Ο αριθμός των πραγματικών κρουσμάτων στην Ιταλία, συμπεριλαμβανομένων των ασυμπτωματικών, βρέθηκε ότι ήταν 10 με 15 φορές μεγαλύτερος των επίσημα καταγεγραμμένων, ενώ ο βασικός ρυθμός αναπαραγωγής του ιού, το γνωστό R0, ήταν 4.53 (δηλαδή ένας θετικός μόλυνε τουλάχιστον 4 άλλους ανθρώπους) στις 8 Μαρτίου, πριν από την επιβολή του αρχικά τοπικού και στη συνέχεια γενικευμένου, lockdown.
Στις 4 Μαΐου, όταν και άρχισε η χαλάρωση των μέτρων στην Ιταλία, το R είχε πέσει οριακά κάτω της μονάδας. Με άλλα λόγια, χρειάστηκαν δύο ολόκληροι μήνες lockdown για να πέσει ο δείκτης R κάτω της μονάδας και να υπάρξει ένας σχετικός έλεγχος της επιδημίας.
Η μαθηματική μοντελοποίηση της πανδημίας COVID-19 στο δεύτερο επίκεντρό της, την Λομβαρδία της Ιταλίας, επέτρεψε την εκτίμηση σημαντικών επιδημιολογικών παραμέτρων, που καθορίζουν την δυναμική της επιδημίας και πρόβλεψε με ακρίβεια την εξέλιξη και το τέλος του πρώτου επιδημικού κύματος στη γειτονική χώρα.
Σύμφωνα με μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό PLoS One και στην οποία συμμετείχαν επιστήμονες του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, η πιο πιθανή ημερομηνία για την «ημέρα 0» -οπότε εκτιμάται ότι ξεκίνησε η επιδημία στην Ιταλία-, ήταν η 14η Ιανουαρίου του 2020, δύο εβδομάδες πριν από την επίσημη καταγραφή των πρώτων περιστατικών COVID-19 (δύο Κινέζων τουριστών στη Ρώμη) στις 31 Ιανουαρίου και πέντε εβδομάδες πριν από την καταγραφή του πρώτου επιβεβαιωμένου κρούσματος στην Λομβαρδία στις 21 Φεβουαρίου 2020.
Η μελέτη είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας του Αθανασίου Τσακρή, καθηγητή, διευθυντή του Εργαστηρίου Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών και αντιπρύτανη του ΕΚΠΑ, και της Κλειώς Αναστασοπούλου, αναπληρώτριας καθηγήτριας, με την ερευνητική ομάδα του Κωνσταντίνου Σιέττου, αναπληρωτή καθηγητή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της Νάπολης της Ιταλίας και της Λουτσίας Ρούσσο, ερευνήτριας στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών της Ιταλίας, στη Νάπολη.
