Ότι το κομματικό σύστημα είναι «στενότερο» από την κοινωνία και των προβλημάτων της συμφώνησαν ο Ευάγγελος Βενιζέλος και ο Χρήστος Χωμενίδης στη συζήτηση που συνόψισε τα συμπεράσματα του συνεδρίου του «Κύκλου Ιδεών».
«Δεν θέλω να ακούω στη Βουλή των Ελλήνων επιχειρήματα, ευφυολογήματα και ατάκες που θυμίζουν τις γενικές συνελεύσεις των φοιτητικών συλλόγων του 1974 και του 1975. Είμαστε πολύ μακριά από αυτό. Χρειάζεται μεγαλύτερη διανοητική ευρυχωρία και μεγαλύτερη συναισθηματική γενναιοδωρία» ανέφερε ο κ. Βενιζέλος για να προσθέσει: «Εάν κάτι είναι επικίνδυνο, είναι η μίζερη δημοκρατία, η δημοκρατία που δεν έχει την ικανότητα να υπερβαίνει τον εαυτό της και να αναστοχάζεται».
Κάτω από αυτό το πρίσμα, ο Ευάγγελος Βενιζέλος προσδιόρισε την μεταπολεμική, έννοια που απασχόλησε και το συνέδριο, ως μια πολιτική που δεν είναι αιχμάλωτη της συγκυρίας, των σκοπιμοτήτων και του λαϊκισμού. «Ο λαϊκισμός» διευκρίνισε επ' αυτού ο κ. Βενιζέλος, «δεν έχει μόνο ακραίες εκδοχές, αλλά και πιο υποδόριες. Λαϊκισμός είναι η άμεση και έμμεση δημαγωγία, η διάθεση της αποφυγής του πολιτικού κόστους».
Στην παρατήρηση του Χρήστου Χωμενίδη πως αυτά είναι χαρακτηριστικά σύμφυτα με τον άνθρωπο, ο Ευάγγελος Βενιζέλος παρατήρησε πως είναι σύμφυτα και με τη δημοκρατία. «Είναι γενετικό ελάττωμα της δημοκρατίας ο λαϊκισμός» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Όπως όμως διερωτήθηκε ο κ.Χωμενίδης, μπορεί όμως η κοινωνία να εκφραστεί μεταπολιτικά; «Η κοινωνία εκφράζεται μόνο θεσμικά μέσα από την εκλογική διαδικασία» απάντησε ο κ. Βενιζέλος για να παρατηρήσει πως «η ανισορροπία του κομματικού συστήματος είναι αποτέλεσμα του νοσηρού τρόπου με τον οποίο αυτό διαμορφώθηκε την περίοδο της οικονομικής κρίσης».
Και σήμερα; «Θα αρκεστούμε σε μια απλή και μονοδιάστατη αφήγηση ότι όλα θα πάνε καλά, θα υπάρξουν υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης, έρχεται το χρήμα του ευρωπαϊκού σχεδίου Μάρσαλ, δεν φοβόμαστε τίποτα; Ή θα οδηγηθούμε σε μια αφήγηση πιο σύνθετη λαμβάνοντας υπόψη ότι αρχίζει ένας κύκλος ενεργειακών κρίσεων, ότι έχει σπάσει η εφοδιαστική αλυσίδα, ότι εμφανίζεται πληθωρισμός στην Ευρώπη και ιδίως στη Γερμανία, ότι οι ειδικοί μιλούν για τον κίνδυνο του στασιμοπληθωρισμού, δηλαδή ενός συνδυασμού πληθωριστικών πιέσεων και καχεκτικής ανάπτυξης;» διερωτήθηκε ο κ. Βενιζέλος.
Αν και η Παιδεία δεν ήταν στις θεματικές του συνεδρίου, δεν έμεινε έξω από τους προβληματισμούς των δυο συνομιλητών. Στην παρατήρηση του Χρήστου Χωμενίδη πως «υπάρχει έλλειμα εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης», ο Ευάγγελος Βενιζέλος σχολίασε πως η παρέμβαση θα πρέπει να ξεκινήσει από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Πρότεινε δε ένα σύστημα τετραετούς γυμνασίου και διετούς λυκείου κολεγιακού χαρακτήρα, το οποίο θα εφαρμόζει ένα πρόγραμμα τύπου διεθνούς απολυτηρίου, που θα αξιοποιεί τη σχέση με τα πανεπιστήμια. Ως προς την τριτοβάθμια εκπαίδευση, ο κ. Βενιζέλος σημείωσε πως «πρέπει να απελευθερώσουμε τα κρατικά πανεπιστήμια».
Ανάμεσα στις μεγάλες προκλήσεις της ανθρωπότητας, οι δυο συνομιλητές στάθηκαν στην κλιματική αλλαγή. «Δεν νοείται αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής χωρίς αλλαγή της ενεργειακής πολιτικής» σημείωσε ο κ. Βενιζέλος. Και για την άλλη μεγάλη πρόκληση, την υγειονομική κρίση, ειπώθηκε πως θα ήταν λάθος θα κηρύξουμε το τέλος της πανδημίας χωρίς να έχουμε βγάλει τα πρέποντα συμπεράσματα για τις αλλαγές που χρειάζονται στο σύστημα υγείας. «Το σύστημα παροχών υγείας πρέπει να ανανεωθεί αλλά όχι με τους όρους της δεκαετίας του '70 και του ΄80».
