειοψηφία είναι ικανή να ανατρέψει ένα ολόκληρο statusquo".
"Δεν ισχυρίζομαι ότι δεν πρέπει να διενεργούνται δημοψηφίσματα", διευκρίνισε. "Όμως – όπως και σε όλες τις αποφάσεις που έχουν καθοριστική σημασία για το μέλλον ενός τόπου, πρέπει να υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας που θα εγγυώνται το μακροπρόθεσμο συμφέρον των πολιτών".
Προτάσεις
Ποιες μπορεί να είναι αυτές οι δικλείδες ασφαλείας;
Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της ΝΔ "αυξημένη πλειοψηφία για να προκηρυχθεί δημοψήφισμα. Αυξημένη πλειοψηφία για να τεθεί σε ισχύ η λαϊκή ετυμηγορία. Επικύρωση της απόφασης από το Κοινοβούλιο. Δεύτερο δημοψήφισμα μετά από ένα χρονικό διάστημα με το ίδιο ερώτημα".
"Γνώριζαν οι Βρετανοί ψηφοφόροι πλήρως τις συνέπειες του Brexit όταν ψήφιζαν; Μάλλον όχι. Κανείς δεν τις ήξερε και κανείς δεν θα τις ξέρει για αρκετό διάστημα ακόμη. Αυτό ήταν το πλέον πρόσφορο έδαφος για να ευδοκιμήσει ο λαϊκισμός", επιχειρηματολόγησε, υπεραμυνόμενος της πρότασής του. Και πρόσθεσε: "Τα δημοψηφίσματα είναι από τη φύση τους πολωτικά και διχαστικά. Δεν προωθούν τις συνθέσεις, αλλά οξύνουν τις διαχωριστικές γραμμές. Συχνά οι πολίτες απαντούν σε άλλα ερωτήματα από αυτά που τους τίθενται. Χρησιμοποιούν το δημοψήφισμα για να αποδοκιμάσουν την Κυβέρνηση ή για να εκτονώσουν το θυμό τους. Ας έχουμε υπόψη αυτά τα δεδομένα και ας μην θεωρούμε ότι πάντα η καταφυγή σε ένα δημοψήφισμα είναι προς όφελος του γενικού καλού".
Το ελληνικό δημοψήφισμα
Απόδειξη της αναγκαιότητας αυτής είναι κατά τον Πρόεδρο της ΝΔ και το περσινό δημοψήφισμα στη χώρα μας. "Η ακραία εμπειρία ενός προβληματικού δημοψηφίσματος", όπως είπε χαρακτηριστικά. .
"Αφήνω στην άκρη το ζήτημα αν το ίδιο το δημοψήφισμα ήταν σύμφωνο με τις επιταγές του Συντάγματος", τόνισε. Και πρόσθεσε: "Ακόμη και σήμερα κανείς δεν μπορεί να καταλάβει το ερώτημα. Το «ναι» αφορούσε σε ένα δυσνόητο μακροσκελές κείμενο που, μάλιστα, δεν βρισκόταν σε ισχύ. Το «όχι» ήταν η έκφραση αντίδρασης σε αυτό το κείμενο, δίχως όμως να προδιαγράφει καμία εναλλακτική. Διεξήχθη άρον-άρον σε λίγες μόνο ημέρες και βέβαια δεν υπήρξε καμία περίπτωση νηφάλιας ενημέρωσης ή συζήτησης του πραγματικού διακυβεύματος. Ο καθένας ερμήνευε όπως ήθελε τα ερωτήματα και τελικά η Κυβέρνηση ερμήνευσε και το αποτέλεσμα κατά το δοκούν".
"Η περσινή παρωδία καθιστά απαραίτητο ο θεσμός του δημοψηφίσματος να αλλάξει και να ενισχυθεί με ασφαλιστικές δικλείδες, ώστε να θωρακίζεται το μακροπρόθεσμο συμφέρον του λαού", κατέληξε ο Πρόεδρος της ΝΔ.
