Του Άγγελου Συρίγου*
Τα συμπεράσματα από τις τουρκικές εκλογές είναι σε πολλά επίπεδα. Η μεγάλη εικόνα είναι ότι στο σύνολο της χώρας το ισλαμικό κόμμα μαζί με τους συμμάχους του γκρίζους λύκους (δεν πρέπει να τους ξεχνάμε) διατηρούν την πλειοψηφία των ψηφοφόρων.
Εν τούτοις η απώλεια της Άγκυρας και το άκρως οριακό αποτέλεσμα στην Κωνσταντινούπολη δείχνουν ότι στα μεγάλα αστικά κέντρα οι πολιτες αποφάσισαν να στείλουν ένα μηνυμα στον πρόεδρο Ερντογάν που σε κάθε περίπτωση ομως παραμένει κυρίαρχος στη χώρα του
Είναι προφανές ότι η αξιωματική αντιπολίτευση των κεμαλικών αδυνατεί να γίνει ανάχωμα στον Ερντογάν, δεδεμένου ότι η διαφορά σε επίπεδο επικράτειας αγγίζει ή υπερβαίνει το 15%. Η επιρροή τους ύστερα από 18 χρόνια κυριαρχίας των ισλαμιστών παραμένει περιορισμένη.
Από τις μεγάλες πόλεις οι ισλαμιστές χάνουν την Άγκυρα. Διατηρούν, με οριακό προβάδισμα, την Κωσταντινούπολη που είναι η μεγαλύτερη πόλη της χώρας και η οποία έχει τεράστιο συμβολισμό για τον Ερντογάν διότι από εκεί ξεκίνησε την πολιτική του σταδιοδρομία
Η απώλεια της Άγκυρας είναι πλήγμα για τον Ερντογάν. Παραμένει κυρίαρχος στο πολιτικό παιχνίδι, δεν είναι όμως πλέον παντοδύναμος. Το συνολικό αποτέλεσμα όμως παραμένει προσωπική του επιτυχία δεδομένων των συνθηκών και της οικονομικής ασφυξίας στην Τουρκία. Ο ίδιος ανέλαβε την προεκλογική εκστρατεία και κέρδισε.
Υπάρχει και μία άλλη διαφορετική εικόνα. Αυτή την εικόνα την δίνουν οι δήμοι που κέρδισαν οι Κούρδοι στη Νοτιανατολική Τουρκία. Εδώ αξίζει να παρατηρηθεί ότι οι 94 από τους 103 δημάρχους που εξέλεξε το φιλοκουρδικό κόμμα HDP στις προηγούμενες Δημοτικές εκλογές έχασαν τη θέση τους και αντικαταστάθηκαν από δημόσιους υπαλλήλους που διορίστηκαν από τον Ερντογάν. Αυτό και μόνο το στοιχείο είναι ενδεικτικό της καταστάσεως που επικρατεί στην Τουρκία. Στις περιοχές του τουρκικού Κουρδιστάν η χαρά των νικητών αφορά μόνον στο γεγονός της επιτυχίας τους. Αναμένεται ότι με βεβαιότητα σε σύντομο χρονικό διάστημα θα αντικατασταθούν από διορισμένους υπαλλήλους. Είναι κι αυτή μια πραγματικότητα της σύγχρονης Τουρκίας.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε μια βασική παράμετρο. Είναι η τελευταία εκλογική αναμέτρηση για τα επόμενα τρία χρόνια στην Τουρκία. Αυτό σημαίνει ότι ο Ερντογάν θα είναι απερίσπαστος να ασκήσει την πολιτική του το επόμενο χρονικό διάστημα. Είναι άσχημη προοπτική για έναν άνθρωπο που ρέπει προς την απολυταρχία και συστηματικά τις απόψεις οποιουδήποτε άλλου, περιλαμβανομένων των παλαιών συνιδρυτών του ισλαμικού κόμματος.
Ενα εύλογο ερώτημα αφορά στα ελληνοτουρκικά, και αν από εδώ και πέρα ο Ερντογάν θα αλλάξει η στάση του. Μετά τις εκλογές ο Ερντογάν θα περιορίσει ρητορικές εκφράσεις τύπου "γκιαούρηδων που τους ρίξαμε στην θάλασσα". Αλλά θα παραμείνει ίδια η αναθεωρητική της στρατηγική της Τουρκίας στη Ανατολική της Μεσόγειο, όπου τους επόμενους μήνες θα έχουμε ένταση. Στο βάθος της εικόνας παραμένει και η διεκδίκηση της χρήσης της Αγίας Σοφίας, προκειμένου να λειτουργεί τουλάχιστον για κάποιες ώρες την εβδομάδα, ως ισλαμικό τέμενος.
* Ο Αγγελος Μ. Συρίγος είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Φωτογραφία: AP
,
