Η 20η Αυγούστου σήμανε το τέλος μιας εξαιρετικά επώδυνης εποχής για την Ελλάδα. Μετά από 12 χρόνια τεράστιων θυσιών τις οποίες αναγκάστηκε να κάνει ο ελληνικός λαός, η χώρα μας παύει να αποτελεί εξαίρεση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωζώνη. Πλέον η Ελλάδα λειτουργεί υπό τους ίδιους κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας όπως όλες οι υπόλοιπες χώρες της ΕΕ.
Η πορεία αυτή δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Αντιθέτως, θα πρέπει να αξιολογείται σε κάθε περίπτωση με ψυχραιμία και υπό ένα ολιστικό πρίσμα. Το κόστος αυτής της άνευ προηγουμένου προσπάθειας ήταν, αναμφίβολα, βαρύ. Αλλά, ταυτόχρονα, δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε ότι τα κέρδη και τα μακροπρόθεσμα οφέλη είναι κρίσιμης σημασίας. Ιδιαίτερα για τις μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας, αλλά και της καθαυτό καθημερινής ζωής των Ελλήνων, σε κάθε επιμέρους τομέα της ατομικής και συλλογικής δραστηριότητας.
Με το παρόν άρθρο θα ήθελα να φωτίσω, επιγραμματικά κατ’ ανάγκην, ορισμένες από τις πλέον σημαντικές πτυχές της πορείας που ακολούθησε η Ελλάδα έως την έξοδο από τη φάση της επιτήρησης:
Πρώτον, στην αρχή της κρίσης η Ευρωζώνη δεν ήταν καθόλου προετοιμασμένη να αντιμετωπίσει ολοκληρωμένα και αποτελεσματικά την κατάσταση. Ως εκ τούτου, μία άμεση αντίδραση που παρατηρήθηκε, ήταν το να ενεργοποιήθηκαν τα εθνικά ένστικτα, ιδιαίτερα εκ μέρους της Γερμανίας. Κατά συνέπεια η Ελλάδα αντιμετωπίστηκε τιμωρητικά, με έναν σχεδόν θεολογικό -έως και «καλβινιστικό»- φανατισμό. Ωστόσο, αυτή η στάση απέναντι στη χώρα μας άλλαξε μετά από τα πρώτα ένα-δύο χρόνια.
Δεύτερον, η χώρα μας υλοποίησε επώδυνες αλλαγές ή μεταρρυθμίσεις. Οι περισσότερες από αυτές λειτούργησαν θετικά -μολονότι δεν έλειψαν ορισμένες, οι οποίες θα έπρεπε από καιρό να είχαν καταργηθεί. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι το περίφημο «clawback» στον υγειονομικό κλάδο θα έληγε σε δύο χρόνια από την εισαγωγή του, όταν πλέον θα ήταν πλήρης η λειτουργία των ιατρικών πρωτοκόλλων τα οποία θα πάτασσαν την υπερσυνταγογράφηση.
Τρίτον, οι βάσεις για τον σημερινό, κυριολεκτικά σαρωτικό ψηφιακό μετασχηματισμό του ελληνικού δημοσίου τέθηκαν υπό την πίεση των μνημονίων για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα του κράτους. Καλώς ή κακώς, η ψηφιοποίηση εισήλθε στη ζωή μας και καθιερώθηκε επ’ ωφελεία μας εξαιτίας των μνημονιακών υποχρεώσεων που ανέλαβε η Ελλάδα έναντι των δανειστών. Έτσι σήμερα γνωρίζει την εκρηκτική ανάπτυξη που όλοι βλέπουμε καθημερινά.
Τέταρτον, η καταστροφική διακυβέρνηση, ιδιαίτερα του 2015, επεξέτεινε τα μνημόνια για τέσσερα ακόμη χρόνια, εκτοξεύοντας, άδικα και αναίτια το κόστος εις βάρος του ελληνικού λαού. Παρ' όλα αυτά, για να είμαστε δίκαιοι, ο ΣΥΡΙΖΑ τήρησε το δικό του αχρείαστο μνημόνιο, γεγονός που συνέτεινε στη λήξη της περιόδου εποπτείας. Δυστυχώς όμως για το ευρύτερο εθνικό συμφέρον, η διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν απέσπασε την εμπιστοσύνη της ΕΕ και της διεθνούς κοινότητας -παρ' όλον ότι η αποκατάσταση των σχέσεων εμπιστοσύνης ανάμεσα στην Ελλάδα και την ΕΕ, αλλά κυρίως με τις αγορές, ήταν ο κύριος σκοπός των μνημονίων. Κατ’ αυτό τον τρόπο δημιουργήθηκε ένα καθεστώς «μίνι μνημονίου» (ενισχυμένης εποπτείας), ειδικά για τη χώρα μας. Δηλαδή ένα κανονικό μνημόνιο, μόνο που απλώς δεν το ονομάζαμε έτσι.
Πέμπτον, επί της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη η Ελλάδα άρχισε να υλοποιεί τι υποχρεώσεις της με σημαντική επιτάχυνση. Αυτό δεν ήταν αυτονόητο ή χωρίς δυσκολίες, ιδιαίτερα μέσα στις πολλαπλές και σοβαρές κρίσεις οι οποίες έπρεπε να αντιμετωπιστούν συγχρόνως. Όμως, η εμπιστοσύνη αποκαταστάθηκε πλήρως και η Ελλάδα επέτυχε την πολυπόθητη απαλλαγή από κάθε είδους εποπτεία.
Η πατρίδα μας σήμερα μπορεί να ανασάνει. Πλέον η Ελλάδα απολαμβάνει επιτόκια κοντά ή και ακόμη καλύτερα σε σχέση με χώρες οι οποίες έχουν λάβει υψηλότερη βαθμολογία από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης.
Εντούτοις, αυτό που θα πρέπει να γίνει κατανοητό είναι, κυρίως, το γεγονός ότι οι θυσίες του ελληνικού λαού δεν πήγαν χαμένες: Η εμπιστοσύνη στη χώρα, στους θεσμούς της, στην οικονομία της έχει φέρει την επενδυτική, τουριστική και εν τέλει αναπτυξιακή έκρηξη την οποίαν ήδη ο καθένας μας διαπιστώνει καθημερινά. Η δυσάρεστη περιπέτεια των μνημονίων είναι πια πίσω μας. Αλλά μας έκανε όλους πιο δυνατούς, πιο ευέλικτους και εφευρετικούς στο να αντιμετωπίζουμε τις πολλαπλές, παγκόσμιες και βαθιές κρίσεις. Είναι αυτές ακριβώς οι κρίσεις που ζούμε το τελευταίο διάστημα και, όπως είναι πια φανερό, θα βιώσουμε τις επόμενες δεκαετίες.
* Ο Χάρης Θεοχάρης είναι κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΝΔ
